Mikołaj Rej
Mikołaj Rej
Mikołaj Rej, ur. 1505r. w Kłodzku, zm. 1569r. prawdopodobnie w założonym przez siebie Rejowcu (Chełmskie), poeta, prozaik, dramatopisarz. Urodził się w zamożnej rodzinie szlacheckiej na Rusi, dokąd jego ojciec przeniósł się z Nagłowic. Po wstępnej...
Odrodzenie
ODRODZENIE 1. Omów czynniki wpływające na rozwój odrodzenia. W wieku XIV we Włoszech rozpoczął się przełom w dziełach kultury nazwany później odrodzeniem. Miał on kilka przyczyn. Pierwszą przyczyną było podłoże gospodarcze i polityczne,...
Osiągnięcia polskiego renesansu
Odrodzenie, renesans, ważna epoka literacka i kulturalna w Europie i w Polsce między średniowieczem i barokiem. Odrodzenie zrodziło się we Włoszech w XIV w. i trwało do XVI w., w XV w. rozpowszechniając się w wielu krajach Europy. W Polsce rozkwit...
Renesans
Wyjaśnienie nazwy Nazwa Renesans pochodzi od francuskiego słowa renaissance, które oznacza powtórne narodziny. W polskim literaturoznawstwie epokę tę określa się również mianem Odrodzenia. Był to bowiem czas, w którym odrodził się po pierwsze...
Tematy do matury ustnej z języka polskiego.
1. Udowodnij na wybranych przykładach, że starożytność jest źródłem tematów literackich. Starożytność, inaczej antyk, to kultura Greków i Rzymian oraz Biblia. Uznaje sieje za dwa źródła cywilizacji i kultury śródziemnomorskiej, w której kręgu...
Fraszki o fraszkach Jana Kochanowskiego.
„Z żadnej innej księgi nie możemy zaczerpnąć tak wiele czy to wartościowego języka, czy to szacownej wiedzy o ludzkich postępkach, a także zwyczajach i życiu samym. Tak wielka jest w niej różnorodność, tak wielkie bogactwo imion i spraw, tak...
Wywiad z Janem Kochanowskim
Redaktorka: Dziękuję, że zgodził się pan poświęcić mi trochę swojego wolnego czasu. Na początku chciałabym dowiedzieć się czegoś więcej o pana wyjazdach do Włoch. Wiem, że studiował pan tam, więc może opowie pan nam od razu o uczelniach, na...
Polski ustny - materiały
I 1. Wskaż podobieństwa i różnice w opinii stworzenia świata w „Biblii” i „Mitologii”. Wizja początku świata wg Księgi Genesis i wg mitu „Narodziny świata” są różne, lecz też podobne. Zasadnicza różnica wynika z tego, że religia Greków była...
Notatka z renesansu
J. polski – renesans 1.Kryzys myśli średniowiecznej. Narodziny renesansu. -zaczęto interesować się człowiekiem -odkryli do idei starożytnej -mieli dość lęków , obaw przed groźnym Bogiem , śmiercią ....
Koncepcja życia szczęśliwego według Jana Kochanowskiego
Wzorce osobowe renesansu Literatura renesansowa nie stworzyła osobowych ideałów, w jakie obfituje literatura średniowiecza. Natomiast to literatura towarzyszyła człowiekowi w życiu, ukazywała różne modele zgodne z duchem czasu, często miała...
Kanon na nowy wiek. Spośród znanych ci dzieł literackich i filmowych, wybierz i omów te, które mogą pomóc młodemu człowiekowi w kształtowaniu własnego systemu wartości.
John Locke, angielski myśliciel odwoływał się do teorii Tabula Rasa, co rozumiemy jako „czysta karta”. Według niej człowiek rodzi się jako owa nie zapisana karta i na rozwój jego osobowości wpływają otaczające go środowisko, wzorce osobowe i...
