Sielanka
Obraz potu i krwi chłopa oraz konfliktów społecznych
Konflikty społeczne dochodzą do głosu w anonimowej średniowiecznej Satyrze na leniwych chłopów (napisanej z perspektywy pana – „chytrze bydlą z pany kmiecie...”) oraz w napisanej przez Mikołaja Reja Krótkiej rozprawie między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem . Mowa w niej o wykorzystywaniu finansowym i bezdusznym traktowaniu włościan przez duchowieństwo i szlachtę. W utworze padają znamienne słowa wójta: „ksiądz pana wini, pan księdza,/A nam prostym zewsząd nędza”. Temat znoju i...
Romantyczna wieś sielankowa i nostalgiczna
Nieco inną wieś, niegroźną i sielankową, opisał Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu . Idealizująca moc wspomnień kazała mu zapomnieć o biedzie, konfliktach społecznych wsi, a pamiętać piękno krajobrazów, urodzajność pól, smak przepysznych potraw, dźwięki muzyki i odgłosy przyrody, taneczne kroki, wielobarwność ginącego szlacheckiego świata. Chłopi funkcjonują gdzieś w tle i na koniec obdarzeni zostają przez Tadeusza i Zosię wolnością. Nie towarzyszą temu żadne dramatyczne przełomy...
Wieś sielankowa
W sielankowych obrazach wsi specjalizowała się literatura rzymska. Bukoliczne obrazy pasterzy, romansujących pośród pięknego krajobrazu i przeżywających swe pozorne problemy miłosne, powtórzą się w polskiej literaturze okresu sentymentalizmu ( Laura i Filon Franciszka Karpińskiego). Sielankową wieś, widzianą oczyma ziemianina gospodarza znamy także z przekazów twórców renesansowych: Żywota człowieka poćciwego Mikołaja Reja czy Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego. Obaj...
Szymonowic Szymon
Wybitny polski humanista. Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Najpierw studiował w Akademii Krakowskiej, potem kształcił się za granicą. Kontakty z Janem Zamoyskim przyczyniły się do zdobycia tytułu szlacheckiego oraz zapewniły mu pracę nad zorganizowaniem Akademii w Zamościu, którą potem kierował. Nawiązywał znajomości z wybitnymi humanistami epoki. Pierwsze utwory pisał po łacinie i publikował pod nazwiskiem Simon Simonides. Były to wiersze pochwalne, poematy, tragedie. Tworzył także ody,...
Gatunki literackie renesansu
pochodzące z antyku : — dialog, — fraszka, — pieśń, — sielanka, — tragedia, — tren; pochodzące ze średniowiecza : — kazanie, — kronika, — misterium, — sonet.
Idealizacja ojczyzny
Nostalgii i tęsknocie za ojczyzną towarzyszy w utworach romantyków-emigrantów jej idealizacja. Cała narodowa epopeja Pan Tadeusz Adama Mickiewicza to sielankowy obraz Litwy z epoki napoleońskiej. Litwa to piękne krajobrazy, nieprzebrane bogactwo pełnych zwierzyny lasów, urodzajnych pól i łąk, dostatnie, gościnne domy, piękne szlacheckie obyczaje (wspólne posiłki, uczty, polowania, staropolska gościnność, szacunek dla starszych, dawna elegancja i ceremoniały). W domach takich jak Soplicowo...
Gatunki literackie oświecenia
Gatunki literackie oświecenia: bajka hymn komedia oda poemat heroiczny poemat heroikomiczny powieść satyra sielanka tragedia
Sentymentalizm w XVIII w.
1. Definicja i charakterystyka o Prąd umysłowy i literacki – konkurencyjny wobec klasycyzmu, związany z emancypacją klas średnich zainteresowanych likwidacją uprzedzeń stanowych. o Rzeczywistość – jawiła się jako zaprzeczenie klasycystycznych...
Renesans - opis
Renesans - Odrodzenie ideałów antyku. Harmonia i umiar, antropocentryzm (człowiek w centrum zainteresowań), humanizm, reformacja (rozbicie uniwersalizmu jednej religii w Europie). Odkrycia geograficzne - zwrot ku wartościom doczesnym. Rozwój sztuk...
„Laura i Filon” Franciszka Karpińskiego oraz „Żeńcy” Szymona Szymonowica jako sielanki
Sielanka (bukolika, ekloga, idylla, skotopaska, pastorela, pastuszka) Podstawowy gatunek tzw. literatury pastoralnej, rozwijającej się już w epoce starożytnej, kiedy to autorami utworów tego typu byli pisarze greccy: Teokryt i Wergiliusz. Oni też...
