Asceta
Sprzeciw twórców współczesnych wobec modelu średniowiecznej ascezy
Praktyki średniowiecznych ascetów budzą sprzeciw twórców współczesnych. Jako dialog z modelem ascezy reprezentowanym przez św. Aleksego można odczytać między innymi wiersz Stanisława Grochowiaka Święty Szymon Słupnik . Mówiący w wierszu funkcjonuje w zupełnie innym świecie niż średniowieczny święty (który prz eżył zaledwie 27 lat!). To świat „stryków”, palenia na stosie, życia na słupie i bezwzględnego zgadzania się z wolą Bożą. Słowa „powołał mnie Pan/Na bunt” być może brzmią ironicznie i...
Asceci średniowiecza
Święty był wzorcem osobowym hagiograficznej literatury średniowiecza.Pisano wówczas, według określonego, sztampowego schematu, liczne żywoty świętych. Najbardziej popularne były te wychwalające ascezę lub męczeńską śmierć. Święty na ogół był zakonnikiem, a jeśli nawet jako osoba świecka zawierał związek małżeński, zachowywał czystość, jak św. Kinga, która ubłagała męża, władcę Polski, by nie żyli ze sobą jak mąż z żoną. Aleksy uciekł z domu w noc poślubną ( Legenda o św. Aleksym ). Na ogół...
Budda
Odebrał książęce wykształcenie i wychowanie. W wieku 29 lat porzucił dwór i rodzinę, rozpoczął życie bezdomnego ascety, kierując się wskazaniami Upaniszad, świętych ksiąg hinduizmu. Długie lata umartwiania i nauki napotykanych mistrzów nie doprowadziły go do zadowalających wyników. Zrezygnował z surowej ascezy na rzecz umiarkowania i medytacji, wówczas miał doznać oświecenia (Budda znaczy „oświecony”). Założył gminę religijną i przez 45 lat prowadził życie wędrownego kaznodziei. Jego nauka...
Franciszkański model ascezy
Innym, łagodniejszym wobec ciała, modelem ascetycznego życia było to, co proponował św. Franciszek z Asyżu: wyrzeczenie się bogactw, rozdanie majątku ubogim i skromne, ale radosne, wędrowne żebracze życie. Do franciszkańskiego modelu życia powracało wielu poetów, np. Leopold Staff przełoży łi wydał Kwiatki św. Franciszka z Asyżu , a jednocześnie we własnej twórczości przywoływał motywy franciszkańskie.
Asceta – wzorzec parenetyczny w literaturze średniowiecznej
Asceta jest bohaterem wielu średniowiecznych utworów hagiograficznych. Święty – umartwiający się, ślubujący czystość i za nic mający majątek i swoje marne ciało – był wzorcem osobowym. Utwory o ascetach podporządkowywano na ogół jednemu modelowi, eksponującemu niebywałe zalety świętego oraz cuda dokonane z jego udziałem. Typowy wzorzec średniowiecznego żywota świętego zawiera następujące elementy: prolog wyjaśniający co skłania autora do pisania żywotu świętego, właściwy „życiorys świętego”...
Ubóstwo w średniowieczu
Choć literatura średniowiecza skupiała się na rycerzach, panach i świętych ascetach, nie ubogich chłopach, którym sytuacja społeczna nie pozwalała na rozkoszowanie się dobrami materialnymi, odnajdujemy w utworach tej epoki temat ubóstwa z wyboru. Święci wyrzekają się bogactw, by się umartwiać, stawać się ascetami i zasłużyć na życie w niebie. Tak jest w przypadku tytułowego bohatera przetłumaczonej na język polski Legendy o św. Aleksym , który mimo iż jest księciem, synem zamożnych...
Asceta, asceza
Powołał go Pan Na słup. Na słupie miał dom i grób. A ludzie chłopaka na szafot przywiedli, Unieśli mu głowę w muskularnej pętli. Powołał go Pan na stryk. (Stanisław Grochowiak, Święty Szymon Słupnik )
Pokora i bunt jako dominujące postawy człowieka wobec Boga w poznanych utworach.
