Młoda Polska
Młodopolskie dylematy
Za feminizujące można uznać wypowiedzi niektórych bohaterek młodopolskich sztuk Gabrieli Zapolskiej. Np. tytułowa bohaterka Panny Maliczewskiej w rozmowie z żoną kochanka, Daumową, sugeruje, iż małżeństwo jest zalegalizowaną formą prostytucji... Nie ma odwagi pójść własną drogą artystka, zakochana w literacie Boreńskim, „szalona Julka”, bohaterka utworu Jana Augusta Kisielewskiego W sieci . Jako autorka nieprzyzwoitych aktów Adama i Ewy na akademii sztuk pięknych oraz wielbicielka Szału...
Młodopolska dekoracja
Pogrzeby, często obecne w dekadenckiej poezji końca XIX wieku, pełnią funkcję swoistego, jakkolwiek niewłaściwie to zabrzmi, ornamentu, niezbędnego elementu opisywanej rzeczywistości, obok grobów, wiatru, deszczu, szatana czy zbłąkanej duszy. Nie chodzi o konkretny pogrzeb, lecz o samą obecność motywu wywołującego smutek, żal, nostalgię, niepokój. „A w duszy mej pogrzeby bez orkiestr się wloką” – pisze Charles Baudelaire ( Spleen II ). W jednym z najbardziej znanych wierszy młodo polskich –...
Młoda Polska : Co nam zostało?
• Schulz i Leśmian w dwudziestoleciu międzywojennym czerpali z wyobraźni młodopolskiej. • Witkacy nawiązywał do dekadentyzmu i katastrofizmu. • Do dziś funkcjonuje określenie „żeromszczyzna” – na określenie stylu, który jest nużący dla współczesnego czytelnika. • Schyłek wieku XX powtórzył nastroje z wierszy powstałych w XIX w.
MŁODA POLSKA
Programy literackie Młodej Polski
• Pro arte Zenona Przesmyckiego-Miriama. • Confiteor Stanisława Przybyszewskiego. • Młoda Polska Artura Górskiego.
Młoda Polska : Ważni bohaterowie literaccy
Aniela Dulska – symbolizuje kobietę ograniczoną, fałszywą,hołdującą moralności na pokaz; reprezentuje kołtuńskie mieszczaństwo. Na ten portret składa się jej stosunek wobec sąsiadów, dalszej rodziny, męża i wreszcie jej zachowanie, gdy okazuje się, że syn ma romans ze służącą. Chochoł – opatulony na zimę krzak róży stał się symbolem ukrytych pokładów siły, nadziei na przyszłość, ale też braku możliwości na dziś. Jest też symbolem wyroczni, co widać, gdy w końcówce Wesela wciąga...
Bilbia : Co nam zostało?
Nawiązania do tematów i bohaterów biblijnych, jak i do samej księgi są obecne w każdej następnej epoce literackiej. • Średniowiecze – z tradycją biblijną związane są takie gatunki,jak misterium, jasełka, kazania, pieśni. Ważne są pierwsze tłumaczenia Biblii ( Psałterz floriański , Psałterz puławski ). • Renesans – tłumaczenia psalmów, które wykorzystywano jako modlitwy (Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Mikołaj Sęp-Szarzyński). Postacie biblijne przywołuje w swoich Kazaniach...
Młodopolskie obrazy biednej wsi
Nie zapomni o ubóstwie wsi syn chłopski Jan Kasprowicz,który w sonetach Z chałupy utrwalać będzie nędzę wsi: Płot się wali; piołun na podwórkach; Tu rżą konie, ryczą chude krowy, Tam się zwija dziewek wieniec zdrowy W kraśnych chustkach, koralowych sznurkach. Szare chaty! Nędzne chłopskie chaty! Jak się z wami zrosło moje życie, Jak wy, proste, jak wy, bez rozkoszy. (Jan Kasprowicz, Z chałupy , Sonet I) O biedzie na przednówku, żebrakach i komornikach niemających swej ziemi ani...
