Wykrzyknik
Do nieodmiennych części mowy zaliczają się również wykrzykniki. Służą one do wyrażenia rozkazów, emocji, wzruszeń i innych stanów uczuciowych oraz rozkazów i intencji mówiącego. Co konkretnie kryje wykrzyknik, możemy dowiedzieć się najczęściej z reszty wypowiedzi, czyli tzw. kontekstu: ach!, bęc!, e!, eh!, fe!, ha!, halo!, hej!, hen!, hola!, hop!, no!, o!, och!, oj!, pac! Ach! Jaki piękny dom! Ach! Jaką sprawiłeś mi przykrość! Halo! Czy to mieszkanie państwa Kowalskich? O! To...
Wypowiedzenie, zdanie i jego rodzaje
Nie wystarczy wymienić kilka wyrazów, by powstało zdanie czy wypowiedzenie. Kasia czytać bajka siostrze młodsza. By powstało wypowiedzenie, czyli komunikat zawierający pewną treść, informację, należy wyrazy wchodzące w jego skład odpowiednio połączyć. Kasia czyta bajkę młodszej siostrze. Wypowiedzenia możemy podzielić na: • zdania – czyli te wypowiedzenia, które zawierają orzeczenie (utworzone przez osobową formę czasownika); Nauczyciel prowadzi lekcję. Słucham. Wczoraj bolała...
Wyraz pochodny
Wyraz pochodny – to z kolei wyraz pochodzący od innego wyrazu (wyrazu podstawowego); Każdy wyraz, będący nawet wyrazem pochodnym, może stać się wyrazem podstawowym dla innych wyrazów: nauka – naukowy uczyć – nauczyć – nauczyciel – nauczycielka przyuczyć – przyuczony wyuczyć – wyuczony douczyć – douczanie kierować – kierownik – kierowniczy dom – domek – domowy las – lasek – laskowy obuć – obuwie – obuwniczy palić – palenie – podpalenie
Wyraz podstawowy
Wyraz podstawowy – to wyraz, od którego tworzymy inne wyrazy o podobnym znaczeniu;
Wyrazy pokrewne
Wyrazy pokrewne – zostały utworzone od wspólnego wyrazu podstawowego (mają wspólny rdzeń) bezpośrednio lub pośrednio, wszystkie te słowa są sobie bliskie znaczeniowo:
Wyrazy złożone
Wyrazy złożone są to wyrazy pochodne, które powstały z połączenia dwóch wyrazów podstawowych i zawierają dwie podstawy słowotwórcze. Możemy wyróżnić następujące rodzaje wyrazów złożonych.
Wyrażenie przyimkowe
Jest to połączenie przyimka i rzeczownika, zaimka rzeczownego, przymiotnika, liczebnika, a także przysłówka. Mama poszła do banku po pieniądze . Po południu przyjdę do was . Św. Franciszek Asyżu odwracał się od bogatych ; przemawiał do ubogich . Proszę, żebyś przyszedł koniecznie po drugiej . Związałaś się z tym człowiekiem za szybko .
Wzmacniająca
Wzmacniająca (uwydatniająca): -że, -ż, -to, -no, -ci, -ć: Ucisz że się w końcu! Czemu żeś tego nie zrobił? Jakżeś mógł to powiedzieć? Wyłącz no to radio! Chodźcież do środka! Tylem ci się wycierpiał. Partykułę -że, -ż zawsze piszemy razem z wyrazem, z którym się ona łączy: zróbże, kiedyż, skądże, któryż .