Mikołaj Rej
Renesans : Zapamiętaj tych pisarzy
Jan Dantyszek (1485-1548) – autor łacińskich wierszy, najchętniej sięgał po krótkie formy – epigramaty. Napisał wiele epitafiów i epitalamiów (czyli utworów nagrobnych i weselnych). W połowie życia odkrył powołanie kapłańskie, a z czasem pełnił nawet funkcje biskupie. Łukasz Górnicki (1527-1603) – wykształcony we Włoszech, przeniósł ideały dobrego dworzanina do Polski. Jego bohater (z książki Dworzanin polski) jest przeciwstawny wzorowi parenetycznemu ziemianina Reja. Klemens...
Fascynacja, czy poczucie obcości ? Człowiek współczesny wobec dzieł literatury staropolskiej.
Polacy na przestrzeni dziejów zawsze i w każdych okolicznościach przywiązywali ogromne znaczenie do historii. Była ona dla nas niczym matka-opiekunka, u której szukaliśmy pokrzepienia w chwilach trwogi, rzadziej mądrości w momentach przełomowych...
Fascynacja czy poczucie obcości? Człowiek współczesny wobec dzieł literatury staropolskiej.
Polacy na przestrzeni dziejów zawsze i w każdych okolicznościach przywiązywali ogromne znaczenie do historii. Była ona dla nas niczym matka-opiekunka, u której szukaliśmy pokrzepienia w chwilach trwogi, rzadziej mądrości w momentach przełomowych...
"Polska to hołota tylko im złota - czy „Polska to piękna rzecz”? Uzasadnij, wykorzystując znane Ci utwory literackie.
Od najdawniejszych lat literatura podejmowała problemy narodowe i społeczne. Wielu twórców kultury charakteryzowała troska o losy ich Ojczyzny i o przyszłość jej obywateli. Swoją twórczością pragnęli wpłynąć na ludzi, którzy mieli decydujący wpływ...
renesans w Polsce
Wiek XVI przez wielu historyków nazwany został „złotym wiekiem”. Polska weszła w szóste stulecie swego istnienia jako kraj potężny, bogaty i rozsławiony wielkością rodu Jagiellonów. Przede wszystkim dwóch ostatnich przedstawicieli tej dynastii...
Polska w Europie – różnić się pięknie we wspólnym domu.
Od kilku lat Polska stara się o członkostwo w Unii Europejskiej. Z przyjęciem do tej organizacji wiąże się wiele przygotowań, starań a także dostosowanie prawa i przepisów do wymogów państw zrzeszonych w piętnastce. Przemiany dokonujące się w...
Jakie treści i postawy zawarte w literaturze przedrozbiorowej mogą pomóc w kształtowaniu wzorca osobowego współczesnego człowieka - Polaka.
Człowiek współczesny wraca myślami w przeszłość. Zastanawia się nad początkiem swego istnienia, skąd pochodzi, jacy byli jego przodkowie, jak kształtowało się jego życie. Powraca do literatury, która powstała przed jego narodzeniem. Pragnie...
Wieś w literaturze
- Idylla , raj na ziemi – literackie wizje wsi . - Prawda i mit o życiu na wsi. - Różne wizje wsi. W literaturze wiele miejsca poświęcono wsi, nic dziwnego, przecież do końca XX wieku większość ludzi mieszka z dala od miasta , z dala...
Wieś nie jest taka prosta, jakby się zdawało...
Wieś nie jest tematem literaturze obcym, świadczy o tym ilość poświęconych jej pośrednio lub bezpośrednio utworów; nie jest też tematem nowym, a że jest tematem żywym i różnorodnym przekonać się można patrząc na rozmaite sposoby podejścia do niej...
Różne ujęcia wsi w wybranych utworach literatury renesansowej
Piękne, zielone łąki i pola ciągnące się w nieskończoność na tle lazurowego nieba. Promienie słońca zaglądają leniwie przez szpary w okiennicach... W oddali słychać śpiew koguta... Ciepły poranek, przy stole krząta się ubrana w kraciasty...
Krytyczny i satyryczny obraz Polski w "Krótkiej rozprawie..." Reja
Mikołaj Rej (1505-1569) należał do tych pisarzy szesnastego wieku, którzy twórczość w języku narodowym uważali za swój obywatelski obowiązek. Przekonany o potrzebie rozwoju literatury narodowej i doskonaleniu języka, pisał wiele dzieł, poruszając...
Uzasadnij twierdzenie, że twórczość Mikołaja Reja i fraszki Jana Kochanowskiego są zwierciadłem epoki.
Epoka renesansu narodziła się we Włoszech. Nazwa jej pochodzi od francuskiego słowa „renaissance” oznaczającego odrodzenie. Po epoce średniowiecza nastąpiły zmiany polityczne i społeczne. Nastąpił upadek znaczenia kościoła katolickiego. Rozwinął...
