Mikołaj Rej
Sielanka w literaturze polskiej. Omów na znanych Ci przykładach - cechy gatunku.
Sielanka to znana w starożytności idylla lub bukolika; nazwa polska Szymonowica; gatunek synkretyczny, łączy liryki, epiki, dramatu z naciskiem na ten pierwszy; Tematyka związana ściśle z życiem pasterzy, rolników, rybaków i myśliwych; wieś to...
Dom- dobrem czy barierą na drodze do dobra?
Temat: Dom- dobrem czy barierą na drodze do dobra? Omów na wybranych tekstach literackich. Słowo „dom” jest pojęciem wieloznacznym. W „Słowniku języka polskiego” Mieczysława Szymczaka (s.422) odczytujemy wyjaśnienia: budynek przeznaczony do...
Renesans - nowy prąd w życiu ludzkości.
Kultura renesansowa rozwijała się od początku XIVw we Włoszech, poczym powoli rodziła się także w innych krajach Europejskich. Włochy były pośrednikiem szlaków handlowych między wschodem a zachodem tak więc to one zyskiwały co raz to nowe prądy z...
Bunt i afirmacja – dwie postawy wobec życia. Rozważania na podstawie wybranych utworów literatury polskiej.
Bunt i afirmacja to dwie postawy jakże różne. Charakteryzo–wały one jednak człowieka od najdawniejszych czasów. Zarówno jedna postawa, jak i druga była potrzebna. Niezgoda na otaczającą rzeczywistość prowadziła bowiem do tworzenia się nowych form...
Czy Europejczycy w XVI w. żyli w ciekawych czasach?
Po mrocznym i ascetycznym średniowieczu przyszedł czas na odrodzenie – można by powiedzieć „odrodzenie w umyśle człowieka”, co pociągnęło za sobą wiele pozytywnych zmian. Odrodzenie , czyli renesans ideałów , zainteresowań i myśli...
Jacy byliśmy, jacy jesteśmy? Myśli o Polsce i Polakach zawarte w literaturze staropolskiej, wzbogacone twoim komentarzem.
Zapewne każdy z nas zastanawiał się kiedyś jak wyglądali jego przodkowie żyjący na ziemiach polskich przed laty. Jak się ubierali, jakie wyznawali poglądy oraz w jakim otoczeniu przyszło im się rozwijać. Bardzo dużo możemy się dowiedzieć z...
Obrachunki z polskością. Twój głos w dyskusji na temat polskich mitów, jakie wykształciła literatura na przestrzeni wieków.
XVI - wieczni historycy twierdzili, ze szlachta polska wywodzi sie od Sarmatów, starozytnego plemienia, zamieszkujacego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom przypisywano wiele wspanialych cech charakteru, jak np. wrodzona dume, walecznosc,...
Renesansowa koncepcja człowieka - dcharakteryzuj opierając się na twórczości J. Kochanowskiego, M. Reja i P. Skargi.
Renesans jest epoka barwną i różnorodną. Był tzw. "odskocznią" od szarego, zastraszonego śmiercią i Bogiem śreniowiecza. W odrodzeniu panował antropocentryzm, a więc zainteresowanie człowiekiem i jego potrzebami, czyli wszystkim, co go...
"Ja i ojczyzna to jedno" - różne rozumienie pojęcia patriotyzmu
Patriotyzm to miłość człowieka do swojej ojczyzny. Patriota to człowiek, który kocha swój kraj, jest gotów o niego walczyć i poświęcić na jego rzecz własne dobro. Literatura polska zawiera wiele przykładów postawy patriotycznej. Dzieje się tak...
"Służyć poczciwej sławie", być "lisem i lwem", "pracować u podstaw...". Odwołując się do wybranych lektur oceń różne modele patriotyzmu i wiążący się z nimi typ bohatera.
