Wolność
Głupi komunista
Polski film wykreował też postać głupiego służbisty, którego jest w stanie oszukać inteligentny człowiek – opozycjonista. Takie postaci komunistów wojskowych znajdziemy w głośnej komedii Kazimierza Kutza Pułkownik Kwiatkowski , której bohater – sprytny człowiek z zasadami i fantazją, lekarz wojskowy– ułatwia koledze zwolnienie z wojska, sam ucieka i wypożycza wojskowy samochód, kreując się na komunistycznego wojskowego dygnitarza. Dzięki swym wyczynom uwalnia niesprawiedliwie więzionych,...
Lekarz outsider
Prócz lekarzy dziwaków literatura portretuje lekarzy outsiderów skazanych na wyobcowanie z powodów np. politycznych. Takim jest bohater Łuku triumfalnego Ericha Marii Remarque’a, Ludwik Fresenburg, ukrywający się w Paryżu jako nielegalny emigrant, uciekinier z hitlerowskich Niemiec. Poznajemy go jako przystojnego mężczyznę, świetnego chirurga, który ukrywa się pod fałszywym nazwiskiem Ravic. Zmory przeszłości nie dają mu jednak spokoju, posuwa się nawet do zabicia dawnego oprawcy z...
Poeta – przywódca narodu
Inny dylemat poetów dotyczył roli społecznej twórcy. Wielokrotnie pytano,czy poezja ma dotyczyć tematyki narodowej, czy nie, czy ma się angażować w sprawy społeczne, czy pozostać na nie obojętną. Wedle tradycji tyrtejskiej (nazwa pochodzi od greckiego poety Tyrteusza, który zagrzewał Greków do walki i... prowadził ich do zwycięstw) poeta ma zagrzewać do walki. Taką rolę odgrywa Gustaw-Konrad w III części Dziadów , pragnący stanąć na czele narodu i doprowadzić go do wolności. Podobnie...
wolność
Matka Polka
Motyw macierzyńskiego cierpienia w specyficzny sposób przejmie polska literatura patriotyczna, kreująca mit matki Polki, wychowującej syna do nierównej walki z wrogiem. Bohaterka taka jest świadoma, że syna może stracić, a jednak obowiązek patriotyczny nakazuje jej przygotowanie go do roli bojownika o wolność ojczyzny. Ten model macierzyństwa eksponuje Adam Mickiewicz w wierszu Do matki Polki , opisującym w obrazowy sposób ból rodzicielki przyszłego patrioty, która od najmłodszych lat...
Samotność umierającego
Szczególny rodzaj samotności to samotność umierających. O niej traktuje wiele dzieł, np. genialna sztuka Dowcip Margaret Edson, mówiąca o odchodzeniu chłodnej, surowej profesor umierającej na raka. Samotność umierającego pokazał też w swoim filmie Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową Krzysztof Zanussi. Upokorzenia, strachu, cierpienia umierających nie jest w stanie podzielić nikt. W znanym wierszu Campo di Fiori Czesław Miłosz– ukazując iskry i strzępy ubrań,...
Ogród
Zakwitały marcinki przy drewnianym płotku Tyś się temu przyglądał mój szanowny kotku Tyś widział martwą osę i dwie muchy w locie I brzozę tę co zmarła tuż przy owym płocie Ja tam dół wykopałem tyś zasnął w tym dole Krążyły nad nim osy w swoim wielkim kole (...) Brzozy żaby marcinki wszystko jest tożsame Wszystko wchodzi wychodzi przez ogromną bramę Przez bramę brzóz marcinków i gnijących jeży Może tam coś jest jeszcze – coś w co nikt nie wierzy (Jarosław Marek Rymkiewicz, Ogród...
Artysta – zła profesja
Villon zapoczątkowuje linię pisarzy, którzy kreowali się na wyrzutków społecznych albo faktycznie nimi byli. Autor Wielkiego testamentu , złodziej, uczestnik morderczych bójek, odsiadujący wyrok w więzieniu, a potem skazany na śmierć (wyrok ten zamieniono na wygnanie) niewątpliwie miał powody, by czuć się wyobcowany. Młodopolscy poeci i symboliści nie byli rozpieszczani przez mieszczańskie społeczeństwo, jednak w ich postawie możemy również odnaleźć liczne elementy autokreacji (na „tych...
