Powrót posła
Krasicki i Niemcewicz - wychowawcy społeczeństwa szlachty.
J. U. Niemcewicz w komedii "Powrót posła" umieszcza wątek polityczny. Ukazuje ściera-nie się poglądów stronnictwa reformatorskiego (Podkomorzy, Walery) i konserwatystów (Starosta Gadulski). Proponowane jest zniesienie liberum veto,...
Oświeceniowy dydaktyzm.
Oświeceniowy dydaktyzm przejawiał się w twórczości wielu znanych i cenionych pisarzy i poetów tej epoki, by wymienić takich twórców, jak Krasicki, Naruszewicz, Trembecki czy Niemcewicz. Ignacy Krasicki starał się wpływać na moralność i...
Oświecenie jako epoka polemiki z sarmantyzmem.
Geneza oświecenia w Polsce związana jest z kryzysem sarmatyzmu oraz jego politycznymi i kulturalnymi skutkami. Należy do nich zaliczyć szlachecki republikanizm i parlamentaryzm za wszystkimi narosłymi przez wieki deformacjami. Krytykowano także...
Edukacja człowieka w centrum zainteresowań pisarzy Oświecenia.
Literatura oświecenia rozwijała się w dramatycznym okresie dziejowym Polski. Sejm, w którym ciągłe kłótnie, zachwiany system demokracji oraz zasada "liberum veto" skutecznie unicestwiały próby reform, nie mógł pełnić właściwej funkcji...
Dworek szlachecki i jego mieszkańcy w literaturze.
Właściwie kultura polska do końca II Wojny Światowej miała charakter ziemiańsko-dworkowy. Dopiero założenia ustroju realnego socjalizmu doprowadziły do przekształcenia Polski w kraj, którego siłą przewodnią miała był siła proletariatu. W...
Oświecenie epoką kształtowania się dojrzałej państwowości.
Oświecenie jako nowa epoka literacka pojawia się w Europie Zachodniej pod koniec drugiej połowy XVII w. i trwa do końca wieku XVIII. W Polsce z kolei w związku z pewną izolacją kulturową Rzeczpospolitej rozpoczyna się w latach trzydziestych XVIII...
Uczyć, bawić i wzruszać dewizą starożytnych pisarzy.
Co to jest dewiza- wytycza działania lub postępowania wyrażona w krótkiej i zwięzłej formie Uczyć, bawić i wzruszać to dewiza starożytnych, którą posługiwali się też pisarze oświecenia. Uczyć: Ignacy Krasicki: “Dewotka” Krasicki w tej...
„Dobro i zło muszą istnieć obok siebie, a człowiek powinien dokonywać wyborów.” Jak rozumiesz słowa Mahatmy Gandhiego?
Kiedy słucham radia, oglądam telewizję, czytam gazety, odnoszę wrażenie, że na świecie dzieje się coraz gorzej. Skąd te smutne wnioski? Morderstwa, napady, roz-boje i kradzieże to już nasza codzienność. Kiedy próbuje się osądzić winnych, docho-dzi...
Zgodność wyboru gatunków z tendencjami epoki, na przykładzie literatury oświecenia.
W epoce oświecenia uprawiano wiele gatunków literackich, zarówno tych, które były znane również w poprzednich epokach (bajka, satyra, oda, poemat heroikomiczny, komedia, sielanka), jak i nowych, stworzonych w tym okresie (nowożytna powieść, nowe...
„Państwo jako najwyższa wartość narodowa – w widzeniu bohaterów literackich różnych epok („Odprawa posłów Greckich”, „Powrót posła” i „Przedwiośnie).
Chyba każdy, kto uważa się za Polaka jest patriotą. Tak przynajmniej być powinno. W dzisiejszym świecie zatracają się wartości takie jak godność, czy moralność, więc wartość, jaką jest państwo stawiamy coraz dalej. Jednak warto wrócić do...
"I śmiech niekiedy może być nauką" - jak o tym przekonywali Ignacy Krasicki i Julian Ursyn Niemcewicz.
Ignacy Krasicki jest autorem 22 satyr i 3 poeamtów heroikomicznych, posługuje się w nich komizmem by uwydatnić przywary ludzkiego charakteru, podleganie obcym wpływom, ułomność systemu państwowego. Krasicki nigdy nie piętnuje poszczegónych osób....
Polaków portret własny ukazany w wybranych przez Ciebie utworach
Portret Polaków ukazywany przez pisarzy zależy przede wszystkim od momentu historycznego oraz sytuacji politycznej w jakiej Polska się znajduje. Autorzy zwykle są pewnym sumieniem i odzwierciedlają w swych książkach cechy Polaków. W książkach...