M I T O L O G I A I B I B L I A Literatura mitologiczna prezentuje bogów greckich, którzy są ogromnie podobni do ludzi, mają te same pragnienia, namiętności, rywalizują o względy Zeusa, zazdroszczą sobie, snują intrygi, dokonują zemsty,...
Które wartości prezentowane przez wzorce osobowe średniowiecza, przetrwały do czasów współczesnych. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Każda epoka wykształciła pewne wzorce osobowe według których należało żyć. Średniowiecze również posiadało wzorce osobowe. Do których ludzie starali się ustosunkować, podporządkowywali im swoje życie. Średniowiecze jako epoka ogromnej wiary w Boga...
Literatura staropolska - średniowiecze, renesans, barok - poczucie obcości, fascynacja, czy obojętność?
Współczesny czytelnik postawiony przed wyborem lektury - czy to na długie, zimowe wieczory, czy też do czytania w tramwaju - z pewnością nie może narzekać na ubogą ofertę tytułów proponowanych mu przez księgarnie i biblioteki. Przeprowadzone...
Średniowieczna hagiografia
Hagiografia (żywoty świętych) Legendy o życiu świętych i męczenników oraz o ich czynach i cudach należą do najważniejszych gatunków piśmiennictwa średniowiecznego. Autorzy utworów hagiograficznych – najczęściej anonimowi – pisali swoje...
Średniowiecze dokładne opracowanie epoki, zagadnienia maturalne!
1. Zaprezentuj najdawniejsze zabytki piśmiennictwa średniowiecznego w Polsce – cechy języka, wartości literackie – oraz polskie dziejopisarstwo Gall Anonim Przybył do Polski na początku XII wieku. Przez kilka lat pracował w kancelarii księcia...
Hagiografia.
W czasach Bolesława Chrobrego pojawiają się pierwsze utwory pisane w języku łacińskim. Są to teksty hagiograficzne (żywoty świętych) pisane przez cudzoziemców, między innymi: trzy żywoty św. Wojciecha, zakonnika pochodzenia czeskiego, który zginął...
Cena świętości - co na ten temat pisze Kazimiera Iłłakowiczówna w wierszu "Opowieść małżonki św. Alexa".
Kazimiera Iłłakiewiczówna, w swoim, pochodzącym z okresu dwudziestolecia międzywojennego, wierszu, pt. ?Opowieść małżonki świętego Aleksego?, nawiązuje do średniowiecznej ?Legendy o świętym Aleksym?. Tematem obu utworów jest życie i osoba świętego...
Asceta w ocenie wspłóczesnego człowieka
W średniowieczu pojawiło się wiele wzorców parenetycznych, czyli wzorów osobowych związanych z pewnymi wyraźnie określonymi rolami społecznymi. Wzorce parenetyczne zawierały opisy podstawowych zalet i cnót, którymi powinni odznaczać się ludzie...
Czy zgodzisz się z oceną średniowiecza jako „wieków ciemnych”?
Czy zgodzisz się z oceną średniowiecza jako „wieków ciemnych”, w których dominowała ignorancja, przemoc i pogarda dla spraw doczesnych? Co, twoim zdaniem, stanowi trwały wkład średniowiecza w dorobek cywilizacji europejskiej? Nazwa...
Wierność sobie, innym, ideom. To szansa, czy trudny do wykonania obowiązek?
Powszechnie mówimy o znieczulicy społeczeństwa, o tym, że nie reagujemy na cierpienie innych. Jest nam obojętna sytuacja drugiego człowieka, jeśli tylko nam jest dobrze. Często żyjemy jak pasożyty, kosztem kogoś innego. Nie bacząc na jego...
Niepogodzeni ze światem - literatura o człowieku zbuntowanym i wyobcowanym.
Świat opiera się na sile jednostki. To dzięki niej funkcjonuje, rozwija się. Każda istota ludzka przyczynia się do postępu cywilizacji. Każda formuje ją nadając kształt jej zdaniem odpowiedni. Według własnych przeświadczeń zbudowaliśmy to, co nas...