„Wieś nie jest tak prosta jak by się zdawało” Żeromski. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw różne sposoby ukazywania wsi w literaturze.
Literatura wciąż wspomina że wieś pociągała pisarzy, ze względu na swą prostotę, harmonijność, oraz życie w zgodzie z naturą. Wieś zawsze przyciągała pisarzy podobnie jak góry pisarzy niczym magnetyczna siła ponieważ była kultem pisarzy...
„Są takie motywy, archetypy, wartości, które przekazujemy sobie z rąk do rąk.”
Biblia i antyk stanowią dla każdego człowieka nieprzebrany zbiór zasad postępowania, symboli, toposów, które szeroko zakorzeniły się w naszej kulturze. Postacie takie jak Prometeusz, Syzyf, Hades, przypowieści z Biblii o synu marnotrawnym, czy też...
Przekrój epok.
Starożytność- XIX w.p.n.e.- V w.n.e. Literatura grecka: Homer „Iliada”, „Odyseja”- eposy; Safona „Pogarda dla nie znającej poezji”- pieśń; Sofokles „Antygona”- dramat antyczny Literatura rzymska: Wergiliusz „Eneida”- epopeja (wzorowana na...
Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że wskazówki Mikołaja Reja są aktualne i w naszych czasach ?
Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że wskazówki Mikołaja Reja są aktualne i w naszych czasach ? Myślę, że przesłanie tekstów Reja jest ponadczasowe. Wartości przytaczane przez pisarza są równie ważne i potrzebne dziś, jak i za kilkadziesiąt lat....
Wykaż, że utwory pochodzące z różnych epok uczyły, bawiły i wychowywały społeczeństwo.
Utwory literackie różnych epok bawiły i wychowywały społeczeństwo. Były przekazywane początkowo ustnie, a później pisemnie. Już w Średniowieczu pieśni rycerskie, jak np. „Pieśń o Rolandzie” były śpiewane przez trubadurów. Miały one wartości...
Człowiek wobec Boga, życia i śmierci w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku.
Bohater literacki posiada zawsze pewne cechy człowieka epoki, w której autor powołał go do is- tnienia. Posiada je także wtedy, gdy twórca dzieła uczynił go człowiekiem czasów dawnych lub gdy utoż- samił go ze znaną postacią historyczną, o której...
Program naprawy Rzeczypospolitej w piśmiennictwie polskiego odrodzenia
Program naprawy Rzeczypospolitej w piśmiennictwie polskiego odrodzenia. Dwóch publicystów pisało o schorzeniach państwa polskiego. Byli to: Piotr Skarga i A. Frycz Modrzewski. Piotr Skarga-„ Kazania Sejmowe” Piotr Skarga miał wygłosić swe...
Radości i smutki życia na wsi
Jak naprawdę wygląda życie na wsi? To pytanie zadało sobie na pewno wielu poetów, powieściopisarzy, malarzy, reżyserów. Próbując znaleźć na nie odpowiedź, stworzyli oni wiele wspaniałych dzieł, których głównym motywem była tematyka wiejska....
Wieś w ujęciu pisarzy renesansu.
Tematyka rustykalna (‘rusticus’, po łacinie - wiejski) w twórczości poetów renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się częstokroć tłem dla prezentowania...
"Renesansowy ideał człowieka w wybranych utworach literatury polskiej."
Od wieków ludzie poszukuja recepty na życie, "złotego środka", ktory ułatwiłby im tę "ziemską drogę". Jedni realizuja sie poprzez gorliwa modlitwe i zycie z Panem Bogiem, inni zas oddajac sie hulankom korzystaja z doczesnego szczescia. W dobie...
Sielanka w literaturze polskiej. Omów na znanych Ci przykładach - cechy gatunku.
Sielanka to znana w starożytności idylla lub bukolika; nazwa polska Szymonowica; gatunek synkretyczny, łączy liryki, epiki, dramatu z naciskiem na ten pierwszy; Tematyka związana ściśle z życiem pasterzy, rolników, rybaków i myśliwych; wieś to...