Taniec radości życia
Warto wreszcie wspomnieć o tańcu jako wyznaczniku tożsamości narodowej i... wyrazie radości życia. Te dwa aspekty znaczenia tańca splatają się w słynnej postaci Greka Zorby – bohatera powieści Nikosa Kazandzakisa, sfilmowanej przez Michalisa Kakojanisa (słynna kreacja Anthony’ego Quinna w roli Zorby). Zorba tańczy zawsze: kiedy się cieszy i kiedy rozpacza, gdy umiera jego synek i kiedy zawala się kolejka, którą szalony Macedończyk budował w pocie czoła. Bohater jest ucieleśnieniem takich...
Komunista – rewolucjonista, męczennik
Wiersze Władysława Broniewskiego dokumentują postaci i postawy komunistów. Są wśród tych wierszy Na śmierć rewolucjonisty i Elegia o śmierci Ludwika Waryńskiego . Kreują one nowych komunistycznych bohaterów – męczenników za sprawę, idealistów kochających robotnicze masy i wolność, umierających za innych. Jednocześnie programowy wiersz Broniewskiego o poezji ( Poezja ) stawia przed nią zadania tyrtejskie: ma zagrzewać do walki, także rewolucyjnej („Ty masz werbel nam zagrać do...
Praca artysty
Odrębny rozdział stanowi praca artystów, ukazywana przez nich samych jako natchniona misja (Mickiewicz w Dziadach cz. III), solidne rzemiosło (Horacy, Norwid) lub wyraz wolności, pozwalającej na tworzenie dzieł wielkich, ale i łamanie konwencji społecznych, szokowanie (zwłaszcza twórczość symbolistów francuskich czy polskich modernistów). Postaci artystów jako próżniaków przedstawia z odrazą literatura tworzona przez pozytywistów ( Nad Niemnem Orzeszkowej, Bez dogmatu Sienkiewicza)....
Samotność geniusza
Istotną cechą śpiewaka, barda, wieszcza (z Murów czy Wielkiej Improwizacji ) jest geniusz. Ów geniusz porywa tłumy, ale i odcina wybitną jednostkę od szarej gawiedzi.O samotności niepokornego geniusza, stworzonego do wyższych celów, łamiącego ko nwencje społeczne pisali, na przekór filistrom, symboliści francuscy czy twórcy młodopolscy, eksponując jego samotność i talent, ale także jego nieprzystawalność do społecznych wzorców, okupioną cierpieniem; wolność, niejednokrotnie okupioną...
Matka Boska romantyków
Imię Maryi pojawia się też w utworach romantycznych. Echa kultu maryjnego pobrzmiewają w Inwokacji do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, w której poeta dziękuje Matce Boskiej Ostrobramskiej za cudowne uzdrowienie w dzieciństwie oraz błaga ją o „powrócenie cudem na ojczyzny łono” lub choćby przeniesienie „duszy utęsknionej/do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych”. W III części Dziadów czytamy o tym, jak Gustaw-Konrad (bluźnierca) broni imienia Maryi przed obrazą: JANKOWSKI (...)...
Podróże Pana Cogito
Odrębną kategorię stanowią podróże opisane przez Adama Zagajewskiego czy Zbigniewa Herberta. Te pielgrzymki do świata kultury, związane z poznawaniem zabytków, wnoszą do poezji tych twórców czy do esejów (Herbert) poczucie łączności ze światem kultury śródziemnomorskiej. Mijane miasta, opisane w wierszach Zagajewskiego, kuszą obcością lub mieszanką swojskości i obcości. Problemy napotykane w nich przez podróżnika nie są tak do końca jego problemami. Pozwala mu to zyskać wolność i dystans do...
Polowanie z punktu widzenia... zwierzyny – smak utraconej wolności
Niekiedy, rzadko, zdarza się w utworze literackim, że pisarz (poeta) ukazuje polowanie nie z punktu widzenia myśliwych, lecz... zwierzyny. Wówczas polowanie staje się symbolem gwałtu na zwierzęciu, przemocy, utraconej wolności. Tak dzieje się w słynnej piosence Jacka Kaczmarskiego, inspirowanej utworem Włodzimierza Wysockiego: Skulony w jakiejś ciemnej jamie smaczniem sobie spał I spały małe wilczki dwa – zupełnie ślepe jeszcze Wtem stary wilk przewodnik co życie dobrze znał Łeb...
Egipscy kapłani i rzymscy niewolnicy
Przedstawieni np. w Faraonie Bolesława Prusa kapłani sprawują władzę nad społeczeństwem. Prowadzą badania, mają większą wiedzę, dzięki temu mogą np. manipulować ludem, przedstawiając susze czy zaćmienia słońca jako kary bogów (mając wiedzę z dziedziny meteorologii, mogą przewidywać takie zjawiska). A więc znów – kto ma wiedzę, ten ma władzę. Nie zawsze jednak: liczni niewolnicy rzymscy,na ogół rodem z Grecji, to artyści i uczeni zwykle mądrzejsi od swych panów, ale całkowicie od nich...