Matura ustna - opracowane pytania z Oświecenia.
Opracowane pytania na mature ustna (XVIII LO, Wrocław, 2002) - Oświecenie OŚWIECENIE Poprzednia epoka wywodziła swą nazwę od klejnotu, ich następcy wzięli nazwę od światła. I taka była filozofia nowej epoki: oświecenia, rozumu,...
Cechy antyku.
Klasycyzm - czyli nie ma problemu... W kulturze starożytnej istniał przede wszystkim jeden, wspólny wszystkim twórcom wzorzec sztuki - opartej na wspólnie pojmowanym pięknie, harmonii i zasadzie mimesis. Ta ostatnia głosiła, że artysta powinien...
Sielanki realistyczne w twórczości Szymona Szymonowica.
Sielanka jest to utwór tematycznie związany z wsią, często też dotyczy miłości. Gatunek ten wywodzi się z antyku. W starożytnej Grecji sielanki pisał Teokryt a w Rzymie Wergiliusz i już wtedy ukształtowały się dwie odmiany sielanki: sielanka...
Oświecenie - pojęcia.
bajka – jeden z podstawowych gatunków literatury dydaktycznej, krótka powiastka wierszem lub prozą, której bohaterami są zwierzęta, ludzie, rzadziej rośliny lub przedmioty, zawierająca moralne pouczenie, wypowiedziane wprost lub dobitnie...
Obraz polskiej wsi i miasta
Temat ten przedstawiało wielu autorów we wszystkich epokach, dzięki czemu możemy obserwować zmiany dokonujące się w Polsce. Jak rozwój kultury i cywilizacji przyczynił się do poprawy ekonomicznej robotników. Jaka była wieś? O tym dowiadujemy się z...
Kto, komu i jakich udziela rad w Pieśni XI i w innych pieśniach Jana Kochanowskiego?
,,Jak żyć ma człowiek? Kto, komu i jakich udziela rad w Pieśni XI i w innych pieśniach Jana Kochanowskiego? Wykorzystaj w wypracowaniu stosowne konteksty filozoficzne i historycznoliterackie". Ludzie od zarania dziejów z...
Gatunki uprawiane w Renesansie
Literatura Gatunki uprawiane w renesansie DRAMAT RENESANSOWY - W Anglii w drugiej połowie XVI wieku nastąpił rozkwit kultury pod Elżbietą I. Panowała tam monarchia absolutna. Była ona dobrym mecenasem dla sztuki, dramatu i teatru. Wiązało się...
Antyk opracowanie
Antyk 1 Zagadnienia ogólne 2 Geneza nazwy, chronologia, periodyzacja SZTUKA GRECKA OKRESY PODOKRESY archaiczny wczesnoarchaiczny (geometryczny) 1050 - 700 r. p.n.e. dojrzałego archaizmu (orientalizujący) 700 - 620 r. p.n.e....
Zagadnienia - gramatyka
5. ZDROBNIENIA I ZGRUBIENIA Zdrobnieniami okreslamy z wyrazy nacehcowane emocjonalnie, budzące w odbiorcy pozytywne skoarzenia np. kotek, kiciuś, koteczek Zgrubienie to wyrazy z reguły nacehcowane emocjonalnie ujemnie np. kocur, kocisko W...
Zagadnienia maturalne
Jak rozumiesz określenie "Bogowie jak ludzie - ludzie jak bogowie"? Zdaniem tym określa się często bohaterów mitologii i wywodzącej się z niej literatury. Prezentuje ona bowiem bogów greckich, którzy są ogromnie podobni do ludzi, mają te same...
Na podstawie "Żeńców" Szymona Szymonowica scharakteryzuj sielankę jako gatunek literacki.
Szymon Szymonowic, autor wykwintnych i zarazem realistycznych sielanek, pochodził z rodziny mieszczańskiej, ale za zasługi na polu literatury został nobilitowany (uszlachcony). Tęgi był to umysł, a jego talent poetycki - darem bożym, bo też -...
Na przykładzie twórczości F. Karpińskiego omów sentymentalizm w literaturze polskiej.
Głośny pisarz francuski Jan Jakub Rousseau (czyt. Russo) dał początek rozwojowi nowego nurtu umysłowego - sentymentalizmu. Dowodził on, że człowiek jest z natury dobry, zaś cywilizacja okalecza go. Trzeba zatem wrócić do natury, aby czuć się...
Gatunki literackie
EPOS: - jeden z głównych i najstarszy gatunek epiki - rozpoczyna się inwokacją - pisany heksametrem (wiersz złożony z 6 stóp) - podział na 24 księgi - fabuła ukazuje świat bogów, herosów i ludzi - przedstawia bohaterów w ważnym momencie...