Polska i Polacy - naród, tożsamość narodowa
Komentarz: Kto podjął się prezentowania tematu o Polsce i Polakach – nie będzie narzekał na brak materiału! Konkretne sformułowania tematu: 1. Literatura XIX wieku jako strażniczka „narodowego pamiątek kościoła”. Stosunkowo wąskie...
DOM konspekt i pełny wstęp
I. WSTĘP: Czym jest tak naprawdę dom? Co oznacza to krótkie, aczkolwiek bardzo tajemnicze słowo? Wielu z nas, ludzi XXI wieku uważa, że jest to po prostu budynek mieszkalny. Czy oni mają rację? Rzeczywiście "dom" to cztery ściany, w których...
Oświecenie
1. Poglądy filozoficzne Kartezjusz Wolter - tylko to jest prawdziwe, co można pojąć rozumem, naturalizm - nie ma rzeczy nadprzyrodzonych, świat - doskonała machina, zegar. John Locke - „tabula rasa“, empiryzm ale specyficzny - wiedzy nie...
Portrety matek w literaturze.
Niewątpliwie najważniejszą rolą, jaką może spełniać kobieta jest rola matki, która wychowuje swe dzieci na szlachetnych i uczciwych ludzi, prawych obywateli, szczerych patriotów. To matka w głównej mierze kształtuje osobowość dziecka, wpływając na...
Dobro i zło muszą istnieć obok siebie, a człowiek powinien dokonywać wyboru
Kiedy słucham radia, oglądam telewizję, czytam gazety, odnoszę wrażenie, że na świecie dzieje się coraz gorzej. Skąd te smutne wnioski? Morderstwa, napady, rozboje i kradzieże to już nasza codzienność. Kiedy próbuje się osądzić winnych, dochodzi...
Polaków portret własny w świetle satyr I. Krasickiego "Powrotu posła", bajek i publicystyki.
Epoka oświecenia przypada na lata 1740-1822. Był to trudny okres dla kultury zarówno świata jak i Polski. Szlachta coraz bardziej zacofana „dogląda” tylko swojej prywaty nie zdając sobie sprawy z zagrożenia, jakie wisi nad całym narodem Ich obrazy...
"By czas nie zaćmił, i niepamięć" - co z dorobku literatury staropolskiej uważasz za godne ocalenia, utrwalenia w świadomości pokoleń?
"By czas nie zacmil, i niepamiec" - co z dorobku literatury staropolskiej sredniowiecze - oswiecenie) uwazasz za godne ocalenia, utrwalenia w swiadomosci pokolen? Trzeba przyznac, ze ktos, kto zdecydowal sie odpowiedziec na pytanie zawarte w...
Znane ci wzorce literackie a ludzkie dążenie do doskonałości. Pokaż historyczną zmienność pojmowania doskonałości.
DOSKONAŁOŚĆ, czyli jak podaje definicja: * „najwyższy stopień cech dodatnich, bycie doskonałym, brak wad; idealność, wzorowość”, tak naprawdę nie może odnosić się do człowieka. Nie można użyć tego określenia, gdy mówimy o nas – ludziach, gdyż...
Twórczość okresu Sejmu Wielkiego.
PUBLICYSTYKA PATRIOTYCZNA, DZIAŁALNOŚĆ I PROGRAM SPOŁECZNO-POLITYCZNY STANISŁAW STASZICA. Stanisław Staszic swoje poglądy i program społeczno-polityczny zawarł między innymi w poniższych utworach. "Uwagi nad życiem Jana...
Znaczenie Sejmu Czteroletniego (Wielkiego) dla kultury i literatury polskiego oświecenia
Wiek XVIII, wiek oświecenia był dla Polski czasem trudnym, ale i ważnym. Na ten okres właśnie przypadły 3 rozbiory, ale tez próby ratowania chylącej się ku upadkowi Rzeczpospolitej. Jedną z takich prób był Sejm Czteroletni (1788-1792), w czasie...
"Nie dość nauczyć, trzeba byś się bawił". Jak twórcy literatury polskiego oświecenia realizowali tę zasadę?
Uczyć, bawiąc oraz bawić, ucząc - to hasło uznajemy za oświeceniowe motto. "I śmiech niekiedy może być nauką..." - pisał Ignacy Krasicki i prawdopodobnie wiedział, co pisze, skoro wszyscy znamy tego poetę jako jednego z czołowych reprezentantów...
Dydaktyzm w literaturze nowożytnej
Celem literatury jest dydaktyzm. Literatura staropolska posługiwała się parenezą, tzn. pouczała pokazując wzór do naśladowania. W Średniowieczu istniały wzorce osobowe świeckie (rycerza doskonałego i mądrego władcy) oraz religijne (asceci i...