Literatura powszechna Młodej Polski
• Dzika kaczka (Henryk Ibsen) – dramat zawiera rozważania na temat prawdy i jej roli w życiu dorosłego człowieka. Losy bohaterów pokazują, że jest to sprawa mocno dyskusyjna i niejednoznaczna. Ujawnienie tajemnicy rodzinnej prowadzi do tragedii, bo prawda nie zawsze jest wybawieniem. • Germinal (Emil Zola) – bohater trafia do pracy do kopalni węgla, gdzie nie tylko obserwuje straszny żywot górników, alei zakochuje się w Katarzynie. Gdy ginie ona w wypadku, bohater rozpoczyna prace...
Cechy i idee literatury młodopolskiej
chłopomania dekadentyzm hasło „sztuka dla sztuki”, ludowość neoromantyzm splin synteza sztuki.
Młoda Polska : Zapamiętaj te pojęcia
• Filister – mieszczuch, dorobkiewicz lub urzędnik, dbający o pozory i zniewolony swoimi mieszczańskimi zasadami. • Ludomania – fascynacja wsią i jej kulturą. Jej owocem były inteligencko-chłopskie śluby. • Oniryzm – wprowadzenie poetyki snu do utworu literackiego. • Sztuka dla sztuki – nadrzędne hasło sztuki, która nie może służyć żadnym utylitarnym celom.
Gatunki literackie Młodej Polski:
dramat naturalistyczny hymn powieść naturalistyczna sonet
Nazwa epoki i ramy czasowe
W Polsce epoka zawiera się w latach 1890-1918. Rok 1890 jest uważany za początek nowej epoki, bo wtedy debiutują poeci młodopolscy i do kraju napływa literatura europejska, natomiast data zamykająca jest cezurą historyczną (koniec I wojny światowej i odzyskanie niepodległości). W Polsce, podobnie jak w Niemczech, Włoszech i Francji, podkreślano modernistyczną ideologię młodzieży końca XIX w. Stąd wzięły się terminy, którymi określa się tę epokę: • modernizm – z niem. modern ; oznacza...
Wielkie dzieła Młodej Polski
Młoda Polska : Zapamiętaj tych pisarzy
Jan Kasprowicz (1860-1926) – poeta, dramaturg i tłumacz.W swoich wierszach pojawia się w roli franciszkanina, dekadenta albo rzecznika skrzywdzonych. Był samoukiem, który doskonale opanował klasyczną łacinę, grekę, francuski i angielski.Tłumaczył wielkie dzieła literatury, m.in. Ajschylosa, Szekspira, Ibsena, Byrona i Schillera. Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) – poeta,prozaik i dramaturg. Wydał osiem serii Poezji – nastrojowy charakterze branych tam utworów bardzo odpowiadał...
Prądy literackie Młodej Polski
Impresjonizm – w literaturze przejawiał się jako przekonanie,że świat zewnętrzny powinien być pokazywany przez jednostkę, a więc podkreślać jej indywidualne odczucia. Kładziono duży nacisk na nastrojowość tekstu. Parnasizm – kierunek w poezji francuskiej; w Polsce tworzył tak Zenon Przesmyki-Miriam. Poezja miała być zobiektywizowana, czyli przede wszystkim opisowa. Inspiracje czerpano z kultur archaicznych i egzotycznych. Bliskie im było hasło „sztuka dla sztuki” ze względu na...
Najważniejsze motywy i tematy Młodej Polski
Artysta i sztuka – moderniści głosili, że sztuka istnieje dla sztuki, a nie dla publiczności czy rozrywki. Artysta pragnie wolności i w sprawach ziemskich czuje się zniewolony. Potęgę poezji pokazuje Wesele Wyspiańskiego, a wiersz Evviva l’arte Tetmajera widzi w niej ucieczkę od spraw przyziemnych. Ludomania – epoka przeżywa fascynację folklorem. Chłopi Reymonta zostali nagrodzeni Noblem jako chłopska epopeja. Jan Kasprowicz w cyklu Z chałupy pokazuje nędzę wiejską,a w Weselu...