Patriotyzm jest to postawa wobec ojczyzny przejawiająca się rzetelną pracą dla państwa oraz przedkładaniem nadrzędnych wartości, takich jak wolność i niepodległość kraju, nad własne cele. Przejawia się też gotowością do poświęceń dla własnego...
Antyk i Biblia - zagadnienia maturalne.
1 Kulturotwórcza rola Biblii - Biblia jest źródłem myśli filozoficznej i religijnej, jest księgą mądrości - Prezentuje ludzkie wzory i postawy, które są chwalone lub krytykowane - Jest źródłem stylizacji językowej ( bogactwo literatury i sztuki...
„Człowiek jest zdumiewający…” (J. Conrad-Korzeniowski) Jakie prawdy o człowieku, ważne dla Ciebie – współczesnego czytelnika - odkrywa literatura? Odpowiedz na pytanie wykorzystując wybrane lektury.
Literatura od zarania dziejów jest zwierciadłem, w którym odbijają się ludzie i ich życie. Jest ona wyrazicielką problemów, z którymi borykali się ludzie na przestrzeni wieków. Jeśli bliżej tym problemom się przyjrzeć, łatwo dostrzec, iż...
Skomentuj zdanie Pawła Hertza „byłą więc literatura polska jakby parlamentem” jak sądzisz czy literatura może zastępować różne instytucje życia publicznego, jaka jest według ciebie dzisiaj funkcja literatury
Paweł Hertz mówiąc „byłą więc literatura polska jakby parlamentem” chciał po prostu powiedzieć, iż literatura polska zastępowała różne instytucje życia publicznego, jak na przykład podczas 123 lat bycia pod zaborem była ona jedyną formą...
Na czym polega znaczenie twórczości M. Reja dla rozwoju literatury narodowej?
Mikołaj Rej jest jednym z przedstawicieli polskiej literatury odrodzeniowej. Wywodził się z zamożnej szlachty małopolskiej. Do nauki zbytnio się nie garnął, choć uczył się w Skalmierzu koło Krakowa, później we Lwowie, a nawet rok był słuchaczem...
W jaki sposób Mikołaj Rej przedstawił społeczeństwo polskie XVI wieku w "Krótkiej rozprawie"?
"Krótka rozprawa" jest jednym z pierwszych utworów Mikołaja Reja (napisał ją licząc 38 lat, ale też twórczość rozpoczął już w wieku dojrzałym). Utwór wydany został w roku 1543, a był to rok wyjątkowy: ukazało się w nim też dzieło M. Kopernika "O...
Scharakteryzuj gatunki uprawiane w literaturze renesansowej.
Literatura jako całość dzieli się na trzy główne rodzaje literackie: • lirykę, obejmującą utwory pisane wierszem, których treścią są przeżycia i stany wewnętrzne, uczuciowe wyrażane przez podmiot liryczny; • epikę, obejmującą utwory pisane...
Czy słuszne są wskazówki Mikołaja Reja dotyczące poczciwego życia?
Rozważmy tezę, że wskazówki Mikołaja Reja dotyczące poczciwego życia są słuszne. Uważam, że wskazówki Mikołaja Reja są jak najbardziej słuszne, ponieważ mówią nam, jak należy postępować w życiu, aby stać się poczciwym człowiekiem. Uczą nas,...
Obywatelskie pouczenie poety z Czarnolasu
„Obywatelskie pouczenie poety z Czarnolasu” Pisarze epoki odrodzenia często wysuwali propozycje reformy Rzeczypospolitej. Problem odnowy kraju podjął Andrzej Frycz-Modrzewski w utworze „O poprawie Rzeczypospolitej”. Innym pisarzem, któremu...
Różne sposoby prezentowania wsi.
Według definicji słownikowej, wieś jest to osada zamieszkała przez ludność, która w większości trudni się praca na roli; osada rolnicza, tereny poza miejskie, rolnicze, letniskowe. W literaturze wieś przedstawiona została jako miejsce szczęśliwego...
