Sielanka
Obraz potu i krwi chłopa oraz konfliktów społecznych
Konflikty społeczne dochodzą do głosu w anonimowej średniowiecznej Satyrze na leniwych chłopów (napisanej z perspektywy pana – „chytrze bydlą z pany kmiecie...”) oraz w napisanej przez Mikołaja Reja Krótkiej rozprawie między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem . Mowa w niej o wykorzystywaniu finansowym i bezdusznym traktowaniu włościan przez duchowieństwo i szlachtę. W utworze padają znamienne słowa wójta: „ksiądz pana wini, pan księdza,/A nam prostym zewsząd nędza”. Temat znoju i...
Szymonowic Szymon
Wybitny polski humanista. Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Najpierw studiował w Akademii Krakowskiej, potem kształcił się za granicą. Kontakty z Janem Zamoyskim przyczyniły się do zdobycia tytułu szlacheckiego oraz zapewniły mu pracę nad zorganizowaniem Akademii w Zamościu, którą potem kierował. Nawiązywał znajomości z wybitnymi humanistami epoki. Pierwsze utwory pisał po łacinie i publikował pod nazwiskiem Simon Simonides. Były to wiersze pochwalne, poematy, tragedie. Tworzył także ody,...
Gatunki literackie oświecenia
Gatunki literackie oświecenia: bajka hymn komedia oda poemat heroiczny poemat heroikomiczny powieść satyra sielanka tragedia
Wieś sielankowa
W sielankowych obrazach wsi specjalizowała się literatura rzymska. Bukoliczne obrazy pasterzy, romansujących pośród pięknego krajobrazu i przeżywających swe pozorne problemy miłosne, powtórzą się w polskiej literaturze okresu sentymentalizmu ( Laura i Filon Franciszka Karpińskiego). Sielankową wieś, widzianą oczyma ziemianina gospodarza znamy także z przekazów twórców renesansowych: Żywota człowieka poćciwego Mikołaja Reja czy Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego. Obaj...
Gatunki literackie renesansu
pochodzące z antyku : — dialog, — fraszka, — pieśń, — sielanka, — tragedia, — tren; pochodzące ze średniowiecza : — kazanie, — kronika, — misterium, — sonet.
Idealizacja ojczyzny
Nostalgii i tęsknocie za ojczyzną towarzyszy w utworach romantyków-emigrantów jej idealizacja. Cała narodowa epopeja Pan Tadeusz Adama Mickiewicza to sielankowy obraz Litwy z epoki napoleońskiej. Litwa to piękne krajobrazy, nieprzebrane bogactwo pełnych zwierzyny lasów, urodzajnych pól i łąk, dostatnie, gościnne domy, piękne szlacheckie obyczaje (wspólne posiłki, uczty, polowania, staropolska gościnność, szacunek dla starszych, dawna elegancja i ceremoniały). W domach takich jak Soplicowo...
Romantyczna wieś sielankowa i nostalgiczna
Nieco inną wieś, niegroźną i sielankową, opisał Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu . Idealizująca moc wspomnień kazała mu zapomnieć o biedzie, konfliktach społecznych wsi, a pamiętać piękno krajobrazów, urodzajność pól, smak przepysznych potraw, dźwięki muzyki i odgłosy przyrody, taneczne kroki, wielobarwność ginącego szlacheckiego świata. Chłopi funkcjonują gdzieś w tle i na koniec obdarzeni zostają przez Tadeusza i Zosię wolnością. Nie towarzyszą temu żadne dramatyczne przełomy...
Sentymentalizm w XVIII w.
1. Definicja i charakterystyka o Prąd umysłowy i literacki – konkurencyjny wobec klasycyzmu, związany z emancypacją klas średnich zainteresowanych likwidacją uprzedzeń stanowych. o Rzeczywistość – jawiła się jako zaprzeczenie klasycystycznych...
„Laura i Filon” Franciszka Karpińskiego oraz „Żeńcy” Szymona Szymonowica jako sielanki
Sielanka (bukolika, ekloga, idylla, skotopaska, pastorela, pastuszka) Podstawowy gatunek tzw. literatury pastoralnej, rozwijającej się już w epoce starożytnej, kiedy to autorami utworów tego typu byli pisarze greccy: Teokryt i Wergiliusz. Oni też...
Wieś w literaturze polskiego Renesansu
Wieś w czasach oświecenia w Polsce miała wysoką wartość, ponieważ w tych to czasach przynosiła ona widoczne, a nawet wysokie zyski. Jednak na jej temat w literaturze wypowiadano się różnie. Poeci ujmowali życie wiejskie na dwa sposoby. Pierwszy z...