Człowiek parenetyczny w Średniowieczu.
Człowiek parenetyczny utworów średniowiecznych. W oparciu o wybrane teksty zaprezentuj dydaktyczny wydźwięk literatury średniowiecznej. Każda epoka tworzy własne, zgodne ze swą ideologią wzory zachowań ludzkich i wartości, które stara się...
Człowiek współczesny wobec ideałów średniowiecza
Od okresu średniowiecza minęło już ok. V wieków i świat tamtego czasu zmienił się w dużym stopniu. Najbardziej jednak zmienili się ludzie, ich poglądy, problemy i, co najbardziej różni nas od tamtej epoki, podejście do życia. Odzwierciedlenia...
Parenetyczny charakter Średniowiecza. W oparciu o wybrane teksty zaprezentuj dydaktyczny charakter Średniowiecza.
Każda epoka tworzy własne, zgodne ze swą ideologią wzory zachowań ludzkich i wartości, które stara się upowszechnić. Średniowiecze również propagowało takie wzorce, głównie za pomocą literatury parenetycznej. Obejmowała ona utwory o charakterze...
Średniowieczna Europa od początków plemion germańskich aż do śmierci Mieszka I.
Państwa Germańskie W wyniku wędrówki ludów powstało wiele państw germańskich. Panował w nich ustrój określany mianem demokracji wojennej - najważniejsze decyzje podejmował wiec. Na czas wojen wybierano przywódcę, zwanego księciem lub królem....
Średniowiecze
Wstęp do literatury średniowiecza Określenie początku epoki sprawia badaczom średniowiecza - mediewistom wiele kłopotów. Zjawiska znamienne dla tej epoki sięgają w głęboką przeszłość, krzyżują się i ścierają z wzorami kultury klasycznej....
Obrazy i funkcje śmierci w kulturze i literaturze wieków średnich.
Średniowiecze miało dość abstrakcyjne wyobrażenie śmierci. Istniał ona głównie jako ostatni etap życia wzorcowych bohaterów i sama w sobie nie budziła lęku. Z czasem jednak Kościół zauważył, że strach jest doskonałym środkiem wychowawczym, a obawa...
Kultura rycerska - zagineła czy przetrwała do czasów współczesnych?
Średniowiecze to epoka, w której kształtowały się literackie wzorce osobowe godne naśladowania. Należał do nich ideał świętego i ascety, czyli człowieka pobożnego wyrzekającego się wszelkich dóbr, który cierpieniem i dobrymi uczynkami. Ciągłą...
Ideał osobowy Średniowiesza, a postawa człowieka Renesansu
W Polsce ?redniowiecznej literatur? zajmowali si? niemal wy??cznie duchowni, oni bowiem posiadali odpowiedni stopie? wykszta?cenia i kultury literackiej oraz znali sztuk? pisania. Zasadniczym rysem literatury ?redniowiecznej by? alegoryzm. Epok?...
Typ ascety w literaturze na podstawie „Legendy o św. Aleksym”.
Powstanie. Tekst ten pochodzi prawdopodobnie z ok. 1454. pierwotna wersja powstała w V-VI w. p.n.e. w Syrii, skąd w X w przywędrowała do Europy Zachodniej. Staropolska wersja opierana jest na wzorze włoskim i francuskim. Budowa. Jest to...
Dążenie do ideału etycznego w literaturze Średniowiecza.
Krzyż i miecz były symbolami ideałów średniowiecznego człowieka. Wytyczne dla życia duchowego i materialnego człowieka tworzyły dwór i kościół. Tu zrodziły się ideały etyczne: rycerza i świętego. Teocentryczny system średniowiecza stworzył...
Ideał ascety w świetle "Legendy o św. Aleksym".
W Średniowieczu pojawiło się wiele wzorców parenetycznych, czyli wzorów osobowych związanych z pewnymi wyraznie okreslonymi rolami spolecznymi. Wzorce parenetyczne zawieraly opisy podstawowych zalet i cnót, którymi powinni odznaczac sie ludzie...