"Świat jest jeno szkoła szukanie - nie oto chodzi kto dopadnie, ale kto przebieży piękniejszą drogą"- zinterpretuj słowa francuskiego filozofa XVI wieku i przedstaw drogi życiowe wybranych bohaterów literackich różnych epok.
„ŚWIAT JEST JENO SZKOŁĄ SZUKANIA – NIE O TO CHODZI KTO DOPADNIE, ALE KTO PRZE-BIEŻY PIĘKNIEJSZĄ DROGĄ” – ZINTERPRETUJ SŁOWA FRANCUSKIEGO FOLIZOFA XVI WIEKU I PRZEDSTAW DROGI ŻYCIOWE WYBRANYCH BOHATERÓW LITERACKICH RÓŻNYCH EPOK. ROZWAŻ, JAKIE...
Omów ideał człowieka renesansu odwołując sie do wybranych lektur.
Renesans to epoka ogromnych zmian w kulturze i myśleniu. Po średniowieczu, okresie „ciemnoty i zabobonu”, następuje wielki przewrót. Głównym centrum zainteresowania literatury i filozofii staje się człowiek ze swoimi wadami i zaletami. Zaczęto...
Renesansowa refleksja o człowieku.
Renesans (Odrodzenie) nie był nagłym wybuchem, był wynikiem wielu przemian i procesów społeczno- gospodarczych zachodzących w europie.charakterystycznym dla tej epoki jest rozwój języków narodowych, a wynalezienie druku w znacznym stopniu...
Przemówienie na temat etyki i moralności ("Żywot człowieka poczciwego" a czasy współczesne)
Zgromadziliśmy się na tym szkolnym apelu, ponieważ chciałabym wygłosić swoją opinię na temat moralności i etyki człowieka we współczesnym świecie. Pod słowem „moralność” kryją się wszelkie wyobrażenia o tym, co jest dobre, a co złe....
Złoty wiek w polsce
Wiek XVI jest nazywany złotym wiekiem dziejów Polski. Kraj był wówczas rozległy i zasobny. W połowie wieku liczył 990 tys. km² powierzchni i ok. 11 milionów mieszkańców. Polska stała się wówczas największym (obok Rosji i Turcji) państwem Europy a...
W jaki sposób literatura polskiego renesansu kształtowała postawy patriotyczne i obywatelskie
Twórcy każdej epoki poprzez swoje utwory wpływają na kształtowanie różnych postaw w społeczeństwie. Taki cel mieli również pisarze i poeci okresu odrodzenia. Największą wartość stanowiła dla nich ojczyzna. Dlatego też w literaturze polskiego...
Obraz życia chłopów pańszczyźnianych w "Żeńcach" Szymona Szymonowica.
Szymon Szymonowic pochodził ze średnio zamożnej rodziny mieszczańskiej i jako pisarz był jednym z nielicznych, nie posiadających tytułu szlacheckiego. Otrzymał go nieco później za pomoc w organizowaniu Uniwersytetu Zamojskiego. Większą część...
Mikołaj Rej jako człowiek swoich czasów w świetle znanych ci utworów.
Najpełniejszy obraz stosunków między różnymi stanami Rej zawarł w "Krótka rozprawa między panem, wójtem a plebanem..." jak sam napisał ma skłaniać do refleksji nad porządkiem świata (=> aktualną sytuacją) Wszystkie stany (szlachta, chłopi i...
Porównanie "Żeńców" Szymona Szymonowica i "Krótkiej rozprawy..." Mikołaja Reja.
Oba utwory reprezentują niezmiernie popularny w renesansie gatunek dialogu, choć "Żeńcy" uznawane są przede wszystkim za sielankę. Dialogi te nie są dramatami, nie mają wyraźnej zdarzeniowej akcji i nie są pisane z myślą o widowisku scenicznym....
Jaki model człowieka i obywatela prezentuje twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego?.
Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy rozpocząć od przypomnienia sobie w jakiej epoce literackiej tworzyli M.Rej i J.Kochanowski. Pisarze ci tworzyli w epoce odrodzenia zwanej inaczej renesansem. Jest to okres, którego twórcy inspirację czerpali...
Odrodzenie - konspekt
17. Objaśnij pojęcia: odrodzenie, humanizm, reformacja Odrodzenie (renesans) - z fran. Renaissance . jako nazwy epoki użyto tego terminu dopiero w XVIII wieku we Francji - początkowo dla określenia zapożyczeń i wzorów włoskich w sztuce...
Sielanka - wieś w ujęciu Reja, Kochanowskiego i Szymonowica
Tematyka rustykalna w twórczości poetów renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się częstokroć tłem dla prezentowania zachowań i postaw ludzkich....
Obyczajowość Polskie XVI WIEKU
1.1 WIEŚ I JEJ UROKI JAN KOCHANOWSKI Są to fraszki Czarnoleskie w których poeta zawarł pochwałę spokojnego, szczęśliwego życia na wsi, gdzie zaistniały odpowiednie warunki do uprawiania twórczości poetyckiej, a czarnoleska lipa urosła do rangi...
Człowiek renesansu i jego sprawy.
1.1 WZORCE OSOBOWE OKRESU ODRODZENIA „ŻYWOT CZŁOWIEKA POCZCIWEGO” MIKOŁAJ REJ Jest to utwór parenetyczny czyli propagujący pewien typ osobowości, który ma być wzorem cnót dla czytelników współczesnych autorowi. W tym przypadku ideałem jest...
Znaczenie Mikołaja Reja w literaturze polskiej.
Znaczenie Reja w literaturze polega nie na tym , że jest on pionierem polszczyzny literackiej i " ojcem " naszej literatury narodowej . Rolę pionierów spełnili przed nim literaci mieszczańscy , przede wszystkim Biernat z Lublina . Natomiast...
Kochanowski
Kochanowski urodził się w Sycynie, w województwie sandomierskim. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej. W wieku 14 lat rozpoczął naukę w Akademii Krakowskiej. Dokładny czas pobytu Kochanowskiego w Krakowie nie jest znany. Wiadomo...
Literatura dawna
Teorie filozoficzne o życiu ludzkim, śmierci i szczęściu – znajdziemy w: Wielkim Testamencie niezapomnianego „poety przeklętego” Villona, który jak nikt dostrzegł i zapisał niszczący upływ czasu. „Niegdysiejsze śniegi” – to trwały symbol...
Konspekty do prac maturalnych.
BIBLIA W LITERATURZE POLSKIEJ · ŚREDNIOWIECZE I. „Bogurodzica”: a) pieśń religijna b) jest to ciąg próśb modlitewnych: - do Matki Boskiej aby pośredniczyła u swego Syna - do Syna Bożego o wysłuchanie modlitwy, o dobrobyt w życiu ziemskim...
Biblia
BIBLIA Przedstawienie. Biblia czyli Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, to zbiór ksiąg religijnych judaizmu i chrześcijaństwa. Składają się na nią 73 księgi: 46 Starego Testamentu i 27 Nowego Testamentu, i zestaw ten jest kanonicznie...
Nurt obywatelski w literaturze renesansu
Wzorce osobowe: W dobie renesansu literatura parenetyczna nadal pozostała modna. Nowa, optymistyczna epoka propagowała nowe wzorce osobowe, ideały godne naśladowania. Nie są to już średniowieczne posągi rycerza, władcy i świętego. - wzorowy...
Jesteś człowiekiem przełomu wieków. W których dziełach szukałbyś inspiracji do dobrego życia w nowym stuleciu?
Proces kształtowania się bohatera w literaturze ulegał ciągłym zmianom, wynikającym, z zachodzących na świecie przemian społecznych, ustrojowych i politycznych. Z perspektywy losów Polski okres ten był szczególny, wymagający...