Literatura polska
• Ananke (Tadeusz Miciński) – obraz sporu dwóch koncepcji istnienia. Kłócą się gwiazdy (wytwór Boga, dowód jego doskonałości i Boskiego ładu i harmonii) z szatanem, który wyrwał się z zaczarowanego kręgu i jest wolny. Miciński umieszcza w wierszu pochwałę buntu i siły, która umie wyrwać się z ustalonych schematów, choć za swoją wolność będzie musiała zapłacić. • Chłopi (Władysław Stanisław Reymont) – epopeja nagrodzona literackim Noblem. Na pierwszym planie zostały opisane dzieje...
Proza Żeromskiego i Nałkowskiej
Twórczość Stefana Żeromskiego, powstająca w głównej mierze w czasach Młodej Polski, niewiele miała wspólnego z modernistyczną koncepcją sztuki. Żeromski konsekwentnie sięgał wprawdzie po ówczesne techniki artystyczne (symbolizm, impresjonizm,...
Nastroje młodopolskie w poezji tego okresu.
Przełom wieku na zachodzie Europy przyniósł nastroje zagrożenia, niepokoju i pesymizmu. Młode pokolenie końca wieku XIX czuło się zawiedzione. Ideały poprzedniej epoki doprowadziły do przerostu w sferze materialnej, utrwalenia się pozycji...
Kreacje matek w literaturze.
Niewątpliwie najważniejszą rolą, jaką może spełniać kobieta jest rola matki, która wychowuje swe dzieci na szlachetnych i uczciwych ludzi, prawych obywateli i szczerych patriotów. To matka w głównej mierze kształtuje osobowość dziecka, wpływając...
Nastroje panujące wśród ludzi żyjących na przełomie wieków.
Młoda Polska to czas ogólnej tendencji zwątpienia w sens i cel ludzkiego życia. Kształtuje się odrębna w stosunku do pozytywizmu świadomość, narasta poczucie zagrożenia, pustki duchowej, beznadziejnośći życia i niezadowolenia. Potęgują się...
Niski temat w sonetach u Kasprowicza "Z chałupy" i Staffa "Kartoflisko".
"Z chałupy" J. Kasprowicza i "Kartoflisko" L. Staffa - dwa sposoby wprowadzenia niskiego tematu do sonetu Jan Kasprowicz i Leopold Staff żyli w epoce Młodej Polski. Obaj pisali sonety poświęcone tzw. niskim tematom: zagrodom...
O symbolu i symbolizmie.
Młoda Polska to epoka mająca miejsce pod koniec XIX wieku (1890- 1918). Na określenie tej epoki używano wielu równoważnych i wymiennych nazw: modernizm, neoromantyzm, dekadentyzm, impresjonizm i symbolizm. Każdy z tych terminów ma...
Leopold Staff jako poeta nie tylko jednego pokolenia.
Był poetą trzech pokoleń: Młodej Polski, XX-lecia oraz Wojny i niedługi czas po niej Nigdy nie przejmował wszystkiego z danej epoki: zawsze wprowadzał własne idee do swojej poezji, ale korzystał z filozofii i nastrojów wszystkich epok...
Cierpienie – siła niszcząca człowieka, czy kształtująca jego osobowość? Rozwiń problem na podstawie wybranych problemów literackich.
„Zachciało mu się szczęścia, zachciało mu się prawdy, zachciało mu się wieczności, patrzcie go!” pisze Wisława Szymborska w swoim wierszu pt. „Sto pociech”. To chyba jedyna prawda, jaką bez wątpienia można wygłosić o człowieku. Każdy z nas...
Mój sąd nad "Weselem".
Najwybitniejszym twórcą w okresie Młodej Polski niewątpliwie jest dla mnie Stanisław Wyspiański. Wśród wielu dzieł, które po sobie pozostawił na pierwszy plan wysuwa się Wesele. Wyspiański była twórca wszechstronnym. W swych dziełach wprowadził...
Poezja młodopolska bliska czy daleka współczesnemu odbiorcy.