Wartości literatury staropolskiej dla następnych pokoleń.
Jakie wartości zawarte w literaturze staropolskiej należy przekazać następnym pokoleniom jako najcenniejsze dziedzictwo? „Twórczość staropolska obejmuje okres od XII do połowy XVIII w. Czyli trzy epoki literackie: średniowiecze, renesans i...
Jakie wartości istotne dla bohaterów Starożytności i Odrodzenia chciałbyś uczynić własnymi.
John Locke, angielski myśliciel odwoływał się do teorii Tabula Rasa, co rozumiemy jako „czysta karta”. Według niej człowiek rodzi się jako owa nie zapisana karta i na rozwój jego osobowości wpływają otaczające go środowisko, wzorce osobowe i...
Antropologia poetycka: kim jest człowiek w twórczości renesansu i baroku?
Żeby najpełniej określić, kim i jakim był człowiek w twórczości renesansu i baroku należy najpierw odpowiedzieć na pytanie, kim właściwie jest człowiek. Niewątpliwie jest to istota żywa, tak bardzo podobna do wielu innych, a przecież tak od nich...
WIZERUNEK WSPÓŁCZESNEGO CZŁOWIEKA POCZCIWEGO.
W dzisiejszych czasach, dobie informacji i komputerów ludzie gubią gdzieś wartości. W ich codziennym życiu brakuje uczuć i życzliwego słowa. Nie ważne, czy przyjrzymy się nastolatkowi, czy osobie dorosłej. To, co powinno być w ich życiu...
„Uczyć, bawić, wzruszać”. Realizacja dewizy starożytnych pisarzy w literaturze staropolskiej.
Dewiza „uczyć, bawić, wzruszać” określona została przez twórczość okresu starożytności. Ujęta w tak zwięzłej formie, czysto i jasno określała rolę ówczesnej literatury. Dzieła, które powstawały w tamtym okresie w myśl tej reguły możemy podzielić...
„Czymże jest człowiek?” – William Shakespeare. Jaką odpowiedź na to pytanie odnajdujesz w wybranych utworach literatury? (antyk, średniowiecze, renesans, barok)
Człowiek od początku swego bytowania na Ziemi zastanawiał się nad sensem swojego istnienia. Pytania „Kim jesteśmy i skąd się tu wzięliśmy?” zadajemy sobie od zawsze. I zaczynając od czasów najdawniejszych, a kończąc na dniu dzisiejszym, udzielamy...
Refleksje nad literaturą staropolską - minęły wieki, zmienił się świat... Czy warto do niej wracać?
Średniowiecze, renesans, barok i oświecenie - to cztery wielkie epoki, na które przypada rozwój literatury staropolskiej - tej, która dała początek narodowej literaturze w ogóle. Obejmowała okres od ok. XIII do początków XIX wieku, jest to więc...
"Jak żyć - spytał mnie ktoś, kogo ja miałam zapytać o to samo!" (Wisława Szymoborska) Poszukaj sposobów na życie udane w utworach różnych epok literackich.
W momencie przyjścia na świat rozpoczyna się nasze życie , od tej chwili jesteśmy skazani na pobyt na Ziemi. W świecie zła i przemocy musimy odnaleźć drogę , która doprowadzi nas do szczęśliwego życia i pozwoli nam je godnie przeżyć. Niestety nie...
„Humanizm to rozważać i troszczyć się, by człowiek był ludzki” Martin Heidegger. Uczyń słowa filozofa myślą przewodnią pracy poświęconej humanistycznym wartościom literatury.
„Homo sum, nihil humani a me alienum esse puto”, „człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce” - słowa autorstwa starożytnego twórcy komedii, Terencjusza, stały się hasłem dla renesansowej rewolucji. Umysły tej epoki rozsadziły sztywne,...
Etos pracy - jego rola i znaczenie w życiu człowieka. Omów na wybranych przykładach literackich
Wstęp: -praca jest świadomą działalnością człowieka, zmierzającą do wytworzenia pewnych dóbr i pomnożenia dobytku własnego oraz powszechnego -dzięki ciężkiej pracy ludzie kształtowali obraz otaczającego ich świata -pracę uważano za podstawowe...
Wizerunek współczesnego człowieka poczciwego
Mikołaj Rej w „Żywocie człowieka poczciwego” przedstawił ideał szlachcica ziemianina. Człowiek poczciwy powinien pamiętać o obowiązkach wobec rodziny, powinien dbać o nią i wypełniać powinności wobec niej. Szlachcic kocha swą ojczyznę, pracuje na...
Troska o losy ojczyzny wyrażona w literaturze okresu Odrodzenia
Troska o losy ojczyzny wyrażona w literaturze okresu Odrodzenia Odrodzenie to epoka w dziejach kultury, w której "odrodziło się" życie ludzkie w najważniejszych jego przejawach oraz nastąpił "złoty wiek" rozwoju...
