Pisarz
Artysta
Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu, strzelający nad ogrom królewskich piramid, nie naruszą go deszcze gryzące, nie zburzy oszalały Akwilon, oszczędzi go nawet łańcuch lat niezliczonych i mijanie wieków. Nie wszystek umrę wiem, że uniknie pogrzebu Cząstka nie byle jaka... (Horacy, Exegi monumentum aere perennius ; tłum. Adam Ważyk) Poeta jest podobny księciu na obłoku, Który brata się z burzą, a szydzi z łucznika; Lecz spędzony na ziemię i szczuty co kroku, Wiecznie...
Havel Václav
Jego rodzina była jedną z najbogatszych w Pradzei Czechach przed 1939. Ukończył Akademię Sztuk Teatralnych i Muzycznych w Pradze, został dramatopisarzem.W 1963 odbyła się pierwsza premiera jego sztuki. Związał się z teatrem „Na Zabradi”. W czasie tzw. praskiej wiosny 1968 współzałożycieli prezes Klubu Pisarzy Niezależnych. Zwolennik i działacz na rzecz demokratycznych reform państwa. W 1972 władze zakazały publikacji jego dzieł, pracował fizycznie m.in. w browarze Trutnowie. W 1977...
Kołłątaj Hugo
Pochodził ze szlacheckiej rodziny, po ukończeniu studiów w Akademii Krakowskiej kontynuował naukę na uniwersytetach w Rzymie i Wiedniu. Od 1775współpracownik Komisji Edukacji Narodowej, członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia. W latach 1783–86 jako rektor unowocześnił zarządzanie i system nauczania Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jeden z przywódców obozu patriotycznego na Sejmie Wielkim 1788–92,w czasie jego trwania swój dom...
Staszic Stanisław
Pochodził z mieszczańskiej rodziny, w 1779 ukończył seminarium w Poznaniu i przyjął święcenia kapłańskie. Studiował (1779–81) w Lipsku, Getyndze i Paryżu nauki przyrodnicze. W 1790 napisał Przestrogi dla Polski, w których domagał się zwiększenia uprawnień mieszczaństwa i gruntownych reform ustrojowych. Zdobył majątek dzięki inwestycjom, m.in. na wiedeńskiej giełdzie. Uwłaszczył chłopów w swoim majątku i założył w 1816 Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze, stając się prekursorem...
Churchill Winston, sir
Członek Izby Gmin w latach 1900–04 i 1924–64 z ramienia Partii Konserwatywnej, 1904–22 z ramienia Partii Liberalnej. Minister spraw wewnętrznych 1910–11, pierwszy lord admiralicji 1911–15, minister zaopatrzenia wojskowego 1917–19. Inicjator interwencji zbrojnej przeciwko bolszewikom w Rosji 1918. W latach 1919–21 minister wojny i lotnictwa, 1921–22minister kolonii, 1924–29 kanclerz skarbu, 1939–40 pierwszy lord admiralicji.Zwolennik demokracji, zdecydowany przeciwnik totalitaryzmów w Rosji...
Biblijny zdrajca
Chyba najbardziej znanym zdrajcą literatury jest biblijny Judasz. Jego postać fascynowała pisarzy, artystów.W zależności od interpretacji może wydawać się uosobieniem zła i niewdzięczności, ofiarą przeznaczenia i wyroków boskich, bez której nie mogło dokonać się, co się dokonało, lub skomplikowaną psychicznie, wykształconą osobą, która dokonała trudnego wyboru albo w akcie osobistej zemsty zdradziła swego mistrza. Tak czy inaczej, Judasz był jednym z dwunastu apostołów (wybranych przez...