Różne ujęcia tematu "wieś" w literaturze renesansowej: Rej - Kochanowski - Szymonowic
Tematyka rustykalna ("rusticus", po łacinie - wiejski) w twórczości poetów renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się częstokroć tłem dla prezentowania...
Sielanka w literaturze polskiej. Omów na znanych Ci przykładach - cechy gatunku.
Sielanka to znana w starożytności idylla lub bukolika; nazwa polska Szymonowica; gatunek synkretyczny, łączy liryki, epiki, dramatu z naciskiem na ten pierwszy; Tematyka związana ściśle z życiem pasterzy, rolników, rybaków i myśliwych; wieś to...
Dom- dobrem czy barierą na drodze do dobra?
Temat: Dom- dobrem czy barierą na drodze do dobra? Omów na wybranych tekstach literackich. Słowo „dom” jest pojęciem wieloznacznym. W „Słowniku języka polskiego” Mieczysława Szymczaka (s.422) odczytujemy wyjaśnienia: budynek przeznaczony do...
Renesans - nowy prąd w życiu ludzkości.
Kultura renesansowa rozwijała się od początku XIVw we Włoszech, poczym powoli rodziła się także w innych krajach Europejskich. Włochy były pośrednikiem szlaków handlowych między wschodem a zachodem tak więc to one zyskiwały co raz to nowe prądy z...
Bunt i afirmacja – dwie postawy wobec życia. Rozważania na podstawie wybranych utworów literatury polskiej.
Bunt i afirmacja to dwie postawy jakże różne. Charakteryzo–wały one jednak człowieka od najdawniejszych czasów. Zarówno jedna postawa, jak i druga była potrzebna. Niezgoda na otaczającą rzeczywistość prowadziła bowiem do tworzenia się nowych form...
Jacy byliśmy, jacy jesteśmy? Myśli o Polsce i Polakach zawarte w literaturze staropolskiej, wzbogacone twoim komentarzem.
Zapewne każdy z nas zastanawiał się kiedyś jak wyglądali jego przodkowie żyjący na ziemiach polskich przed laty. Jak się ubierali, jakie wyznawali poglądy oraz w jakim otoczeniu przyszło im się rozwijać. Bardzo dużo możemy się dowiedzieć z...
Obrachunki z polskością. Twój głos w dyskusji na temat polskich mitów, jakie wykształciła literatura na przestrzeni wieków.
XVI - wieczni historycy twierdzili, ze szlachta polska wywodzi sie od Sarmatów, starozytnego plemienia, zamieszkujacego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom przypisywano wiele wspanialych cech charakteru, jak np. wrodzona dume, walecznosc,...
Renesansowa koncepcja człowieka - dcharakteryzuj opierając się na twórczości J. Kochanowskiego, M. Reja i P. Skargi.
Renesans jest epoka barwną i różnorodną. Był tzw. "odskocznią" od szarego, zastraszonego śmiercią i Bogiem śreniowiecza. W odrodzeniu panował antropocentryzm, a więc zainteresowanie człowiekiem i jego potrzebami, czyli wszystkim, co go...
"Ja i ojczyzna to jedno" - różne rozumienie pojęcia patriotyzmu
Patriotyzm to miłość człowieka do swojej ojczyzny. Patriota to człowiek, który kocha swój kraj, jest gotów o niego walczyć i poświęcić na jego rzecz własne dobro. Literatura polska zawiera wiele przykładów postawy patriotycznej. Dzieje się tak...
"Służyć poczciwej sławie", być "lisem i lwem", "pracować u podstaw...". Odwołując się do wybranych lektur oceń różne modele patriotyzmu i wiążący się z nimi typ bohatera.
