Idealizacja
Konflikty w łonie emigracji
Idealizacji bohaterów i przeszłości towarzyszy pokazywanie trudów i ubóstwa życia emigracyjnego oraz eksponowanie dramatycznej niezgody wśród wygnańców. Konflikty te oddaje choćby Adam Mickiewicz w Epilogu epopei narodowej: Biada nam zbiegi, żeśmy w czas morowy Lękliwe nieśli za granicę głowy! Bo gdzie stąpili, szła przed nim trwoga W każdym sąsiedzie znajdowali wroga, Aż nas objęto w ciasny krąg łańcucha I każą oddać co najprędzej ducha. (...) Nie dziw, że ludzi, świat, siebie ohydzą,...
Ojciec
Długo jeszcze patrzał na syna, aż ręce jego z żelaznego dotąd uścisku uwalniając, obie dłonie ku czołu podniósł i głucho wyszeptał : – Krwi moja! młodości moja! Falo, która nas niosłaś... powracająca falo!... Z głową schyloną, z dłońmi u czoła, ze zgmatwaną gęstwiną włosów, odchodził ku biurku, niby w śnie powtarzając: – Powracająca fala! Powracająca fala! Były w tym szepcie groza – i zachwycenie. Potem odkrył twarz i jedną rękę o biurko wspierając wyprostował się, głowę podniósł. Zmienił...
- Ojciec – surowy strażnik tradycji
- Ojciec pobłażliwy
- Ojciec utracjusz i birbant
- Opieka ojca nad córką
- Konflikt między dzieckiem a ojcem
- Motyw pojednania
- Oblicza Boga Ojca
- Ojciec słaby i ojciec demiurg
- Ojciec erotoman, ojciec toksyczny
- Ojciec zbyt surowy
- Ojciec rywalizujący z synem o władzę
- Ojciec zbolały po śmierci dziecka
- Ojciec z krwi i kości
- Zmarły ojciec idealizowany
- Ojciec mający problemy z alkoholem
- Ojciec ponoszący ofiarę dla dziecka
- Ojciec dobry
- Ojciec pantoflarz
- Ojciec objaśnia
Ojciec utracjusz i birbant
Oprócz ojców idealizowanych znajdziemy też w literaturze ojców, którzy przehulali rodowe majątki, swoje bądź żon, lub nie umieli rozsądnie gospodarzyć na cudzym. Do tej grupy zaliczymy bohatera Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, pana Orzelskiego, który wraz z córką mieszka u bogatszych (choć też niezamożnych) krewnych Korczyńskich. Stracił majątek, zidiociał, umie już tylko grać na skrzypcach i wyczekiwać na posiłki. Jest ciężarem i utrapieniem dla innych, przynosi wstyd Justynie, która...
Ojciec z krwi i kości
Bez zbędnej idealizacji, ale i bez karykaturalnych rysów przedstawiono kilku ojców z krwi i kości w polskiej poezji współczesnej. Np. w wierszu Zbigniewa Herberta czytamy: Mó j ojciec bardzo lubił France’a i palił Przedni Macedoński w niebieskich chmurach aromatu smakował uśmiech w wargach wąskich (Zbigniew Herbert, Mój ojciec ) Ojciec z tego wiersza jest czarodziejem codzienności, który raz, gdy (jakże prozaiczna czynność) zdjęto firanki, wyszedł przez szybę i nie wrócił,...
Idealizowana
Bardzo częstym zabiegiem stosowanym w literaturze przy opisywaniu postaci matek jest, prócz eksponowania cierpienia tych bohaterek, idealizacja. Poeci i pisarze chętnie przedstawiają portret matki idealnej, kobiety niejako stworzonej do macierzyństwa, czułej, łagodnej, dającej poczucie bezpieczeństwa i uwielbianej przez swe dziecko, nierzadko pięknej. Taka jest np. matka Marcela – bohatera wielotomowej powieści W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta. Jej pocałunek na dobranoc to...
Zmarły ojciec idealizowany
Tymczasem w wielu tekstach kultury spotykamy się z idealizacją zmarłego ojca. Np. w Hamlecie Williama Szekspira duch ojca pełni funkcję wyroczni, która dyktuje księciu ocenę faktów i narzuca kierunek postępowania. Pamięć o ojcu każe Hamletowi zrezygnować z dawnych ambicji i planów i zająć się pomszczeniem rodzica. Kosztuje go to... miłość i życie. Idealizacja zmarłego następuje także w Nad Niemnem Orzeszkowej. Jan Bohatyrowicz w rozmowach z Justyną wspomina czasem swego ojca, który...
Szkoła – sentymentalne wspomnienie
Szkoła, zwłaszcza w utworach o rysach autobiograficznych i sentymentalnych, takich jak Wspomnienia nieb ieskiego mundurka Wiktora Gomulickiego czy powieść Tadeusza Konwickiego Kronika wypadków miłosnych , pokazywana jest nie tylko jako instytucja przekazująca wiedzę, ale przede wszystkim jako miejsce o specyficznej atmosferze – pierwszych przyjaźni, pierwszych miłości i drobnych kawałów robionych nauczycielom.... To na ogół szkoła idealizowana, wspominana z łezką w oku. Stary budynek,...
Idealizowany obiekt marzeń emigrantów
P ocząwszy od epoki romantyzmu rozpoczyna się nurt emigracyjnej, idealizującej ojczyznę poezji i prozy. Powstają pełne nostalgii utwory Juliusza Słowackiego takie jak Hymn , w którym Polska pojawia się jako wytęskniony kraj, gdzie poeta chciałby zostać pochowany, kraj piękna i... fruwających nad polskim ugorem bocianów. Ten motyw pojawia się też w poezji Norwida, idealizującej Polskę jako kraj zamieszkany przez ludzi pobożnych, szlachetnych, serdecznych: Do kraju tego, gdzie kruszynę...
Idealizacja ojczyzny
Nostalgii i tęsknocie za ojczyzną towarzyszy w utworach romantyków-emigrantów jej idealizacja. Cała narodowa epopeja Pan Tadeusz Adama Mickiewicza to sielankowy obraz Litwy z epoki napoleońskiej. Litwa to piękne krajobrazy, nieprzebrane bogactwo pełnych zwierzyny lasów, urodzajnych pól i łąk, dostatnie, gościnne domy, piękne szlacheckie obyczaje (wspólne posiłki, uczty, polowania, staropolska gościnność, szacunek dla starszych, dawna elegancja i ceremoniały). W domach takich jak Soplicowo...