Renesans.
Nowela - utwór o prostej i precyzyjnej budowie. Nie ma w niej miejsca na poboczne wątki i dygresje. Jej fabuła musi być jasna i mało skomplikowana. Akcja ma zmierzać do wyraźnego punktu kulminacyjnego, w którym nastąpi rozstrzygnięcie losu...
Wieś w literaturze polskiego Renesansu
Wieś w czasach oświecenia w Polsce miała wysoką wartość, ponieważ w tych to czasach przynosiła ona widoczne, a nawet wysokie zyski. Jednak na jej temat w literaturze wypowiadano się różnie. Poeci ujmowali życie wiejskie na dwa sposoby. Pierwszy z...
Renesans - opracowanie epoki.
1. Filozofia humanizmu renesansowego, idea reformacji. Reformacja - to prąd myślowy renesansu, mający na celu reformę Kościoła katolickiego, jego praktyk i doktryn. Za jej przyczynę (bezpośrednią) uważa się wystąpienie Marcina Lutra, który w...
Oświecenie
Oświecenie, określane często jako wiek rozumu – nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. (koniec wieku XVII-wiek XVIII.) Nazwa epoki: wiek filozofów, wiek rozumu racjonalizm-pogląd, uznający rozum za najlepsze...
Elementy krytyki rzeczywistości XVI w. w "Żeńcach" Szymona Szymonowica, a wyidealizowany obraz wsi w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce"
"Żeńcy" Szymona Szymonowica to sielanka. Jej treść, z punktu widzenia cech gatunku, jest nietypowa, przedstawia bowiem pracę pańszczyźnianą, buduje obraz niedoli chłopa. O sielankowym charakterze utworu Szymonowica decyduje więc nie...
Pojęcia renesans
Horacjanizm, tendencje poetyckie nawiązujące do myśli i kształtu twórczości Horacego, upowszechnione w Europie w ciągu XVI–XVII w. Poeci tego nurtu, nawiązując do słynnej pieśni Horacego Exegi monumentum, podnosili temat trwałości poezji i...
Jam jest dwór polski. Przedstaw obraz dworu polskiego analizując opisy dworu i życia mieszkańców w Korczynie i Soplicowie
Motyw dworu pojawia się w literaturze polskiej bardzo często, jest typowy i charakterystyczny zarówno dla romantyzmu jak i pozytywizmu. Myślę, że ma spore znaczenie dla kultury i tradycji, jest swoistą oznaką polskości, „miniaturą kraju”. Na...
Geneza i funkcjonowanie mitu arkadyjskiego.
ARKADIA - (wg starożytnych greków) górski, lesisty kraj na środkowym Peloponezie, zamieszkały przez ubogich pasterzy i dzikie zwierzęta. Kraina prostoty i szczęśliwości (w istocie zacofana i prymitywna). Wielką karierę zrobił mit arkadyjski, który...
Starożytność - pojęcia
TRADYCJA, przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kulturowe (obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy społeczne itp.) uznane przez daną zbiorowość za społecznie doniosłe dla jej współczesności i przyszłości. MIT,...
Sielanka - wieś w ujęciu Reja, Kochanowskiego i Szymonowica
Tematyka rustykalna ("rusticus", po łacinie - wiejski) w twórczości poetów renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się częstokroć tłem dla...
Cechy dramatu szekspirowskiego. Co to jest sielanka - podaj przykłady.
Szekspir wykorzystuje do twórczości tematykę historyczną, jednak dowolnie obrabianą do potrzeb lekceważenie jedności (czasu, miejsca i akcji) ukazywanie wzorców osobowych, dużo uwago poświęca psychice bohaterów; sploty intryg łączy ze sobą...
Czy literatura Renesansu miała charakter odtwórczy?
Każda epoka w literaturze korzysta z idei epok wcześniejszych, wychwalając je, czasem krytykując. Zastanawiając się nad szeroko pojętym problemem odtwórczości dojść można do zupełnie abstrakcyjnych wniosków. Bo czy można być oryginalnym, kiedy...
Gatunki literackie Oświecenia wyrazem tendencji epoki i ich charakterystyka.
Można stwierdzić, że były to gatunki użytkowe, takie, w których łatwo było pouczać publiczność, ukazać i ośmieszyć wady społeczne, postulować reformy - zwłaszcza w klasycznym nurcie literatury. Cele takie wymogła potrzeba ratowania...
"Pan Tadeusz" na tle konwencji gatunku.
