Ubóstwo wsi w literaturze dwudziestolecia międzywojennego

Nie waha się mówić o ubóstwie i ciemnocie wsi literatura polskiego dwudziestolecia. Na wsi pracują (w dwóch kolejnych majątkach) bohaterowie Nocy i dni Marii Dąbrowskiej, Barbara i Bogumił Niechcicowie, obserwując ciężką pracę i złe warunki życia chłopów. Dziedzic nie daje pieniędzy na poprawę bytu włościan, bo ona go nie interesuje. Chłopi panicznie boją się szpitali i lekarzy, walka z ciemnotą będzie jeszcze trwała całe lata. Zarówno Noce i dnie, jak i Granica Zofii Nałkowskiej pokazują nową grupę społeczną na wsi– wysadzoną z siodła wskutek represji popowstaniowych szlachtę, która stara się odróżniać od chłopów i zarabiać administrowaniem majątków. To z takich domów wychodzi przyszła inteligencja (Nad Niemnem, Granica).