Chemia
Nomenklatura
Chrom i jego związki
Chrom to twardy, błękitno-biały metal, odporny na korozję. W przyrodzie występuje w postaci minerałów, np.: minerał skład chromit FeCr 2 O 4 krokoit PbCrO 4 Konfiguracja elektronowa atomu chromu: [Ar] 4s 1 3d 5 . W związkach chrom występuje najczęściej na stopniach utlenienia: II, III i VI. Konfigurację jonu chromu w zależności od stopnia utlenienia w związku przedstawiono poniżej. konfiguracja elektronowa...
Iloczyn rozpuszczalności
Pomiędzy roztworem nasyconym trudnorozpuszczalnej substancji a nadmiarem tej substancji w fazie stałej ustala się równowaga między fazą stałą a roztworem, którą charakteryzuje wielkość zwana iloczynem rozpuszczalności I : Iloczyn ten jest wielkością stałą w danej temperaturze i dla danego rozpuszczalnika. Zgodnie z regułą przekory zwiększenie stężenia jednego z jonów w roztworze (wchodzących w skład związku trudno rozpuszczalnego) powoduje przesunięcie równowagi w lewo, czyli w...
Kinetyka chemiczna
Prawa elektrolizy
I prawo elektrolizy
Masa substancji wydzielonej na elektrodzie w wyniku procesu elektrolizy jest wprost proporcjonalna do ładunku przepływającego przez elektrolit.
Węglowodory i fluorowcopochodne
Węglowodory to związki, których cząsteczki zbudowane są wyłącznie z atomów węgla i wodoru.
Węglowodory aromatyczne
Węglowodory cykliczne
Budowa i właściwości fizyczne
Przedstawicielami węglowodorów cyklicznych są m.in. cykloalkany, cykloalkeny i cykloalkadieny. cykloalkany cykloalkeny cykloalkadieny wzór szeregu homologicznego C n H 2n --> cykloalkany i alkeny to izomery łańcuchowo-pierścieniowe - charakter nienasycony - reakcja addycji - charakter nienasycony - reakcja addycji posiadają wyższe temperatury wrzenia i topnienia niż odpowiadające im łańcuchowe alkany - reakcja substytucji -...
Budowa i właściwości fizyczne
Eter dietylowy to bezbarwna, lotna, ruchliwa, łatwopalna ciecz o charakterystycznym zapachu, w niewielkim stopniu rozpuszczalna w wodzie. Lotność eterów jest zbliżona do lotności odpowiednich węglowodorów, a rozpuszczalność w wodzie – zbliżona do rozpuszczalności analogicznie zbudowanych izomerów alkoholowych. Pomiędzy cząsteczkami eterów nie tworzą się wiązania wodorowe i stąd ich temperatury wrzenia są znacznie niższe (substancje lotne) od temperatury wrzenia alkoholi o tej samej...
Aldehydy i ketony
Aldehydy
Aldehydy to związki zawierające grupę funkcyjną –CHO, zwaną grupą aldehydową. Grupa ta składa się z grupy karbonylowej i atomu wodoru.Grupa karbonylowa w cząsteczce aldehydu połączona jest z wodorem i resztą węglowodorową (wyjątek: HCHO – metanal).
Ketony
Związki zawierające grupę funkcyjną związaną z dwiema dowolnymi resztami węglowodorowymi to ketony.
Kwasy tłuszczowe
Szczególną grupą kwasów karboksylowych są tzw. kwasy tłuszczowe. Kwasy tłuszczowe to zazwyczaj nierozgałęzione kwasy monokarboksylowe, zawierające w swych cząsteczkach parzystą liczbę atomów węgla (najczęściej od 4 do 26), co wynika z mechanizmu ich biosyntezy. Ze wzrostem liczby atomów węgla w cząsteczkach kwasów zmienia się ich stan skupienia oraz rozpuszczalność. Niższe kwasy to ciecze o nieprzyjemnej woni, stosunkowo dobrze rozpuszczalne w wodzie, wyższe – bezwonne, krystaliczne ciała...
Nomenklatura
Nazwy systematyczne amidów I-rzędowych tworzymy przez dodanie do nazwy odpowiedniego węglowodoru z łącznikiem -o- końcówki -amid dla węglowodorów alifatycznych i -karboksyamid dla aromatycznych. Nazwy amidów II i III-rzędowych tworzymy z nazw amidów I-rzędowych, wymieniając w kolejności alfabetycznej grupy węglowodorowe poprzedzone symbolem „N” i/lub uwzględniając – przy jednakowych podstawnikach – ich liczbę odzwierciedloną przedrostkiem di-.
Reaktywność
Porównując związki z podobnymi ugrupowaniami w cząsteczkach stwierdza się, że chlorki kwasowe są bardziej reaktywne od chlorków alkilowych.