Wieś w literaturze polskiego Renesansu
Wieś w czasach oświecenia w Polsce miała wysoką wartość, ponieważ w tych to czasach przynosiła ona widoczne, a nawet wysokie zyski. Jednak na jej temat w literaturze wypowiadano się różnie. Poeci ujmowali życie wiejskie na dwa sposoby. Pierwszy z...
Streszczenie tekstu Mikołaja Reja pt. "Pochwała szlacheckich cnót i rozkoszy".
Tekst Mikołaja Reja pt "Pochwała szlacheckich cnót i rozkoszy" opisuje cechy i zachowanie jakie powinien posiadać prawdziwy szlachcic.Autor uważa,że prawdziwy szlachcic ozdobiony jest cnotami,a nie sygnetami,herbami i dokonaniami...
Przełom renesansowy - rozwój myśli europejskiej.
Humanizm to ruch filozoficzny, kulturalny i moralny powstały w XV wieku we Włoszech, a zarysowujący się już w XIV wieku i wielu aspektach kultury średniowiecznej, zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych. Był...
Wizerunek wsi w literaturze polskiego renesansu
Temat wsi w literaturze polskiej pojawia się właściwie dopiero w twórczości poetów renesansowych. Od tego czasu wizerunek wsi ulegał różnym przemianom, ale zawsze stanowił tło naszej literatury. W twórczości staropolskiej różnorodny opis wsi...
Bibliografia:człowiek wobec Boga, życia i śmierci. Omów problem na podstawie literatury staropolskiej
Człowiek wobec Boga, życia i śmierci. Omów problem na podstawie literatury staropolskiej. BIBLIOGRAFIA I. Literatura podmiotu: 1. Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, Wrocław 1962. 2. Kochanowski J., Czego chcesz od nas Panie..., Pieśń...
Odrodzenie
ODRODZENIE Epoka pojawiła się w Europie w XIV i trwała do XVI. Za jej kolebkę uznaje się Włochy. Główne przyczyny dla których odrodzenie – epoka tak skrajnie różniąca się poglądami od średniowiecza mogła się rozwijać- mogło się rozwijać to...
Scharakteryzuj wzór "szlachcica poczciwego" nakreślony przez M. Reja.
Mikołaj Rej słusznie został nazwany "ojcem literatury polskiej". Jego dzieła są oryginalne, bo odbija się w nich życie narodu, zaś utwory adresowane są do przedstawicieli tego narodu. Czytała go przede wszystkim szlachta - wówczas była to warstwa...
W jaki sposób pisarze odrodzenia wyrażali swoją troskę o przyszłość ojczyzny?
Epoka odrodzenia rozwijała się pod wpływem prądów umysłowych: humanizmu i reformacji. Przeświadczenie, że "nic, co ludzkie", nie może być obce człowiekowi, połączone z dążeniem do ulepszania, modyfikowania istniejącego porządku świata,...
Biografia- Mikołaj Rej
Mikołaj Rej z Nagłowic, (historyczna pisownia nazwiska: Rey - w początku XX wieku wprowadzono pisownię "Rej", jednak nie zaakceptowaną przez potomków - rodzinę Reyów), herbu Oksza (ur. 4 lutego 1505 w Żurawnie), zm. między 8 września, a 5...
Jak renesansowi pisarze ukazywali wieś?
W wypracowaniu tym porównam jak renesansowi pisarze ukazywali wieś. W "Żywocie człowieka poczciwego" Mikołaja Reja wieś, w której szlachcic - ziemianin wiedzie spokojny, beztroski żywot. Tu znajdzie szczęście i dostatek....
Człowiek w poszukiwaniu najważniejszych wartości (dobro, zło)
Komentarz: Taki problem istnieje w kulturze od jej początków. Czym się w życiu kierować? Czy wartości są jasno, jednoznacznie, raz na zawsze określone, czy też – względne, zależne od epoki, mody, a może innych jeszcze czynników? Istnienie pewnych...
Arkadia i realizm – dwa obrazy wsi polskiej w literaturze renesansowej w świetle „Żeńców”, „Pieśni świętojańskiej o Sobótce”, „Żywota człowieka poczciwego”.
Okresowi renesansu charakteryzującemu się poczuciem piękna i harmonii towarzyszyło nieodmienne i powszechne przekonanie, że stan ziemiański jest stanem szczęśliwym, zapewniającym człowiekowi prawdziwe powodzenie i radość. Radości płynące z życia...
Mikołaj Rej - zarzuty stawiane Polakom w sprawie zaniedbywnia języka polskiego
Żyjemy w XXI wieku. Świat biegnie do przodu i nie przestaje. W dzisiejszych czasach liczą się tylko pieniądze i dobre układy. Zapominamy o tym, co najważniejsze. Miłość, rodzina, zdrowie i ojczyzna. Te słowa już dawno straciły na wartości. My –...