Biblia w literaturze polskiej.
ŚREDNIOWIECZE I. „Bogurodzica”: a) pieśń religijna b) jest to ciąg próśb modlitewnych: - do Matki Boskiej aby pośredniczyła u swego Syna - do Syna Bożego o wysłuchanie modlitwy, o dobrobyt w życiu ziemskim i wieczne życie po śmierci...
Wieś w utworze mikołaj Rej Krótka rozprawa między trzema osobami Panem Wójtem a Plebanem
Mikołaj Rej w utworze „ Krótka rozprawa między trzema osobami Panem Wójtem a Plebanem” konfrontuje trzy stany (Pan)szlachtę, (Wójt)chłopstwo i (Pleban)duchowieństwo, osoby te prowadzą dialog, w którym to wytykając sobie nawzajem wady. Panuje...
Rodzaje i gatunki literackie uprawiane w literaturze XVI w.
Termin „renesans” oznacza odrodzenie, czyli odnowienie i przywołanie ideałów antyku, odrodzenie nauki po stuleciach „ciemnej” epoki średniowiecza. Początkowo termin odrodzenie używano w znaczeniu odrodzenia państwa na wzór starorzymski. Miało...
Renesansowa wizja człowieka zawarta w pismach filozofów, tekstach pisarzy i dziełach plastycznych.
Renesansowa wizja człowieka zawarta w pismach filozofów, tekstach pisarzy i dziełach plastycznych. Epoka poprzedzająca renesans, czyli średniowiecze, to okres ciemnoty, zabobonów i teocentryzmu - poglądu na świat opierającego się na nauce...
Wieś w literaturze renesansu
Polska wieś została ukazana w literaturze na różne sposoby,poszczególni autorzy skłonili się w stronę jej idealizowania, lub zupełnie przeciwnie –opisali ją bardzo realistycznie.. Jedni ukazywali wieś jako krainę szczęścia, przyjemności i...
Szlakiem polskiego renesansu
Szlakiem polskiego renesansu Kultura renesansu sprowadzona do kraju była poprzez studiujących w Europie Zachodniej na uniwersytetach mieszkańców Rzeczpospolitej. Zapoznawali się z nowymi ideami, które początkowo były znane tylko na dworze...
Renesans - ogólne podsumowanie
1.Realizm i satyra w „Krótkiej rozprawie” M.Reja Utwór napisany przez Mikołaja Reja w 1543 roku, jedno z najwybitniejszych jego dzieł. Jest to satyra na szlachtę i duchowieństwo, napisana w formie dialogu. Utwór stanowi wykład "egzekucji praw i...
Jacy bylismy, jacy jesteśmy? Mitologizacja czy obiektywizm? W poszukiwaniu prawdy o Polakach.Twoje refleksje na podstawie wybranych utworów.
Zapewne każdy z nas zastanawiał się kiedyś jak wyglądali jego przodkowie żyjący na ziemiach polskich przed laty. Jak się ubierali, jakie wyznawali poglądy oraz w jakim otoczeniu przyszło im się rozwijać. Bardzo dużo możemy się dowiedzieć z...
Wzorce parenetyczne renesansu
Wzorce parenetyczne renesansu to Wzorowy ziemianin, przedstawiany głównie u Reja, choć także w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce" Jana Kochanowskiego a) " Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem " to satyra na...
"By czas nie zaćmił, i niepamięć" - co z dorobku literatury staropolskiej uważasz za godne ocalenia, utrwalenia w świadomości pokoleń?
"By czas nie zacmil, i niepamiec" - co z dorobku literatury staropolskiej sredniowiecze - oswiecenie) uwazasz za godne ocalenia, utrwalenia w swiadomosci pokolen? Trzeba przyznac, ze ktos, kto zdecydowal sie odpowiedziec na pytanie zawarte w...