Elementy krytyki rzeczywistości XVI w. w "Żeńcach" Szymona Szymonowica, a wyidealizowany obraz wsi w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce"
"Żeńcy" Szymona Szymonowica to sielanka. Jej treść, z punktu widzenia cech gatunku, jest nietypowa, przedstawia bowiem pracę pańszczyźnianą, buduje obraz niedoli chłopa. O sielankowym charakterze utworu Szymonowica decyduje więc nie...
Geneza i funkcjonowanie mitu arkadyjskiego.
ARKADIA - (wg starożytnych greków) górski, lesisty kraj na środkowym Peloponezie, zamieszkały przez ubogich pasterzy i dzikie zwierzęta. Kraina prostoty i szczęśliwości (w istocie zacofana i prymitywna). Wielką karierę zrobił mit arkadyjski, który...
Sielanka - wieś w ujęciu Reja, Kochanowskiego i Szymonowica
Tematyka rustykalna ("rusticus", po łacinie - wiejski) w twórczości poetów renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się częstokroć tłem dla...
Cechy dramatu szekspirowskiego. Co to jest sielanka - podaj przykłady.
Szekspir wykorzystuje do twórczości tematykę historyczną, jednak dowolnie obrabianą do potrzeb lekceważenie jedności (czasu, miejsca i akcji) ukazywanie wzorców osobowych, dużo uwago poświęca psychice bohaterów; sploty intryg łączy ze sobą...
Czy literatura Renesansu miała charakter odtwórczy?
Każda epoka w literaturze korzysta z idei epok wcześniejszych, wychwalając je, czasem krytykując. Zastanawiając się nad szeroko pojętym problemem odtwórczości dojść można do zupełnie abstrakcyjnych wniosków. Bo czy można być oryginalnym, kiedy...
Utwory - Żeńcy ...
Oba utwory reprezentują niezmiernie popularny w renesansie gatunek dialogu, choć "Żeńcy" uznawane są przede wszystkim za sielankę. Dialogi te nie są dramatami, nie mają wyraźnej zdarzeniowej akcji i nie są pisane z myślą o widowisku scenicznym....
Sentymentalizm - charakterystyczne gatunki
SENTYMENTALIZM ---> sentiment – uczucie - empiryzm - myśli filozoficzne - człowiek poznający świat oraz problemy stosunków międzyludzkich - refleksje jako źródło doświadczenia i poznawania świata - zdolność odczuwania - rozterki wewnętrzne...
Obrońcy chłopa w literaturze renesansowej
Rej w "Krótkiej rozprawie...", pokazując chorobę Rzeczypospolitej, wszystkie winy za taki stan zrzuca na szlachtę, duchowieństwo i władzę. Jedynymi niewinnymi, a zarazem najbardziej poszkodowanymi są chłopi, na których spada cały ciężar...
"Laura i Filon" Franciszka Karpińskiego oraz "Żeńcy" Szymona Szymonowica jako sielanki.
Sielanka (bukolika, ekloga, idylla, skotopaska, pastorela, pastuszka) Podstawowy gatunek tzw. literatury pastoralnej, rozwijającej się już w epoce starożytnej, kiedy to autorami utworów tego typu byli pisarze greccy: Teokryt i Wergiliusz. Oni też...
Porównanie "Laury i Filona" w wersji Karpińskiego i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej .
Sielanka to utwór poetycki, przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego; to obraz idylliczny, przedstawiający beztroskie, spokojne, pogodne, wręcz naiwne życie i niczym nie zmąconą miłość. Przybiera najczęściej kształt...
Na podstawie "Żeńców" Szymona Szymonowica scharakteryzuj sielankę jako gatunek literacki.
Szymon Szymonowic, autor wykwintnych i zarazem realistycznych sielanek, pochodził z rodziny mieszczańskiej, ale za zasługi na polu literatury został nobilitowany (uszlachcony). Tęgi był to umysł, a jego talent poetycki - darem bożym, bo też -...
Różne obrazy wsi polskiej XVI –XVII w.
Polska wieś była opisywana przez wielu autorów. Ich liczne sielanki, a także w wypadku Kochanowskiego fraszki, pokazywały różne aspekty życia na wsi. Sielanka jest z definicji utworem opisującym życie na wsi. Pokazuje wyidealizowany opis wsi...
Renesans - opracowanie epoki.
1. Filozofia humanizmu renesansowego, idea reformacji. Reformacja - to prąd myślowy renesansu mający na celu reformę Kościoła katolickiego, jego praktyk i doktryn. Za jej przyczynę (bezpośrednią) uważa się wystąpienie Marcina...