Marzenia patriotów
Na ogół piękne są marzenia patriotów – żyjących pod zaborami lub w czasie okupacji – o wolnej ojczyźnie. Za te marzenia przychodzi im płacić śmiercią, poświęceniem życia prywatnego. Tak jest w przypadku marzącego o wolnej ojczyźnie Konrada Wallenroda, bohatera utworu Adama Mickiewicza. Wybór walki z Krzyżakami o wolność Litwy przypłaca szczęściem osobistym, rycerską sławą, a w końcu życiem (idzie na daleko posunięte kompromisy moralne). Marzenia patriotów powstańców też kończą się osobistą...
Powstanie kościuszkowskie
Motyw insurekcji kościuszkowskiej także często pojawia się w tekstach kultury, np. w Panu Tadeuszu w postaci wyraźnej aluzji. Na ścianie w Soplicowie wisi portret Kościuszki, któremu przygląda się Tadeusz po powrocie do domu. Również imię otrzymał tytułowy bohater epopei na cześć wodza. W powstaniu kościuszkowskim brał też udział kaleki żołnierz utrwalony w Kordianie Juliusza Słowackiego jako osoba niepokornie śpiewająca podczas koronacji cara na króla Polski: „Boże, pochowaj nam króla”....
Samotność buntownika
Wielu nieszczęśliwych kochanków zabija się, wielu znajduje sobie szczytne cele. W III części Dziadów „kochanek Maryli” staje się „kochankiem ojczyzny”, z nieszczęśliwie zakochanego młodzieńca przeradza się w buntownika i bojownika o wolność kraju (badacze literatury nie są zgodni, czy Gustaw z IV części Dziadów i Gustaw-Konrad to ta sama, czy tylko podobna postać o tak samo zawikłanej romantycznej biografii, faktem jednak pozostaje, że bohater III części dramatu przechodzi wewnętrzną...
Cygan – artysta
Cyganeria warszawska – XIX-wieczna grupa skupiająca poetów i malarzy – działała w latach 1838–1843 w Warszawie. Blisko związany z nią był m.in. Cyprian Kamil Norwid. „Cyganie warszawscy” wydawali oficjalne pisma: „Nadwiślanin” (1841–1842) i „Jaskółka” (1843). Gardzili salonowym stylem życia, konwencjami i głosili idee demokratyczne. Modernistycznym artystom, nawiązującym do romantycznych tradycji, życie Cygana wydawało się atrakcyjne, dlatego tak często nazywali siebie cyganami – bezdomnymi,...
Interpretacja wiersza Krzysztofa K. Baczyńskiego
Wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego pod tytułem „Swoboda” nie możemy zakwalifikować do utworów o treści wojennej ani do erotyków. A te dwa nurty tematyczne są jakby wizytówką całej twórczości Baczyńskiego. Tytuł „Swoboda” daje czytelnikowi...
Złudzenie rozczarowanie i nadzieje Polaków u progu niepodległości.
Wolność to dla każdego człowieka (jednostki) wewnętrzna siła ,coś co sprawia ,że człowiek we własnym kraju bez względu na kolor skóry czy pochodzenie czyje się bezpieczny i szczęśliwy. Tak samo było w 1918 kiedy polska odzyskała niepodległość po...
Poezja- rezultat refleksji nad egzystencją świata i ludzi.
Egzystencja jest właściwością bytów ożywionych, przeciwstawną zwykłemu ?byciu? rzeczy. W filozofii egzystencjalnej ?istnieć? ( egzystować ) to ?wyrzucać się?, projektować się? na zewnątrz poza siebie, snuć projekty, wyrywać ze swojego stanu i...
„Jeżeli służyć to czemuś wielkiemu”
W czasie wojny Polacy walczyli dla dobra ogółu: by uczynić swój kraj wolnym od zaborców, by bronić siebie i swoje rodziny, by ich dzieci w przyszłości mogły żyć w wolnej Polsce. Walczyli za sprawę wielkiej wagi, co niewątpliwie jest godne...
Młodzież
Ach ta dzisiejsza młodzież!-często słyszymy to od rodziców, nauczycieli i zachowało się to już na dobre w opinii publicznej. Zastanówmy się jednak dlaczego?Ludzie obserwują te nasze niektóre mądre wyczyny i kojarzą to z nami wszystkimi....
