Staszic Stanisław

Pochodził z mieszczańskiej rodziny, w 1779 ukończył seminarium w Poznaniu i przyjął święcenia kapłańskie. Studiował (1779–81) w Lipsku, Getyndze i Paryżu nauki przyrodnicze. W 1790 napisał Przestrogi dla Polski, w których domagał się zwiększenia uprawnień mieszczaństwa i gruntownych reform ustrojowych. Zdobył majątek dzięki inwestycjom, m.in. na wiedeńskiej giełdzie. Uwłaszczył chłopów w swoim majątku i założył w 1816 Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze, stając się prekursorem spółdzielczości chłopskiej. Od 1808 członek, a od 1808 prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Prowadził badania przyrodnicze i geologiczne, m.in. w Tatrach, zapoczątkowując rozwój polskiej geologii. W latach 1810–12 członek Rady Stanu, 1815–24 Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz dyrektor generalny w Wydziale Przemysłu i Kunsztów, od 1824 minister stanu. Tworzył i realizował projekty rządowe, m.in. budowy administracji, skarbowości i szkolnictwa, zakładania szkół zawodowych. Zainicjował budowę kopalni w Dąbrowie Górniczej, popierał rozwój Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Współorganizował m.in. Szkołę Główną w Warszawie 1816 i Szkołę Akademiczno-Górniczą w Kielcach.

Wolno zapomnieć o godnościach, ale nigdy o swojej godności.
Stanisław Staszic