Jakie związki łączą odrodzenie z kulturą antyczną?
W pierwszych wiekach naszej ery dorobek kultury grecko-rzymskiej został odrzucony, jako pogański. Jednak, gdy chrześcijaństwo zwyciężyło ostatecznie, w kulturze europejskiej zaczęto obserwować zainteresowanie antykiem i jego dziedzictwem...
Matura ustna - opracowane pytania z Oświecenia.
Opracowane pytania na mature ustna (XVIII LO, Wrocław, 2002) - Oświecenie OŚWIECENIE Poprzednia epoka wywodziła swą nazwę od klejnotu, ich następcy wzięli nazwę od światła. I taka była filozofia nowej epoki: oświecenia, rozumu,...
Renesans - opracowanie epoki.
1. Filozofia humanizmu renesansowego, idea reformacji. Reformacja - to prąd myślowy renesansu, mający na celu reformę Kościoła katolickiego, jego praktyk i doktryn. Za jej przyczynę (bezpośrednią) uważa się wystąpienie Marcina Lutra, który w...
Porównanie treści, formy, konstrukcji i języka "Pana Tadeusza" z filmem.
Zachwyt czy rozczarowanie? Przedstaw swoje przemyślenia, porównując treść, formę, konstrukcję i język "Pana Tadeusza" z filmem. Andrzej Wajda, który został uhonorowany niedawno nagrodą Oskara, za całokształt swojej twórczości, dał...
"Pan Tadeusz" na tle konwencji gatunku.
Epopeja – utwór liryczny, pisany wierszem lub prozą, ukazujący wszechstronnie i szczegółowo życie narodu w przełomowym momencie historycznym; charakterystyczne jest wprowadzenie bogatego tła obyczajowego, realizm, wielowątkowość akcji, pozwalająca...
Kto, komu i jakich udziela rad w Pieśni XI i w innych pieśniach Jana Kochanowskiego?
,,Jak żyć ma człowiek? Kto, komu i jakich udziela rad w Pieśni XI i w innych pieśniach Jana Kochanowskiego? Wykorzystaj w wypracowaniu stosowne konteksty filozoficzne i historycznoliterackie". Ludzie od zarania dziejów z...
Antyk opracowanie
Antyk 1 Zagadnienia ogólne 2 Geneza nazwy, chronologia, periodyzacja SZTUKA GRECKA OKRESY PODOKRESY archaiczny wczesnoarchaiczny (geometryczny) 1050 - 700 r. p.n.e. dojrzałego archaizmu (orientalizujący) 700 - 620 r. p.n.e....
Gatunki uprawiane w Renesansie
Literatura Gatunki uprawiane w renesansie DRAMAT RENESANSOWY - W Anglii w drugiej połowie XVI wieku nastąpił rozkwit kultury pod Elżbietą I. Panowała tam monarchia absolutna. Była ona dobrym mecenasem dla sztuki, dramatu i teatru. Wiązało się...
Związki poezji Kochanowskiego z Antykiem.
Związki poezji Kochanowskiego z antykiem Widzimy u Kochanowskiego poetycką realizację słów rzymskiego poety Terencjusza: "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce". Za Horacym powtarza "Carpe diem" (chwytaj dzień) i wyraża...
Obraz polskiej wsi i miasta
Temat ten przedstawiało wielu autorów we wszystkich epokach, dzięki czemu możemy obserwować zmiany dokonujące się w Polsce. Jak rozwój kultury i cywilizacji przyczynił się do poprawy ekonomicznej robotników. Jaka była wieś? O tym dowiadujemy się z...
Gatunki literackie
EPOS - jeden z głównych i najstarszy gatunek epiki - rozpoczyna się inwokacją - pisany heksametrem (wiersz złożony z 6 stóp) - podział na 24 księgi - fabuła ukazuje świat bogów, herosów i ludzi - przedstawia bohaterów w ważnym momencie...
Antyk - pojęcia
Epos - poemat bohaterski, utwór opowiadający dzieje bohatera na tle ważnych, przełomowych wydarzeń. Przenikają się w nim świat ludzi i bogów i rozpoczyna się inwokacja. Tragedia to utwór przeznaczony na scenę. Przedstawia konflikt wybitnej...
Zagadnienia - gramatyka
5. ZDROBNIENIA I ZGRUBIENIA Zdrobnieniami okreslamy z wyrazy nacehcowane emocjonalnie, budzące w odbiorcy pozytywne skoarzenia np. kotek, kiciuś, koteczek Zgrubienie to wyrazy z reguły nacehcowane emocjonalnie ujemnie np. kocur, kocisko W...
