Wieś skrajnie uboga w tekstach młodopolan

Nie brakuje też obrazów skrajnie ubogiej wsi w tekstach młodopolan. W wierszu Jana Kasprowicza W chałupie i cyklu utworów Z chałupy odnajdziemy obrazy ubogich chłopskich chat. W epopei Reymonta Chłopi znajdzie odbicie dramatyczne niekiedy życie i bieda ubogich gospodarzy i komorników. Skrajne ubóstwo i morderczą pracę chłopów opisze też Stefan Żeromski w opowiadaniu Zmierzch. W naturalistycznych opowiadaniach i Wiernej rzece tego pisarza pojawią się obrazy biednych chłopów donoszących na powstańców zaborcom i łupiących nawet trupy powstańcze z butów i odzieży (Rozdzióbią nas kruki, wrony).