Motyw ojca w literaturze
Ojciec - mężczyzna, który ma dzieci; przodek, protoplasta, twórca, inicjator; Bóg - ojciec wobec rodzaju ludzkiego. Biblia Stary Testament - Abraham - ojciec, który miłość do Boga przedkłada nad miłość rodzicielską. Bóg obiecał mu, że...
Wieś i jej mieszkańcy jako temat literacki
Temat wsi w literaturze polskiej pojawia się właściwie dopiero w twórczości poetów renesansowych. Od tego czasu wizerunek wsi ulegał różnym przemianom, ale zawsze stanowił tło naszej literatury. Począwszy od twórczości staropolskiej, poprzez...
Sarmata o sobie i my o Sarmacie
W wieku XVII całą szlachtę polską jednoczyło poczucie narodowej potęgi, przekonanie o świetności polskiego ustroju, monarchii ograniczonej prawami stanu szlacheckiego, nadto świadomość tradycji rodowej i starodawności sarmackiej, co wiązało się z...
Czy literatura powinna "wymierzać sprawiedliwość widzialnemu światu", czy być "zwierciadłem, które obnosi się po gościńcu". Przedstaw własne przemyślenia powołując się na wybrane przykłady literackie.
1. REFLEKSJE WSTĘPNE - Jako pierwsi mówili o oddziaływaniu sztuki pitagorejczycy. Stworzyli oni pojęcie katharsis, występujące w muzyce, która miała wpływać oczyszczająco na słuchaczy i doskonalić ich uczucia. Kategorię tę przeniósł do...
Dzieła oświeceniowe jako apel do czytelników
Oświecenie było epoką rozumu i filozofów. Ludzie, którzy jej idee tworzyli, byli racjonalistami. Myślenie i fakty doświadczalne były jedynymi wyznacznikami prawd w tych czasach. Oświecenie na Zachodzie walczyło o wolność, podczas kiedy w Polsce o...
Przedstaw literackie i malarskie portrety sarmatów w kulturze różnych epok
Literatura przedmiotu Repetytorium z j. polskiego – Agata Gąsior i Monika Salomońska, Agencja Wydawn. Greg, Kraków 1994 – hasło sarmatyzm, sarmata Starożytność-oświecenie – Maria Adamczyk, Bożena Chrząstowska, Józef Tomasz Pokrzywniak, WSiP,...
Dom w "Panu Tadeuszu" i dom w "Ludziach bezdomnych".
Literatura polska obfituje w różnorakie, przewijające się na przestrzeni wieków przez utwory, motywy, wśród których jednym z najbardziej zauważalnych jest motyw domu. W zależności od pochodzenia autora oraz okresu, w którym dzieło zostało...
Oświecenie - szczegółowe opracowanie epoki
Nowe myśli zapoczątkowali Francuzi, Anglicy, Holendrzy. Rozwój przypada na XVIII w. Jednym z pierwszych uczonych był Kartezjusz. W "Rozważaniach o metodzie" stwierdził, że najważniejszym czynnikiem jest rozum. Wszystko niezgodne z rozumem...
Teatr Oświecenia i jego rola. Omów na znanych Ci przykładach
Teatr powstał w Warszawie z inicjatywy króla w 1765 roku. Był to pierwszy publiczny teatr, który zapoczątkował działalność sceny narodowej. Pierwszym dyrektorem został Wojciech BOGUSŁAWSKI. Mieścił się on w Operalni. Występowały zespoły:...
Niemcewicz "Powrót posła" polemika między Podkomorzym, a Starostą.
Jakich problemów dotyczy polemika między Podkomorzym, a Starostą w "Powrocie posła" J. U. Niemcewicza? "Powrót posła" powstał w okresie największego nasilenia walki politycznej. Trwały obrady Sejmu Czteroletniego (1788 -...
Przegląd epok.
Starożytność. Spis pytań: 1. Omów postawę stoicką i epikurejską. 2. Przedstaw dokładnie budowę tragedii antycznej. 3. Omów cechy epopei. 4. Wyjaśnij pochodzenie i znaczenie wyrażeń: "nić Ariadny", "stajnia Augiasza",...
Państwo jako najwyższa wartość narodowa w widzeniu bohaterów literackich różnych epok
Pojęcie państwa, jego rola oraz zadania to problemy, które często pojawiały się u twórców różnych epok. Można by przytaczać tu wiele przykładów, ponieważ nie tylko w prozie, ale także w poezji pojawiało się państwo jako siła ściśle związana z...
Oświecenie.
Oświecenie Ściąga Na Zachodzie Europy oświecenie trwało od końca XVII w do końca XVIII w Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach...
Topos kariery.
Najbardziej wyraźnym i znanym archetypem kariery był Makbet bohater książki W. Szekspira pod tym samym tytułem. Autor bardzo dokładnie opisał drogę po szczeblach kariery Makbeta, która była usłana trupami jego przyjaciół i podwładnych. Takie...
