Nazwa epoki i ramy czasowe
W Polsce epoka zawiera się w latach 1890-1918. Rok 1890 jest uważany za początek nowej epoki, bo wtedy debiutują poeci młodopolscy i do kraju napływa literatura europejska, natomiast data zamykająca jest cezurą historyczną (koniec I wojny światowej i odzyskanie niepodległości). W Polsce, podobnie jak w Niemczech, Włoszech i Francji, podkreślano modernistyczną ideologię młodzieży końca XIX w. Stąd wzięły się terminy, którymi określa się tę epokę: • modernizm – z niem. modern ; oznacza...
Cechy i idee literatury młodopolskiej
chłopomania dekadentyzm hasło „sztuka dla sztuki”, ludowość neoromantyzm splin synteza sztuki.
Gatunki literackie Młodej Polski:
dramat naturalistyczny hymn powieść naturalistyczna sonet
Prądy literackie Młodej Polski
Impresjonizm – w literaturze przejawiał się jako przekonanie,że świat zewnętrzny powinien być pokazywany przez jednostkę, a więc podkreślać jej indywidualne odczucia. Kładziono duży nacisk na nastrojowość tekstu. Parnasizm – kierunek w poezji francuskiej; w Polsce tworzył tak Zenon Przesmyki-Miriam. Poezja miała być zobiektywizowana, czyli przede wszystkim opisowa. Inspiracje czerpano z kultur archaicznych i egzotycznych. Bliskie im było hasło „sztuka dla sztuki” ze względu na...
Najważniejsze motywy i tematy Młodej Polski
Artysta i sztuka – moderniści głosili, że sztuka istnieje dla sztuki, a nie dla publiczności czy rozrywki. Artysta pragnie wolności i w sprawach ziemskich czuje się zniewolony. Potęgę poezji pokazuje Wesele Wyspiańskiego, a wiersz Evviva l’arte Tetmajera widzi w niej ucieczkę od spraw przyziemnych. Ludomania – epoka przeżywa fascynację folklorem. Chłopi Reymonta zostali nagrodzeni Noblem jako chłopska epopeja. Jan Kasprowicz w cyklu Z chałupy pokazuje nędzę wiejską,a w Weselu...
Młoda Polska : Zapamiętaj tych pisarzy
Jan Kasprowicz (1860-1926) – poeta, dramaturg i tłumacz.W swoich wierszach pojawia się w roli franciszkanina, dekadenta albo rzecznika skrzywdzonych. Był samoukiem, który doskonale opanował klasyczną łacinę, grekę, francuski i angielski.Tłumaczył wielkie dzieła literatury, m.in. Ajschylosa, Szekspira, Ibsena, Byrona i Schillera. Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) – poeta,prozaik i dramaturg. Wydał osiem serii Poezji – nastrojowy charakterze branych tam utworów bardzo odpowiadał...
Młoda Polska : Zapamiętaj te pojęcia
• Filister – mieszczuch, dorobkiewicz lub urzędnik, dbający o pozory i zniewolony swoimi mieszczańskimi zasadami. • Ludomania – fascynacja wsią i jej kulturą. Jej owocem były inteligencko-chłopskie śluby. • Oniryzm – wprowadzenie poetyki snu do utworu literackiego. • Sztuka dla sztuki – nadrzędne hasło sztuki, która nie może służyć żadnym utylitarnym celom.
Programy literackie Młodej Polski
• Pro arte Zenona Przesmyckiego-Miriama. • Confiteor Stanisława Przybyszewskiego. • Młoda Polska Artura Górskiego.
Młoda Polska : Co nam zostało?
• Schulz i Leśmian w dwudziestoleciu międzywojennym czerpali z wyobraźni młodopolskiej. • Witkacy nawiązywał do dekadentyzmu i katastrofizmu. • Do dziś funkcjonuje określenie „żeromszczyzna” – na określenie stylu, który jest nużący dla współczesnego czytelnika. • Schyłek wieku XX powtórzył nastroje z wierszy powstałych w XIX w.
Materiał opracowany przez eksperta
- MŁODA POLSKA