Epopeja – utwór liryczny, pisany wierszem lub prozą, ukazujący wszechstronnie i szczegółowo życie narodu w przełomowym momencie historycznym; charakterystyczne jest wprowadzenie bogatego tła obyczajowego, realizm, wielowątkowość akcji, pozwalająca...
Różne obrazy wsi polskiej XVI –XVII w.
Polska wieś była opisywana przez wielu autorów. Ich liczne sielanki, a także w wypadku Kochanowskiego fraszki, pokazywały różne aspekty życia na wsi. Sielanka jest z definicji utworem opisującym życie na wsi. Pokazuje wyidealizowany opis wsi...
Utwory - Żeńcy ...
Oba utwory reprezentują niezmiernie popularny w renesansie gatunek dialogu, choć "Żeńcy" uznawane są przede wszystkim za sielankę. Dialogi te nie są dramatami, nie mają wyraźnej zdarzeniowej akcji i nie są pisane z myślą o widowisku scenicznym....
Walory artystyczne utworów renesansowych.
1.1 GATUNKI LITERACKIE fraszka Z włoskiego słowa „frasca” co oznacza gałązka. Od frasche co oznacza bagatela, drobnostka. Jest to krótki utwór poetycki będący odmianą epigramatu, najczęściej żartobliwy i na błahy temat, dotyczy jakiegoś...
Renesans - opracowanie epoki.
1. Filozofia humanizmu renesansowego, idea reformacji. Reformacja - to prąd myślowy renesansu mający na celu reformę Kościoła katolickiego, jego praktyk i doktryn. Za jej przyczynę (bezpośrednią) uważa się wystąpienie Marcina...
Gatunki - tragedia szekspirowska, tren, fraszka, pieść, nowela, sielanka, pojęcie tragizmu.
Renesans wskrzesił duszę antyku. Nic więc dziwnego, że gatunki uprawiane przez starożytnych stały się ulubionymi formami twórców humanistycznych. TREN -gatunek, który "wydobył" Kochanowski z przeszłości antycznej. Tren był w starożytności...
Sentymentalizm - charakterystyczne gatunki
SENTYMENTALIZM ---> sentiment – uczucie - empiryzm - myśli filozoficzne - człowiek poznający świat oraz problemy stosunków międzyludzkich - refleksje jako źródło doświadczenia i poznawania świata - zdolność odczuwania - rozterki wewnętrzne...
Renesans - zagadnienia z języka polskiego.
ODRODZENIE (RENESANS) od 1492 do lat 30-tych XVIIw. RENESANS (fr. renaissance - odrodzenie)- zjawisko odrodzenia literatury antycznej i odnowienia studiów starożytnych. Ośrodkiem zainteresowań był otaczający świat. HASŁO „ Homo sum”...
"Laura i Filon" Franciszka Karpińskiego oraz "Żeńcy" Szymona Szymonowica jako sielanki.
Sielanka (bukolika, ekloga, idylla, skotopaska, pastorela, pastuszka) Podstawowy gatunek tzw. literatury pastoralnej, rozwijającej się już w epoce starożytnej, kiedy to autorami utworów tego typu byli pisarze greccy: Teokryt i Wergiliusz. Oni też...
Zagadnienia do biblii, mitologii, dramatu
BIBLIA: HIOB:cierpienie Hioba było cierpieniem na probe, sprawdzian wiary człowieka w Boga.Historiia podobna do Abrahama.Bog i Hiob wzajemnie badaja się, szukaja prawdy o sobie. Bog-stworca ufa hiobowi jest przekonany o jego głębokiej wierze,...
Obrońcy chłopa w literaturze renesansowej
Rej w "Krótkiej rozprawie...", pokazując chorobę Rzeczypospolitej, wszystkie winy za taki stan zrzuca na szlachtę, duchowieństwo i władzę. Jedynymi niewinnymi, a zarazem najbardziej poszkodowanymi są chłopi, na których spada cały ciężar...
Porównanie treści, formy, konstrukcji i języka "Pana Tadeusza" z filmem.
Zachwyt czy rozczarowanie? Przedstaw swoje przemyślenia, porównując treść, formę, konstrukcję i język "Pana Tadeusza" z filmem. Andrzej Wajda, który został uhonorowany niedawno nagrodą Oskara, za całokształt swojej twórczości, dał...
Wieś w literaturze.
Wieś , jej tradycje kulturowe i religijne , zwyczaje regionalne oraz trud codzienności od zawsze inspirowały wielu twórców do umieszczania jej w swoich dziełach . Ja jednak w swych refleksjach skupie się na wizerunku wsi przedstawionym w...