Wierność idei, sobie i drugiemu człowiekowi.
Słowo wierność oznacza oddanie, przywiązanie. Motyw wierności pojawia się w niemal każdej epoce literackiej. Bohaterowie są wierni Bogu, ludziom bądź głoszonym przez siebie ideałom. Dla niech gotowi są poświęcić swoje życie, marzenia i...
"Cierpienie jest nauczycielem" Ajschylos . Rozważ różne aspekty cierpienia w oparciu o dzieła literatury.
Od początku stworzenia świata od momentu pojawienia się pierwszych ludzi na Ziemi mamy do czynienia z cierpieniem. Każdy człowiek wielokrotnie w swoim życiu doznał cierpienia i poczuł jego gorzki smak. Cierpienie jest wszędzie , jest częścią...
Czy po spotkanie z literatura i sztuką średniowiecza jest to wciąż dla Ciebie epoka mroku i zacofania?
Średniowiecze to dla mnie najbardziej niezwykła epoka, jaka kiedykolwiek była na ziemi i nigdy nie powiedziałabym iż była to epoka upadku kulturowego. Jej jakże oryginalne zestawienie zostało zapamiętane aż do naszych czasów. Była ona niezmiernie...
Motyw wędrówki w literaturze antyku i średniowiecza
Wędrówka od zawsze stanowiła nieodzowną część życia człowieka. Czy to cielesna, czy to duchowa, była i jest wyrazem poszukiwań. Wędrowanie nie łączyło się tylko i wyłącznie z celem, wędrówka uczyła, poszerzała ludzką świadomość, kształciła...
Średniowiecze
1. Ramy czasowe, pojęcia: uniwersalizm, teocentryzm, augustynizm, franciszkanizm, tomizm, scholastyka, asceza, hagiografia, memento mori, dans makabr, (taniec śmierci). 2. ” Legenda o św. Aleksym" - wzór ascety. 3. „Pieśn o Rolandzie"...
Średniowiecze - pełny opis epoki
ŚREDNIOWIECZE Średniowieczem nazywamy epokę historii i kultury europejskiej miedzy czasami starożytnymi a nowożytnymi. Nazwy tej używano już w XVI w. Początek średniowiecza wiąże się najczęściej z 476 r. n.e. tj. z upadkiem cesarstwa zachodnio -...
Legendy o świętych i rycerzach przykładem literatury parenetycznej w Średniowieczu.
Nazwa średniowiecze oznacza „wieki średnie”, którym to mianem twórcy renesansu określali okres między starożytnością, a swoją epoką. Średniowiecze jest epoką dominacji Kościoła, którego ideologia wywiera olbrzymi wpływ na mentalność odczucia i...
Człowiek wobec Boga, życia i śmierci w literaturze średniowiecza
Głównym założeniem filozofii średniowiecznej był teocentryzm, który w centrum wszechświata i ludzkiego zainteresowania umieszczał Boga. Stąd w literaturze i sztuce dominowały tematy sakralne. Ludzie byli bezwzględnie podporządkowani Kościołowi, a...
„Czymże jest człowiek?” – William Shakespeare. Jaką odpowiedź na to pytanie odnajdujesz w wybranych utworach literatury? (antyk, średniowiecze, renesans, barok)
Człowiek od początku swego bytowania na Ziemi zastanawiał się nad sensem swojego istnienia. Pytania „Kim jesteśmy i skąd się tu wzięliśmy?” zadajemy sobie od zawsze. I zaczynając od czasów najdawniejszych, a kończąc na dniu dzisiejszym, udzielamy...
Wizerunek świętych i rycerzy w literaturze.
Rycerze i święci, to często wykorzystywani bohaterowie bajek. Spotkać się z nimi możemy także w różnego rodzaju legendach i filmach. Najwięcej wiadomości znaleźć o nich możemy w literaturze. Już w najdawniejszych czasach o rycerzach mówiło się z...
Droga do świętości - propozycja św. Franciszka i św. Aleksego. Analiza porównawcza i interpretacja frag. „Legendy o św. Aleksym” i „Kwiatków św. Franciszka” .