Patriotyzm jest to postawa wobec ojczyzny przejawiająca się rzetelną pracą dla państwa oraz przedkładaniem nadrzędnych wartości, takich jak wolność i niepodległość kraju, nad własne cele. Przejawia się też gotowością do poświęceń dla własnego...
Antyk i Biblia - zagadnienia maturalne.
1 Kulturotwórcza rola Biblii - Biblia jest źródłem myśli filozoficznej i religijnej, jest księgą mądrości - Prezentuje ludzkie wzory i postawy, które są chwalone lub krytykowane - Jest źródłem stylizacji językowej ( bogactwo literatury i sztuki...
„Człowiek jest zdumiewający…” (J. Conrad-Korzeniowski) Jakie prawdy o człowieku, ważne dla Ciebie – współczesnego czytelnika - odkrywa literatura? Odpowiedz na pytanie wykorzystując wybrane lektury.
Literatura od zarania dziejów jest zwierciadłem, w którym odbijają się ludzie i ich życie. Jest ona wyrazicielką problemów, z którymi borykali się ludzie na przestrzeni wieków. Jeśli bliżej tym problemom się przyjrzeć, łatwo dostrzec, iż...
Skomentuj zdanie Pawła Hertza „byłą więc literatura polska jakby parlamentem” jak sądzisz czy literatura może zastępować różne instytucje życia publicznego, jaka jest według ciebie dzisiaj funkcja literatury
Paweł Hertz mówiąc „byłą więc literatura polska jakby parlamentem” chciał po prostu powiedzieć, iż literatura polska zastępowała różne instytucje życia publicznego, jak na przykład podczas 123 lat bycia pod zaborem była ona jedyną formą...
Na czym polega znaczenie twórczości M. Reja dla rozwoju literatury narodowej?
Mikołaj Rej jest jednym z przedstawicieli polskiej literatury odrodzeniowej. Wywodził się z zamożnej szlachty małopolskiej. Do nauki zbytnio się nie garnął, choć uczył się w Skalmierzu koło Krakowa, później we Lwowie, a nawet rok był słuchaczem...
W jaki sposób Mikołaj Rej przedstawił społeczeństwo polskie XVI wieku w "Krótkiej rozprawie"?
"Krótka rozprawa" jest jednym z pierwszych utworów Mikołaja Reja (napisał ją licząc 38 lat, ale też twórczość rozpoczął już w wieku dojrzałym). Utwór wydany został w roku 1543, a był to rok wyjątkowy: ukazało się w nim też dzieło M. Kopernika "O...
Scharakteryzuj gatunki uprawiane w literaturze renesansowej.
Literatura jako całość dzieli się na trzy główne rodzaje literackie: • lirykę, obejmującą utwory pisane wierszem, których treścią są przeżycia i stany wewnętrzne, uczuciowe wyrażane przez podmiot liryczny; • epikę, obejmującą utwory pisane...
Czy słuszne są wskazówki Mikołaja Reja dotyczące poczciwego życia?
Rozważmy tezę, że wskazówki Mikołaja Reja dotyczące poczciwego życia są słuszne. Uważam, że wskazówki Mikołaja Reja są jak najbardziej słuszne, ponieważ mówią nam, jak należy postępować w życiu, aby stać się poczciwym człowiekiem. Uczą nas,...
Obywatelskie pouczenie poety z Czarnolasu
„Obywatelskie pouczenie poety z Czarnolasu” Pisarze epoki odrodzenia często wysuwali propozycje reformy Rzeczypospolitej. Problem odnowy kraju podjął Andrzej Frycz-Modrzewski w utworze „O poprawie Rzeczypospolitej”. Innym pisarzem, któremu...
Różne sposoby prezentowania wsi.
Według definicji słownikowej, wieś jest to osada zamieszkała przez ludność, która w większości trudni się praca na roli; osada rolnicza, tereny poza miejskie, rolnicze, letniskowe. W literaturze wieś przedstawiona została jako miejsce szczęśliwego...