"Kobieta - postać drugoplanowa w literaturze?" Przedstaw swoją opinię, odwołując się do przykładów z literatury polskiej i obcej
Żyjemy w czasach światłych i cywilizowanych, w czasach ogromnego rozwoju techniki i nauki. Większość naszego społeczeństwa stanowią ludzie światowi i wykształceni. Jednak mimo tego trudno nam się wyzbyć pewnych stereotypów. Najważniejszy i...
Powtórka do matury - zagadnienia.
Literatura renesansowa nie stworzyła osobowych ideałów, w jakie obfituje literatura średniowiecza. Natomiast to literatura towarzyszyła człowiekowi w życiu, ukazywała różne modele zgodne z duchem czasu, często miała charakter dydaktyczny, nie...
Oświecenie - opracowanie epoki.
1. Oświecenie w Europie. Nowe myśli zapoczątkowali Francuzi, Anglicy, Holendrzy. Rozwój przypada na XVIII w. Jednym z pierwszych uczonych był Kartezjusz. W "Rozważaniach o metodzie" stwierdził, że najważniejszym czynnikiem jest...
Charakterystyka zjawiska sarmatyzmu na podstawie utworów literackich.
Termin sarmatyzm pojawił się w połowie lat 60-tych XVIII wieku (początek czasów stanisławowskich). Twórcy oświecenia nadali mu zabarwienie pejoratywne i określali nim polską kulturę szlachecką ukształtowaną w końcu XVI i na początki XVII wieku, a...
On i ja - Sarmata i człowiek XX wieku
W zasadzie porównywanie "Sarmaty", widzianego jako typowego obywatela XVI, XVII-wiecznej Polski, z tzw. "człowiekiem XX wieku" byłoby równoznaczne wykazywaniu oczywistych różnic, kontrastów widocznych pomiędzy ideologiami, poglądami dwóch...
„Po starą księgę sięgam ze wzruszeniem (...) to nakryty kamieniem ojców proch”. Słowa W. Gomulickiego uczyń mottem rozważań o potrzebie poznawania literatury staropolskiej lub podejmij polemikę z zaprezentowaną w nich opinią.
Można w tym cytacie odczytać głęboką myśl i symboliczne przesłanie. Bogatym w znaczenia jest znak księgi. Z pewnością chodzi tu o spis dziejów. Księga to zbiór wiadomości, streszczenie wiedzy na jakiś temat. Jeśli przyjmiemy, że księga jest...
Celem autora komedii "Powrót posła" było propagowanie reform, które chciał przeprowadzić Sejm Czteroletni – uzasadnij tą myśl.
W Polsce o charakterze kultury oświecenia decydowała sytuacja polityczna. Rzeczpospolita była zagrożona utratą niepodległości stąd oświecenie to czasy walki o przeprowadzenie reform politycznych. W okresie wzrostu napięcia politycznego w kraju – w...
Dwie postawy wobec ojczyzny na przykładzie Dobrójskiego i Gadulskiego.
"Powrót posła" to komedia polityczna, która została napisana jesienią 1790r., na zamówienie obozu patriotycznego. J.U.Niemcewicz chciał tym utworem uświadomić Polakom konieczność wprowadzenia reform, majacych na celu wyciągniecie kraju z...
"Powrót posła" Julian Ursyn Niemcewicz
Komedia powstała w okresie ożywionej działalności politycznej Niemcewicza. W 1788 r. wybrany został posłem inflandzkim na sejm zwany Wielkim. Szybko dał się poznać jako jeden z najaktywniejszych działaczy stronnictwa patriotycznego. Wygłaszał mowy...
Rodzice i dzieci w przekazie z różnych epok literatury w konfrontacji z Twoim modelem życia rodzinnego
Rodzina w ujęciu socjologicznym jest podstawową grupą pierwotną złożoną z małżonków i dzieci oraz ogółu krewnych każdego z małżonków. Istotą rodziny są dwa rodzaje więzi społecznych: małżeńska i rodzicielska. Jest to grupa, która odgrywa...
Elementy komizmu i satyry w sposobie ukazywania rzeczywistości przez pisarzy polskiego Oświecenia.
Sytuacja w państwie, w wieku XVII i XIX była przyczyną powstania literatury parenetycznej. Polska była krajem, w którym szlachta miała ogromny wpływ na losy państwa. Król był od niej całkowicie zależny i nie mógł sam podejmować decyzji. Takie...
Literackie portrety rodzin. Przedstaw na wybranych przykładach.
Rodzina stanowiła i stanowi podstawową komórkę, na której opiera się całe społeczeństwo dlatego też twórcy literatury praktycznie każdej z epok wykorzystywali ten właśnie motyw. Współczesna definicja rodziny według M. Jurczaka brzmi: "Rodzina...