Ziemia - to Ojczyzna ludzkości
Ziemia-to Ojczyzna ludzkości Rozpocznę od tego co rozumiemy pod pojęciem ojczyzna, otóż jest to termin odnoszący się do przestrzeni istotnej pojedynczego człowieka, bądź zbiorowości (narodu), wyznaczone zwłaszcza miejscem urodzenia tych osób, ich...
Zenon Ziembiewicz - tragiczny koniec błyskotliwej kariery.
Tragiczny koniec błyskotliwej kariery Zenona Ziembiewicza. Na podstawie załączonych fragm. „Granicy” i całego utworu Zofii Nałkowskiej przedstaw przyczyny klęski, jaką poniósł bohater w życiu prywatnym i publicznym. Granica jest kulminacyjnym...
"Wolność językiem wspólnoty" - esej.
Słowo"wolność".Słownik Języka Polskiego tłumaczy nam jako niezależność,suwerenność,możliwość podejmowania decyzji zgodnych z własną wolą.Wolność jak się okazuje,można równieżpodzielić na obywatelską,osobistą,sumienia,wyznania oraz...
Moje marzenia o Polsce.
MOJE MARZENIA O POLSCE Marzeniem każdego prawdziwego patrioty jest troska o to, by jego ojczyzna była krajem idealnym. Jednak tak naprawdę to nie ma żadnego planu czy opisu na państwo bez skazy. Przede wszystkim obywatele...
Chciałabym, aby Polska była...
Chciałabym , aby Polska była krajem dostatku i dobrobytu, krajem wolności i tolerancji ludzkiej (bez względu na kolor skóry czy tez wyznanie). Chaciałabym, także, aby Polska była krajem w, którym przestepczość i agresja jest zwalczana w jak...
Jak rozumiesz słowa: „Jeżeli chcesz żeby twoje życie było piękne, może takie być, przecież to ty sam je układasz
Wykorzystałam prace różnych autorów, teraz przekazuje dalej.... Rozprawka na temat: „Jak rozumiesz słowa: „Jeżeli chcesz żeby twoje życie było piękne, może takie być, przecież to ty sam je układasz”. Jak zdefiniować piękno? Tajemnica...
Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem Sartre’a: „Człowiek jest wolny całkowicie lub nie jest wolny wcale”. Zbierz argumenty literackie potwierdzające twoją tezę.
Człowieku...jesteś najbardziej rozumną istotą stąpającą po ziemi, stworzoną na podobieństwo Boga. Świat, w którym żyjesz, oddychasz, bawisz się i smucisz jest teatrem, ty zaś tylko jego marionetką. Taką wizję ludzkiej natury głosił antyczny...
Mowa doradcza dla rządzących i przezydenta.
Polska to kraj o wspaniałej historii i mieszkańcach gotowych oddać za nią życie . Przez wiele lat była z różnym skutkiem atakowana przez nieprzyjaciół . Wiele potyczek wygrywaliśmy , lecz te najważniejsze , które miały miejsce w ostatnim...
Wykaż, że wojna miała niszczący wpływ na psychikę człowieka.
Każda wojna była, jest i będzie koszmarem i okrucieństwem wobec jej bezpośrednich uczestników. Niezależnie od metod, rodzaju używanej broni, coraz nowocześniejszego i bardziej precyzyjnego sprzętu zawsze niesie ze sobą śmierć, zniszczenie i...
Pogląd pisarzy na rewolucję społeczną w utworach różnych epok.
Rewolucja zawsze budziła grozę, ale zarazem fascynowała. Może właśnie dlatego inspirowała tak wielu artystów pisarzy i filozofów. Z pasją malował ją Eugene Delacroix. Jego obraz „Wolność wiodąca ludzi na barykady” tematycznie nawiązuje do...
Sarmatyzm.
1. Wielu kronikarzy, nie tylko polskich, ale i obcych, dla określenia ziem dawnej Rzeczypospolitej używało nazwy „Sarmacja”, wywodzącej się od legendarnych Sarmatów – ludów, które zamieszkiwały w połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e. tereny nad...
Szkolne mundurki dają one poczucie wspólnoty, czy ograniczają wolność?
Żyjemy w społeczeństwie. Jak wiadomo to ono wywiera na nas niejaką presję, której staramy się podporządkować. Spotykamy się, na co dzień z krytyką i innymi krzywdzącymi opiniami. Jak powszechnie wiadomo nie wszyscy mamy takie same gusta i...