Sentymentalizm, charakterystyka kochanka sentymentalnego, w oparciu o przykłady z literatury oświeceniowej
Sentymentalizm jest odpowiedzią na skrajny racjonalizm i klasycyzm oświeceniowy; neguje przekonanie o ładzie i harmonii świata, dostrzegał konflikty istniejące we współczesnej cywilizacji; Rousseau mówił, że kryzys wynika z odejścia od natury,...
Sielanki realistyczne w twórczości Szymona Szymonowica.
Sielanka jest to utwór tematycznie związany z wsią, często też dotyczy miłości. Gatunek ten wywodzi się z antyku. W starożytnej Grecji sielanki pisał Teokryt a w Rzymie Wergiliusz i już wtedy ukształtowały się dwie odmiany sielanki: sielanka...
Oświecenie
Oświecenie, określane często jako wiek rozumu – nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. (koniec wieku XVII-wiek XVIII.) Nazwa epoki: wiek filozofów, wiek rozumu racjonalizm-pogląd, uznający rozum za najlepsze...
Gatunki - tragedia szekspirowska, tren, fraszka, pieść, nowela, sielanka, pojęcie tragizmu.
Renesans wskrzesił duszę antyku. Nic więc dziwnego, że gatunki uprawiane przez starożytnych stały się ulubionymi formami twórców humanistycznych. TREN -gatunek, który "wydobył" Kochanowski z przeszłości antycznej. Tren był w starożytności...
Wieś w literaturze
Wieś, jej tradycje kulturowe i religijne, zwyczaje regionalne oraz trud codzienności od zawsze inspirowały wielu twórców do umieszczania jej w swoich dziełach. Ja jednak w swych refleksjach skupie się na wizerunku wsi przedstawionym w poznanych...
Gatunki literackie oświecenia - bajka, satyra, poemat historyczny, powieść, sielanka.
Bajka - krótka pouczająca powiastka, najczęściej wierszowana z łatwo uchwytnym morałem, często posługująca się alegorią zwierzęcą (uniwersalne sytuacje i typowe postawy przedstawione są w niej przy pomocy zwierzęcych bohaterów uosabiających...
Gatunki literackie oświecenia wyrazem tendencji epoki i ich charakterystyka.
Można stwierdzić, że były to gatunki użytkowe, takie, w których łatwo było pouczać publiczność, ukazać i ośmieszyć wady społeczne, postulować reformy - zwłaszcza w klasycznym nurcie literatury. Cele takie wymogła potrzeba ratowania...
Jam jest dwór polski. Przedstaw obraz dworu polskiego analizując opisy dworu i życia mieszkańców w Korczynie i Soplicowie
Motyw dworu pojawia się w literaturze polskiej bardzo często, jest typowy i charakterystyczny zarówno dla romantyzmu jak i pozytywizmu. Myślę, że ma spore znaczenie dla kultury i tradycji, jest swoistą oznaką polskości, „miniaturą kraju”. Na...
Geneza „Pana Tadeusza” w świetle epilogu
„Pana Tadeusza” wydał Adam Mickiewicz w Paryżu w 1834 roku. Pisał go z przerwami 1832 – 34. Życie polityczne Wielkiej Emigracji, spory, wzajemne oskarżenia i zarzuty złożyły się na panującą w środowisku atmosferę nierówności, tarć, niechęci,...
Jakie prawdy zawarte w utworach Kochanowskiego uważasz za ważne dla współczesnego człowieka?
"Przeto chciejmy wziąć przed się myśli godne siebie" - jakie prawdy zawarte w utworach Kochanowskiego uważasz za ważne dla współczesnego człowieka? Jan Kochanowski to niewątpliwie gorliwy humanista, mogący poszczycić się wieloma...
Walory artystyczne utworów renesansowych.
1.1 GATUNKI LITERACKIE fraszka Z włoskiego słowa „frasca” co oznacza gałązka. Od frasche co oznacza bagatela, drobnostka. Jest to krótki utwór poetycki będący odmianą epigramatu, najczęściej żartobliwy i na błahy temat, dotyczy jakiegoś...
Renesans - zagadnienia z języka polskiego.
ODRODZENIE (RENESANS) od 1492 do lat 30-tych XVIIw. RENESANS (fr. renaissance - odrodzenie)- zjawisko odrodzenia literatury antycznej i odnowienia studiów starożytnych. Ośrodkiem zainteresowań był otaczający świat. HASŁO „ Homo sum”...
Starożytność - pojęcia
TRADYCJA, przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kulturowe (obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy społeczne itp.) uznane przez daną zbiorowość za społecznie doniosłe dla jej współczesności i przyszłości. MIT,...