Chlorowcokwasy
Jeżeli –X jest atomem chloru lub bromu, to pochodne należą do grupy chlorowcokwasów.
Metody otrzymywania chlorowcokwasów
1) α-chlorowcokwasy otrzymuje się w bezpośredniej reakcji kwasu karboksylowego z cząsteczką X 2 (X 2 = Cl 2 , Br 2 ) w obecności fosforu jako katalizatora: 2) β-chlorowcokwasy (podobnie jak γ- lub δ-chlorowcokwasy) otrzymuje się w reakcjiaddycji cząsteczki HX do kwasu nienasyconego: Związki te są substancjami stałymi, których rozpuszczalność w wodzie maleje ze wzrostem masy molowej.
Nomenklatura
Zgodnie z zasadami nazewnictwa systematycznego, nazwy chlorowcokwasów tworzymy dodając do nazwy systematycznej kwasu karboksylowego przedrostek, np. chloro-, bromo-, poprzedzony numerem atomu węgla wskazującym na położenie podstawnika w szkielecie węglowym.
Polisacharydy
Skrobia i celuloza należą do polisacharydów. Cząsteczki polisacharydów złożone są z kilku do kilku tysięcy pierścieni monosacharydowych połączonych wiązaniami O -glikozydowymi. W skład polisacharydów wchodzą cząsteczki jednakowych lub różnych monosacharydów. Do polisacharydów należą np.: skrobia, glikogen, celuloza, chityna.
Aminy
Aminy można uważać za pochodne amoniaku. Aminy powstają, gdy w cząsteczce amoniaku jeden, dwa lub trzy atomy wodoru zostają zastąpione resztami węglowodorowymi (alkilowymi lub/i arylowymi).
Nomenklatura
Aminokwasy
Aminokwasy to związki dwufunkcyjne zawierające w swych cząsteczkach grupę karboksylową–COOH oraz grupę aminową–NH 2 . Często stosowaną zasadą określającą wzajemne położenie grupy aminowej i karboksylowej jest oznaczenie atomów węgla w łańcuchu węglowodorowym kolejnymi literami greckimi: α, β, γ, δ: Występująca w cząsteczce aminokwasu grupa –R może reprezentować grupę zróżnicowaną pod względem: kształtu, wielkości, ładunku elektrycznego, reaktywności,...
Właściwości chemiczne
Izomeria konstytucyjna
Próby jakościowe
Fenole
Aldehydy i ketony
Węglowodany
Aminy
Aminokwasy
Teoria jonowa Arrheniusa
Kwas: związek, który w roztworach wodnych dysocjuje na kationy wodoru H + i anion reszty kwasowej Zasada: związek, który w roztworach wodnych dysocjuje na kation metalu i aniony wodorotlenkowe OH –
Teoria protolityczna Brönsteda-Lowry’ego
Kwas: protonodawca, czyli substancja (cząsteczka, jon) zdolna do oddawania protonu, np.HCl, H 2 O, CH 3 COOH, H 3 O + , NH 4 + , HSO 4 – , HCO 3 – Zasada: protonobiorca, czyli substancja (cząsteczka, jon) zdolna do pobierania protonu, np.NH 3 , CH 3 NH 2 , H2O, CH 3 COO – , CO 3 2– Sprzężone pary kwas – zasada: kwas = zasada + proton transfer protonu Im mocniejszy kwas, tym słabsza sprzężona z nim zasada. H 2 O + H 2 O = H 3 O + + OH – NH 3 + NH 3 = NH 4 + + NH 2 – H 2...
Równowagi w roztworach wodnych elektrolitów
Zachowanie się elektrolitów w roztworach wodnych opisuje teoria Arrheniusa, w myśl której elektrolity pod wpływem wody ulegają dysocjacji elektrolitycznej , czyli samorzutnemu rozpadowi na jony. Moc elektrolitów zależy od ich stopnia zdysocjowania w roztworze. Stopień dysocjacji określa liczbę cząsteczek zdysocjowanych w stosunku do całkowitej liczby cząsteczek elektrolitu (liczby cząsteczek wprowadzonych do roztworu). Stopień dysocjacji określa,jaka część elektrolitu uległa...
Kinetyka
Alkohole, Fenole
Alkohole to związki zawierające grupę funkcyjną –OH związaną z tetraedrycznym atomem węgla. Grupa –OH nosi nazwę grupy hydroksylowej . R-OH to ogólny wzór alifatycznych alkoholi monohydroksylowych. Istnieją różnorodne sposoby klasyfikacji alkoholi, np. w zależności od tego, czy grupa –OH związana jest z pierwszorzędowym, drugorzędowym, czy trzeciorzędowym atomem węgla wyróżniamy alkohole I-rzędowe, II-rzędowe i odpowiednio III-rzędowe, np. Rzędowość alkoholi wpływa znacząco na...