W poezji młodopolskiej znalazły odzwierciedlenie modne wówczas kierunki artystyczne; impresjonizm, symbolizm, naturalizm, ekspresjonizm. Wszystkie te środki artystyczne służyły do ukazania człowieka, jego odczuć i problemów u schyłku wieku XIX....
Młoda Polska - opracowanie epoki.
IMPRESJONIZM, Kierunek w kulturze europejskiej ostatniego 30-lecia XIX w. i początku XX w., zainicjowany w sztukach plastycznych (zwłaszcza w malarstwie), mający swoje odpowiedniki w literaturze i muzyce. 1. LITERATURA. W liryce (P....
Zróżnicowanie bohaterów w "Chłopach" W. Reymonta.
Władysław Reymont tworzył w epoce Młodej Polski, kiedy to bardzo wielu twórców skupiało swą uwagę na społecznościach wiejskich. Panowała tzw. chłopomania. Tematem tym zainteresował się również sam pisarz, który w swym dziele pt. „Chłopi” ukazał...
Kształt relacji między inteligencją, a chłopami.
Jak przeszłość kształtowała relacje między inteligencją a chłopami? Omów to zagadnienie odwołując się do historii Polski. Stosunki między prostym ludem, chłopami a szlachtą nigdy nie układały się najlepiej. Miało to swój początek już w epoce...
"Zmierzch" Żeromskiego jako opowiadanie realizujące hasła modernizmu.
Modernizm to termin, którym określa się nowatorskie tendencje w literaturze i sztuce końca XIX w., w Polsce stosowany zamiennie z Młodą Polską. Głównymi cechami modernizmu było całkowite odcięcie się od literackich i filozoficznych osiągnięć...
Interpretację porównawcza "Boskiej komedii" oraz wiersza "Lucifer".
Interpretację porównawczą fragmentu "Boskiej komedii" Dantego Alighieri oraz wiersza Tadeusza Micińskiego "Lucifer" uczyń punktem wyjścia do rozważań na temat przedstawionego w obu utworach motywu buntu przeciw Bogu. Bunt to...
Chłop i wieś w znanych utworach XIX i początku XX wieku.
Chłop i wieś w znanych utworach XIX i początku XX wieku. Na przełomie XIX i XX wieku we wszystkich dziedzinach życia polskiego przenikało głębokie niezadowolenie z panujących stosunków społeczno ? politycznych i kulturalnych. Niektórzy poeci i...
Literacka koncepcja ludowości - od Romantyzmu do Młodej Polski.
Ludowość od zawsze inspirowała artystów i jej motywy pojawiały się również w literaturze. Literatura staropolska jako jedna z pierwszych wykorzystała elementy ludowości ukazując ją jako wyidealizowany obraz wsi. Jednak elementy ludowe we...
Twórcy emigracyjni Ojczyźnie.
Temat nr: 88: Twórcy emigracyjni - Ojczyźnie. Przedstaw ich dążenia i aspiracje, wykorzystując wybrane teksty literatury romantycznej i współczesnej. I BIBLIOGRAFIA PODMIOTU 1. Barańczak Stanisław, Pan tu nie stał [online], [dostęp 22 marca...
Interpretacja wiersza Kazimierza Przerwy-Tetmajera "Achilles"
Młodopolski poeta w swojej twórczości powraca do świata starożytnego. Podmiotem lirycznym w wierszu Przerwy-Tetmajera jest Achilles, wzór odwagi i urody dla Greków, jeden z bohaterów "Iliady" Homera. Tytułowy bohater jest...
Tatry w poezji młodopolskiej.
W okresie Młodej Polski kraj nasz znajdował się pod zaborami. Rosja i Prusy prowadziły szeroko zakrojoną akcję wynarodowienia Polaków. Galicja, pozostająca pod zaborem Austrii, cieszyła się największymi swobodami politycznymi. Istniał w niej...
Młoda polska - ściąga z prozy.
Dzieje Tomasza Judyma: 1. Spotkanie w Luwrze trzech polskich turystek (pani Niewadzka, jej wnuczki Natalia i Wanda Orszańskie oraz Joanna Podborska) 2. Miła rozmowa m.in. o posągu Wenus z Milo – symbolu piękna i miłości i obrazu Rybak w Wersalu...