"Świat jest jeno szkoła szukanie - nie oto chodzi kto dopadnie, ale kto przebieży piękniejszą drogą"- zinterpretuj słowa francuskiego filozofa XVI wieku i przedstaw drogi życiowe wybranych bohaterów literackich różnych epok.
„ŚWIAT JEST JENO SZKOŁĄ SZUKANIA – NIE O TO CHODZI KTO DOPADNIE, ALE KTO PRZE-BIEŻY PIĘKNIEJSZĄ DROGĄ” – ZINTERPRETUJ SŁOWA FRANCUSKIEGO FOLIZOFA XVI WIEKU I PRZEDSTAW DROGI ŻYCIOWE WYBRANYCH BOHATERÓW LITERACKICH RÓŻNYCH EPOK. ROZWAŻ, JAKIE...
Omów ideał człowieka renesansu odwołując sie do wybranych lektur.
Renesans to epoka ogromnych zmian w kulturze i myśleniu. Po średniowieczu, okresie „ciemnoty i zabobonu”, następuje wielki przewrót. Głównym centrum zainteresowania literatury i filozofii staje się człowiek ze swoimi wadami i zaletami. Zaczęto...
Renesansowa refleksja o człowieku.
Renesans (Odrodzenie) nie był nagłym wybuchem, był wynikiem wielu przemian i procesów społeczno- gospodarczych zachodzących w europie.charakterystycznym dla tej epoki jest rozwój języków narodowych, a wynalezienie druku w znacznym stopniu...
Przemówienie na temat etyki i moralności ("Żywot człowieka poczciwego" a czasy współczesne)
Zgromadziliśmy się na tym szkolnym apelu, ponieważ chciałabym wygłosić swoją opinię na temat moralności i etyki człowieka we współczesnym świecie. Pod słowem „moralność” kryją się wszelkie wyobrażenia o tym, co jest dobre, a co złe....
W jaki sposób literatura polskiego renesansu kształtowała postawy patriotyczne i obywatelskie
Twórcy każdej epoki poprzez swoje utwory wpływają na kształtowanie różnych postaw w społeczeństwie. Taki cel mieli również pisarze i poeci okresu odrodzenia. Największą wartość stanowiła dla nich ojczyzna. Dlatego też w literaturze polskiego...
Obraz życia chłopów pańszczyźnianych w "Żeńcach" Szymona Szymonowica.
Szymon Szymonowic pochodził ze średnio zamożnej rodziny mieszczańskiej i jako pisarz był jednym z nielicznych, nie posiadających tytułu szlacheckiego. Otrzymał go nieco później za pomoc w organizowaniu Uniwersytetu Zamojskiego. Większą część...
Mikołaj Rej jako człowiek swoich czasów w świetle znanych ci utworów.
Najpełniejszy obraz stosunków między różnymi stanami Rej zawarł w "Krótka rozprawa między panem, wójtem a plebanem..." jak sam napisał ma skłaniać do refleksji nad porządkiem świata (=> aktualną sytuacją) Wszystkie stany (szlachta, chłopi i...
Porównanie "Żeńców" Szymona Szymonowica i "Krótkiej rozprawy..." Mikołaja Reja.
Oba utwory reprezentują niezmiernie popularny w renesansie gatunek dialogu, choć "Żeńcy" uznawane są przede wszystkim za sielankę. Dialogi te nie są dramatami, nie mają wyraźnej zdarzeniowej akcji i nie są pisane z myślą o widowisku scenicznym....
Jaki model człowieka i obywatela prezentuje twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego?.
Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy rozpocząć od przypomnienia sobie w jakiej epoce literackiej tworzyli M.Rej i J.Kochanowski. Pisarze ci tworzyli w epoce odrodzenia zwanej inaczej renesansem. Jest to okres, którego twórcy inspirację czerpali...