Rozmieszczenie surowców energetycznych na świecie

Spośród surowców mineralnych największe znaczenie dla rozwoju światowej gospodarki mają surowce energetyczne. Ich rola i znaczenie ulegają ciągłym zmianom wraz z postępem technicznym.
Węgiel kamienny – na masową skalę wydobywa się go od początku pierwszej rewolucji przemysłowej (XIX w.). Wykorzystywany jest jako paliwo w elektrowniach cieplnych, do produkcji koksu niezbędnego w hutnictwie stali oraz w przemyśle chemicznym. Jego znaczenie w drugiej połowie XX w. spada w miarę zastępowania go w energetyce i przemyśle chemicznym przez ropę naftową i gaz ziemny. Głównymi miejscami jego wydobycia są:
• w Europie – zagłębia: Yorkshire, Northumberland i Południowowalijskiew Wielkiej Brytanii, zagłębia Ruhry i Saaryw Niemczech, Zagłębie Północne we Francji, Zagłębie Górnośląskie w Polsce, Zagłębie Donieckie na granicy Ukrainyi Rosji oraz Zagłębie Peczorskie w Rosji;
• w Azji – Zzgłębia: Datong, Kailuan, Fushun i Fuxin w Chinach, zagłębia: Kuźnieckie i Jakuckie w azjatyckiej części Rosji, zagłębia Karagandzkie i Ekibastuskie w Kazachstanie, Zagłębie Damodar w Indiach;
• w Ameryce Północnej – zagłębia: Apallaskie, Wewnętrzne,Wyżyny Kolorado oraz Północne Wielkich Równin na granicy USA i Kanady;
• w Afryce – zagłębia: Witwatersrand, Sasolburg (okolice Johannesburga),Transwal Wschodni;
• w Australii – zagłębie Wschodniowalijskie (okolice Newcastlei Wollongong).
Węgiel brunatny – jest głównie używany jako paliwo w elektrowniach cieplnych, które ze względu na jego trudny i mało opłacalny transport zlokalizowane są w sąsiedztwie miejsc jego wydobycia.Wydobywa się go głównie:
• w Europie – zagłębia: Dolnoreńskie, Łużyckie i Saskie w Niemczech, zagłębia: Bełchatowskie, Konińskie Turoszowskie w Polsce, w Zagłębiu Mosteckim w północnych Czechach, Zagłębiu Podmoskiewskim w Rosji;
• w Azji – zagłębia: Kańsko-Aczyńskie i Irkuckie w azjatyckiej części Rosji, oraz w wschodniej części prowincji Mongolia Wewnętrzna w Chinach;
• w Ameryce Północnej – Zagłębie Williston (w stanach Dakota Pn. i Pd. i Montana).

Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w 2002 r.

Ropa naftowa – jest surowcem energetycznym, którego znaczenie w gospodarce światowej ogromnie wzrosło w XX w. wraz z rozwojem motoryzacji, przemysłu chemicznego i energetyki. Blisko 65% zasobów ropy naftowej stanowią złoża basenu Zatoki Perskiej, zalegające pod jej dnem oraz na obszarach przyległych. Głównymi rejonami wydobycia są:
• w Europie – dno Morza Północnego (Norwegia, Wielka Brytania, Dania, Holandia), zagłębia: Wołżańsko-Uralskie, Timańsko-Peczorskie, Północnokaukaskie w Rosji, okolice Ploesztiw Rumunii;
• w Afryce – północna część (Algieria, Tunezja, Libia i Egipt),delta Nigru w Nigerii;
• w Azji – rejon Zatoki Perskiej, Zagłębie Zachodniosyberyjskiew Rosji, prowincje Heilongjiand i Shandong w Chinach,indonezyjskie wyspy Sumatra, Jawa, Borneo, wybrzeża Morza Kaspijskiego, głównie rejon Baku w Azerbejdżanie, Krasnowodska w Turkmenistanie oraz Aturau i Aktau w Kazachstanie;
• w Ameryce Północnej – wybrzeża Zatoki Meksykańskiej od Campeche w Meksyku po deltę Missisipi, południowe stany USA (Teksas, Luizjana, Oklahoma, Kansas), Kalifornia, północna Alaska, prowincja Alberta w Kanadzie;
• w Ameryce Południowej – okolice jeziora Maracaibo i delty Orinoko w Wenezueli, szelf morski w okolicach Rio de Janeiro, południowa Patagonia i Ziemia Ognista w Argentynie.
Gaz ziemny – zyskuje coraz większe znaczenie jako surowiec energetyczny, gdyż charakteryzuje się niskimi kosztami wydobycia i transportu oraz stosunkowo niewielką emisją szkodliwych związków w procesie spalania. Na ogół jego złoża towarzyszą ropie naftowej, ale może również występować samodzielnie. Największe zasoby tego surowca posiada Rosja, na drugim miejscu znajduje się region Zatoki Perskiej. Główne obszary wydobycia to: w Rosji– Zagłębie Zachodniosyberyjskie, rejon Zatoki Obskiej i Płw. Jamał, południowy Ural, w Europie Zachodniej – dno Morza Północnego oraz okolica Groningen w Holandii, w Afryce – złoża saharyjskie, głównie w Algierii i Libii, w Azji głównie rejon Zat. Perskiej oraz Indonezja (na Borneo i w północnej części Sumatry).

Wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego w 2002 r.

Główni eksporterzy i importerzy ropy naftowej w 2001 r.

Uran – rudy uranu zaczęto wykorzystywać jako surowiec energetyczny dopiero od drugiej połowy XX w., w miarę rozwoju energetyki jądrowej. Rudy uranu występują w wielu rejonach świata, ale najczęściej zawierają niewielką ilość czystego metalu, co czyni ich wydobycie nieopłacalnym. W roku 1998 ich wydobycie wynosiło 35,2 tys. ton (w przeliczeniu na czysty składnik). Największy udział w światowym wydobyciu miały: Kanada (31%), Australia (14%), Niger (10,6%), Namibia (7,9%), Rosja (7,2%), Uzbekistan (5,5%).