Opracowanie epoki Młoda Polska
Młoda Polska Charakterystyka wstępna.1)Nazwy stosowne dla określenia literatury oraz nowych trendów w sztuce przełomu XIX i XX w. (rozwijającej się w latach 1881-1918): a) Młoda Polska-od cyklu artykułów napisanych przez A. Górskiego, a...
Młodopolski Antychryst.
Wojciech Gutowski : Królestwo Antychrysta i tęsknota Lucyfera. Oblicza szatana w literaturze Młodej Polski [w:] Stulecie Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1995. Typologia szatana wg Stanisława Przybyszewskiego : „Szatan jest...
Sztuka epoki modernizmu słusznie nazywana mianem neoromantyzmu.
Modernizm, Młoda Europa, Młoda Polska, neoromantyzm, symbolizm - istnieje bardzo dużo nazw którymi można określać okres końca XIX w. Jednak są to tylko nazwy i nie powinny być dla nas najważniejsze. Prawdziwy problem tkwi w tym czy epoka ta...
Rozważania nad słowami Kazimierza Wyki dotyczącymi symbolu.
Kazimierz Wyka uważał, że „symbol to przede wszystkim synteza jako przeciwstawienie sztuki analitycznej, synteza dosięgająca najwyższych rozmiar". Rozważ tę wypowiedź na podstawie twórczości młodopolskiej. W epoce neoromantyzmu,...
Wokulski, Judym, Ziembiewicz - bohaterowie z awansu.
I. Tworzenie modelu zachowań, poglądów, kształtowanie opinii - cechą charakterystyczną epoki. 1.Lata 1848-1939 pełne gwałtownych przemian na wielu płaszczyznach życia: - nastroje schyłkowe związane z fin de siecle - zacieranie się różnorakich...
Ewolucja postaw twórczych w okresie Młodej Polski na wybranych przykładach.
Do podstawowych kierunków literackich i artystycznych okresu Młodej Polski należą przede wszystkim symbolizm – którego zwolennicy, posługując się symbolami starali się sugerować uczucia, stany i emocje niewyrażalne słowem. Symboliści często...
"Bo też czasy były jakby urodzone dla poezji i sztuki, dla sztuki czystej, refleksyjnej i filozoficznej" rozważania.
Wraz ze schyłkiem pozytywizmu, epoki powieściopisarzy i racjonalistów rozpoczął się nowy okres w literaturze polskiej nazywany Młodą Polską. Z nim pojawiły się nowe koncepcje sztuki i liryki. Zmieniły się programy: determinizm, ewolucjonizm oraz...
Sonety Butrymowicza - interpretacja (dekadentyzm).
W wyniku kryzysu filozofii i kultury u schyłku XIX wieku narodziła się postawa zwana dekadentyzmem. Nazwa dekadentyzm określa światopogląd, u podstawy którego leży przekonanie o upadku cywilizacji. Dekadenci byli pesymistami, negowali naukę i...
Wesela” Stanisława Wyspiańskiego oraz „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej – omów dwa modele dramatu młodopolskiego.
W dramacie młodopolskim dominowały dwie tendencje. Jedna z nich tworzyła dramat naturalistyczny z przewagą komedii społecznych (Gabriela Zapolska), druga – dramat symboliczny, którego najwybitniejszym przedstawicielem był Stanisław Wyspiański....
"Chłop potęgą jest i basta" - pisarze Młodej Polski wobec ludu.
"Zmierzch", "Zapomnienie" - chłop "zezwierzęcony", zdegenerowany przez biedę, żyje z dnia na dzień, staje się przedmiotem (tak traktuje go dziedzic - porównanie do świata zwierząt w "Zapomnieniu"). Chłopem...
Pytania i odpowiedzi z Młodej Polski.
1. Odwołując się do wybranych przykładów wyjaśnij pojęcia: noeromantyzm, modernizm, Młoda Polska. - modernizm - termin często używany wymiennie z określeniem Młoda Polska; przejęty został z literatury zachodniej na oznaczenie całości zjawisk...