Żywot człowieka poczciwego wg Mikołaja Reja
1. Jakich rad Mikołaj Rej udziela młodym matkom, aby dobrze wychowały swoje dzieci? 2. Jak rozpoznać naturę człowieka? 3. Jakie środki wychowawcze zaleca rodzicom? 4. Jakich nauk się nie powinno uczyć? 5. Na jakich argumentach opiera swój...
Złoty wiek.
„ Ruszamy do Litwy, gdzie głód niezmierny już od lat czterech i wszelkie bydło wypadł- donosił w marcu 1544r. sekretarz królewski Stanisław Górski ówczesnemu biskupowi warmińskiemu janowi Dantyszkowi. – drobnej szlachty i kmieci nie znajdziesz...
Mikołaj Rej (1505-1569)
Poeta, prozaik, dramatopisarz. Urodził się w Żórawnie pod Haliczem na Rusi, zmarł w założonym prawdopodobnie przez siebie miasteczku Rejowiec. Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej, której siedzibą stały się Nagłowice. Krótko studiował w...
Elementy krytyki rzeczywistości XVI w. w "Żeńcach" Szymona Szymonowica, a wyidealizowany obraz wsi w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce"
"Żeńcy" Szymona Szymonowica to sielanka. Jej treść, z punktu widzenia cech gatunku, jest nietypowa, przedstawia bowiem pracę pańszczyźnianą, buduje obraz niedoli chłopa. O sielankowym charakterze utworu Szymonowica decyduje więc nie...
Model człowieka i obywatela w twórczości M. Reja, A.F. Modrzewskiego i J. Kochanowskiego.
M. Rej w dialogu "Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem" krytykuje stosunki międzyludzkie. Wstęp zachęca czytelnika do refleksji. Autor zarzuca du-chowieństwu pychę, lenistwo, chciwość, zaniedbywanie obowiązków, nie...
Sielanka - wieś w ujęciu Reja, Kochanowskiego i Szymonowica
Tematyka rustykalna ("rusticus", po łacinie - wiejski) w twórczości poetów renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się częstokroć tłem dla...
Renesansowa parenetyka. Omów odwołując się do wybranych utworów literackich.
W dobie renesansu literatura parenetyczna nadal pozostawała modna. Nowa optymistyczna epoka propagowała nowe wzorce osobowe, ideały godne naśladowania. Nie są to już średniowieczne posągi rycerza, władcy i świętego. Wzorce parenetyczne renesansu...
Władza - powołanie, zobowiązanie, namiętność, zaszczyt, pokusa...
Władza - zdolność używania czegoś w sposób dowolny, poruszania czymś, moc, siła; siła duszy, potęga umysłowa: rozum, uczucie, wyobraźnia, pamięć itp.(...) Władca - człowiek, który włada czymś, ma władzę nad czymś, panuje.(...) Władać - móc...
Czy literatura Renesansu miała charakter odtwórczy?
Każda epoka w literaturze korzysta z idei epok wcześniejszych, wychwalając je, czasem krytykując. Zastanawiając się nad szeroko pojętym problemem odtwórczości dojść można do zupełnie abstrakcyjnych wniosków. Bo czy można być oryginalnym, kiedy...
"Chłop potęgą jest i basta". Kreacje bohaterów chłopskich w literaturze różnych epok.
Chłopi to w Polsce wyjątkowy stan. Współczesnym rodakom utrwalił się obraz chłopów, którzy popierając Leppera blokują drogi, domagając się zaprzestania eksportu żywności i surowców z Europy. Czy dziś "chłop potęgą jest"? Otóż nie, sprawy polskich...
Humanizm
Pierwsze przejawy humanizmu w kulturze polskiej obserwujemy już w połowie XV wieku w życiu i działalności wybitnych mężów stanu, polityków, dyplomatów, niektórych profesorów Akademii Krakowskiej. Wpływ idei humanistycznych odnajdziemy bez trudu i...
Przegląd literatury - od Homera do Boccaccia.
Biblia Mitologia Homer „ Iliada ” i „ Odyseja ” Starożytność V wiek ( 475 r.n.e. ) Średniowiecze Średniowiecze w Polsce od chrztu Polski – 966 r XV wiek Jan Kochanowski Renesans Mikołaj Rej ( odrodzenie ) Sęp Szarzyński...
Różne ujęcia wsi w wybranych utworach literatury renesansowej.
Piękne , zielone łąki i pola ciągnące się w nieskończoność na tle lazurowego nieba. Promienie słońca zaglądają leniwie przez szpary w okiennicach ... W oddali słychać śpiew koguta... Ciepły poranek ; przy stole krząta się ubrana w kraciasty...