W średniowieczu panowało przekonanie o tym, że człowiek podczas swego życia na Ziemi, pracuje na swoją przyszłość w Raju, na to jak będzie mu się powodziło po śmierci. Między innym dlatego powstał wzór ascety, czyli człowieka bezgranicznie...
Średniowiecze jako epoka odrodzenia cywilizacji
Temat, który postaram się rozwinąć dotyczy epoki średniowiecza - jej kultury, sfery gospodarczej, politycznej oraz religijnej. Średniowiecze (jak się oficjalnie uważa) trwało od wieku V do XV, ja jednak będę rozpatrywał okres krótszy, do...
Być czy mieć? W jaki sposób rozstrzygali ten dylemat znani Ci bohaterowie literatury polskiej i obcej?
„Być czy mieć?” To pytanie zmusza do wyboru przed którym staje każdy człowiek. Odpowiedzi na nie szukamy już od początku naszego istnienia. Wiele czynników może wpłynąć na to jaka drogę w życiu obierzemy. Czy zdecydujemy się za najważniejsze...
Najtrwalsze dziedzictwo Wieków Średnich.
Co jest według Ciebie najtrwalszym dziedzictwem Wieków Średnich? Epoka Średniowiecza oddzielająca okres powstania bogatej kultury europejskiej, której zalążkiem były starożytna Grecja i Rzym o d równie gloryfikowanej epoki Renesansu. Wieki...
Przedstawienie średniowiecznych wzorców osobowych w oparciu o wybrane utwory.
Stosunki społeczne w średniowieczu kształtowały się według pewnej hierarchii, uprzywilejowane pozycje zajmowały dwa stany: rycerstwo duchowieństwo. Kultura tej epoki miała charakter uniwersalny, ponad narodowy. średniowieczna Europa pozostawała...
Hasło "Memento mori" w literaturze Średniowiecza.
Teocentryzm był jedną z charakterystycznych cech okresu Średniowiecza. Był to pogląd filozoficzny, który w centrum zainteresowania stawiał Boga, jako stwórcę świata, uznawano wyższość dóbr duchowych nad materialnymi, w filozofii natomiast...
Motyw miłości i śmierci w literaturze
„Gdybym.. znał wszystkie tajemnice, i posiadał wszelką wiedzę, i wszelką możliwą wiarę, tak iżbym góry przenosił, a miłości bym nie miał byłbym niczym.” Do tej pracy specjalnie wybrałam Jako motto przewodnie, „List świętego Pawła do Koryntian”...
Starożytność i Średniowiecze.
Punkty opracowane są według programu książki do pierwszej klasy liceum PRZESZŁOŚĆ TO DZIŚ. PODRĘCZNIK DLA I KLASY LICEUM I TECHNIKUM, CZ. I (STAROŻYTNOŚĆ-ŚREDNIOWIECZE) JĘZYK POLSKI 1. Periodyzacja - podział na epoki: a). Starożytność...
Średniowieczna pokora, renesansowa harmonia, niepokoje baroku - widzenie świata i człowieka w literaturze staropolskiej
Średniowieczna pokora, renesansowa harmonia, niepokoje baroku - widzenie świata i człowieka w literaturze staropolskiej. Wizja świata i człowieka zmieniała się na przestrzeni dziejów i można nawet stwierdzić, że często to właśnie ona stanowiła...
Opracowanie epoki Średniowiecza.
Asceta i rycerz, jako dwie różne średniowieczne postawy (parenetyczny charakter lit. średniowiecza) - asceta i rycerz stanowią dwa podstawowe wzorce osobowe propagowane w parenetycznej literaturze średniowiecznej, obok postawy franciszkańskiej;...
Średniowiecze, czy aby napewno mroczny okres??
Nazwę średniowiecze nadali ludzie okresu renesansu. Nazwa ta miała ujemny charakter, gdyż ludzie renesansu widzieli tylko negatywne cechy średniowiecza, ponieważ średniowiecze odrzuciło ideały antyku i zainteresowanie człowiekiem. średniowiecze...