Przekleństwo poetów i pisarzy; narodowy balast
W pewnym momencie, zwłaszcza po odzyskaniu niepodległości, poeci uznają ojczyznę za temat uciążliwy, chcą wyzwolić się od niego i pisać nareszcie „normalnie”. Poeci dwudziestolecia międzywojennego oświadczają: „Więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada” (Antoni Słonimski, Czarna wiosna ) i postulują: „A wiosną – niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę” (Jan Lechoń, Herostrates). W powojennych utworach Gombrowicza, kpiących z Polski Sienkiewiczowskiej, Polski stereotypów, Polski– przedmurza...
Cezar Gajusz Juliusz
Pochodził z rzymskiej rodziny arystokratycznej, w czasie rządów Sulli przebywał na wygnaniu. Karierę polityczną zrobił opierając się na stronnictwie popularów, od 68 kwestor, od 65 edyl, 63 pontifex maximus. W 61 mianowany namiestnikiem Hiszpanii, uzyskane na tym stanowisku pieniądze wykorzystał do wyprawienia igrzysk w Rzymie, dzięki czemu zyskał popularność. W 60 zawarł z Pompejuszem i Krassusem I triumwirat, który nieformalnie przejął władzę w państwie.W 58 mianowany namiestnikiem Galii...
Dmowski Roman
Jego ojciec był brukarzem, właścicielem małej firmy.Skończył przyrodoznawstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1888 członek Związku Młodzieży Polskiej „Zet”,od 1889 członek Ligi Polskiej. W 1893 współorganizator Ligi Narodowej. W 1895 skazany na zesłanie, uciekł i schronił się w Galicji.W 1895 założył i redagował „Przegląd Wszechpolski”. W 1897 utworzył Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (endecja). W latach 1907–12 poseł w rosyjskiej Dumie Państwowej, prezes Koła Polskiego. Dążył do...
Katon Starszy
P ochodził z rodu plebejuszy. Uczestniczył w walkach w czasie II wojny punickiej (218–201) jako szeregowy legionista. W 214 został wybrany trybunem wojskowym, w 204 kwestorem,w 198 mianowany pretorem, zarządzał Sardynią. Jako konsul w 195 stłumił bunt plemion iberyjskich, za co został uhonorowany triumfalnym wjazdem do Rzymu. Był jednym z dowódców armii rzymskiej w wojnie z Antiochem III Wielkim, władcą Syrii, odegrał zasadniczą rolę w zwycięskiej bitwie pod Termopilami. W następnych latach...
Jefferson Thomas
Urodził się w bogatej rodzinie plantatorów. Studiował prawo i geometrię w College of William and Mary, od 1767 prawnik. W latach 1769–75 i 1776–79 członek zgromadzenia stanowego Wirginii, 1775–76 i 1783–84 członek Kongresu Kontynentalnego. Zwolennik niezależności kolonii od Wielkiej Brytanii, uczestnik wojny o niepodległość 1775–83. Główny autor tekstu Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych 1776. Dążył do ustanowienia ustroju republikańskiego i wolności religijnej. W latach...
Rousseau Jean-Jacques
Urodził się w Szwajcarii, po stracie rodziców wychowywany przez dalszą rodzinę. W 1728 opuścił dom, dużo podróżował i wędrował, w 1742 przybył do Paryża. Został na krótko jednym z autorów Wielkiej encyklopedii francuskiej . W 1755 wydał pierwszą ze swych wielkich prac: O początku i zasadach nierówności między ludźmi . W 1761 opublikował powieść Nowa Heloiza , stając się twórcą sentymentalizmu w literaturze i prekursorem romantyzmu. Następne prace: Umowa społeczna (1762), Emil, czyli o...
Obiekt miłości pisarzy oświecenia
O miłości do ojczyzny pisali chętnie pisarze oświecenia. To z tej epoki pochodzi słynny Hymn o miłości ojczyzny pióra Ignacego Krasickiego, patetyczny, o niewątpliwie patriotycznej wymowie. Sugeruje on, że za wspieranie ojczyzny warto nawet gorzko płacić: „Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać” i że patriotyzm jest warunkiem szlachectwa. Pieśń ta była hymnem Szkoły Rycerskiej.