Renesans - Nie ma nic bardziej pięknego i godnego niż należycie spełniać role człowieka
W renesansie nastąpiło odkrycie człowieka. Zostało to nazwane antropocentryzmem i polegało na wywyższeniu pozycji człowieka i zniżeniu miejsca Boga w świecie. Koncepcja człowieka wyglądała następująco. Człowiek jest istotą wybitną, szlachetną - w...
Koncepcja poezji i poety w wybranych utworach romantycznych.
Romantyzm znajdował swoje źródła w literaturze i sztuce. Poeci zainspirowali się poezją ludową , historiozofią i kultem natury. Podstawą estetyki romantycznej było : zerwanie z normami klasycznymi, swobodny styl wypowiedzi , możliwość...
Interpretacja wiersza "Poeta jest twoim bratem"
Poeta jest towim bratem – Janusz stanisław Pasierb Wiersz Janusza Stanisława Pasierba pt. „Poeta jest twoim bratem” poświęcony jest funkcji poezji, jak i samego poety we współczesnym świecie. Twórca tego tekstu był księdzem, filozofem i...
,,Wolność jest istotną rolą w życiu człowieka''
Ludzie często żyją w niewiedzy. Nie wiedzą, czym jest wolność, dlaczego jest tak istotna. Zauważają ja dopiero po utracie. Dla mnie wolność to prawo do wyrażania opinii, brak zniewolenia, możliwość wyboru. Uważam, że wolność jest jedną z...
Czy w pewnych sytuacjach powinniśmy buntować się przeciw władzy
Tematem mojej pracy jest: „Czy w pewnych sytuacjach powinniśmy buntować sie przeciwko władzy” W mojej pracy chciałbym zamieścić argumenty za jak i przeciw. Na początku chciałbym wyjaśnić czym jest bunt. Otóż „Bunt” jest wpisany w naturę...
Wolność jako wartość nieosiągalna
Wolnością nazywamy niezależność, możliwość podejmowania decyzji zgodnie z własną wolą. To także swoboda osobista, którą powinna posiadać każda istota nienaruszająca wolności innych. Wolną istotą jest ptak, który swobodnie się porusza wśród sfer...
Rewolucja, wynalazek techniczny czy żmudna codzienna praca.
W 1918r., po I wojnie światowej, Polska po przeszło stuletniej niewoli odzyskała niepodległość. Naród polski ogarną szał radości, że wreszcie, po tylu latach Polska znowu jest krajem wolnym. Jednakże większość Polaków szybko się rozczarowała. Nie...
"Do przyjaciół Moskali" Mickiewicz wobec Rosji i Rosjan.
Adam Mickiewicz wobec Rosji i Rosjan. Zinterpretuj wiersz „Do przyjaciół Moskali” w kontekście innych utworów poety. Adam Mickiewicz w swojej poezji poruszył zagadnienia bliskie sercu każdego Polaka. Wypowiadał się na temat wolności, podstępu,...
Problemy życia współczesnego w poezji; emigracja, wolność itp.
Średniowiecze: Przecław Słota- O zachowaniu się przy stole Renesans: Mikołaj Rej: Prawe szlachectwo jakie ma być, Żywot człowieka poczciwego, Krótka rozprawa między trzema osobami Piotr Skarga: Kazania sejmowe, Andrzej Frycz Modrzewski:...
Czy człowiek może być naprawdę wolny?
Przed odpowiedzeniem sobie na to pytanie należy najpierw zastanowić się nad znaczeniem słowa ‘wolność’. Czym jest dla mnie wolność? Czy wolnością dla mnie jest to, że mogą powiedzieć, co myślę? Czy wolnością jest dla mnie fakt, że nie jestem...
Sarmatyzm współczesny - czyli co zostało z tamtych lat
Sarmatyzm to pogląd o szczególnym pochodzeniu szlachty polskiej. Opierając się na XVI - wiecznych historykach twierdzono, że szlachta polska wywodzi się od Sarmatów, starożytnego plemienia, zamieszkującego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom...
Jak rozumiem szczęście?
Każdy z nas, każdy człowiek potrafi doznawać wielu uczuć, co wywołuje u niego czasem śmiech, czasem przygnębienie, czasem pozytywne, lub negatywne wspomnienia, a czasem wiele, wiele innych reakcji. Gama uczuć jest bardzo szeroka, od tych...
Dlaczego o wybranych bohaterach literackich powiedziałbyś „ludzie wolni”
Wolność jest to pojęcie bardzo szeroko rozumiane. Słownik języka polskiego podaje znaczenie wolności jako niezależność, niepodległość, swoboda i samodzielność. „Wolność” oznacza również możliwość podejmowania decyzji zgodnie z własną wolą, to...