Baza wiedzy / Opracowania / Motywy literackie

Artysta

poleca 58% 7 głosów

Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu,
strzelający nad ogrom królewskich piramid,
nie naruszą go deszcze gryzące, nie zburzy
oszalały Akwilon, oszczędzi go nawet

łańcuch lat niezliczonych i mijanie wieków.
Nie wszystek umrę wiem, że uniknie pogrzebu
Cząstka nie byle jaka...
(Horacy, Exegi monumentum aere perennius; tłum. Adam Ważyk)

Poeta jest podobny księciu na obłoku,
Który brata się z burzą, a szydzi z łucznika;
Lecz spędzony na ziemię i szczuty co kroku,
Wiecznie się o swe skrzydła olbrzymie potyka.
(Charles Baudelaire, Albatros; tłum. Wisława Szymborska)

Niechaj tam inni księgi piszą. Nawet
Niechaj im sława dźwięczy jak wieża studzwonna,
Ja ksiąg pisać nie umiem, a nie dbam o sławę –
Serwus, madonna.
(Konstanty Ildefons Gałczyński, Serwus, madonna)

Literatura pełna jest portretów artystów: pisarzy i poetów, malarzy i aktorek... Niektóre obrazy szkicowane są z dystansem, inne pozbawione go, bo przecież wiele utworów o artystach to rzeczy autobiograficzne. Jakże różne to wizje: pełne dumy, pogardy, wstydu, samozachwytu, pełne niepokoju, pełne harmonii. W większości jednak prowokacyjne, bo czyż z rolą społeczną artysty nie kojarzy się prowokacja?

poleca 19% 11 głosów

W wyścigu po sławę i... nieśmiertelność

Zdawali sobie sprawę z wagi swych dzieł Horacy czy Jan Kochanowski. „Nie wszystek umrę”, „Będę wciąż młody” – sugerował Horacy w najsłynniejszej swej pieśni ( Exegi monumentum... ), a Jan z Czarnolasu parafrazował te słowa: „nie umrę ani mię czarnymi/Styks niewesoła zamknie odnogami swymi” (Pieśń XXIV) i prosił Muzy: „...niech ze mną za raz me rymy nie giną,/Ale kiedy ja umrę, ony niecha j słyną” ( Ku Muzom ). Twórczość poetycka miała więc dawać laury i rozgłos za życia („O mnie Moskwa i...

poleca b/d

Anonimowy rzemieślnik

Traktowanie sztuki w kategoriach anonimowego rzemiosła było na przestrzeni wieków rzadkie. Wyspecjalizowali się w nim średniowieczni skrybowie, przepisujący wiekopomne dzieła i ilustrujący je przepięknie, średniowieczni malarze, ale także poeci. Znaczna liczba utworów średniowiecznych jest anonimowa, mało też wiemy o podpisanych autorach, bo kim był Gall, który „napisał tę historię”? (podpisany pod jedną z najbardziej znanych kronik). Autor średniowiecznego dzieła, tworzonego na chwałę Bożą,...

poleca 84% 12 głosów

Artysta – zła profesja

Villon zapoczątkowuje linię pisarzy, którzy kreowali się na wyrzutków społecznych albo faktycznie nimi byli. Autor Wielkiego testamentu , złodziej, uczestnik morderczych bójek, odsiadujący wyrok w więzieniu, a potem skazany na śmierć (wyrok ten zamieniono na wygnanie) niewątpliwie miał powody, by czuć się wyobcowany. Młodopolscy poeci i symboliści nie byli rozpieszczani przez mieszczańskie społeczeństwo, jednak w ich postawie możemy również odnaleźć liczne elementy autokreacji (na „tych...

poleca 75% 4 głosy

Artystka – profesja jeszcze gorsza

Villon – zbrodniarz, Gałczyński pozujący na łotra i łobuza – oto portrety artysty– „człowieka złej profesji”. Opinią jesz cze gorszą niż profesja artysty cieszyła się już tylko – jak można wywnioskować np. z utworów Gabrieli Zapolskiej– profesja... artystki. Aktorka czy tancerka kojarzyła się mieszczanom z kobietą lekkich obyczajów, a życie niejednokrotnie zmuszało ją do lekkiego prowadzenia się – zdawała się mówić Zapolska. Np. w Pannie Maliczewskiej była aktorka i pisarka pokazuje postać...

poleca b/d

Artystka niespełniona

Odrębną kategorię stanowią niespełnione artystki. Maliczewska, pozbawiona układów, wiele traci w teatrze, może jednak występować. Literatura jednak pokazuje i postaci stłamszone przez społeczeństwo, którym życie nie pozwoliło realizować swych marzeń. Taką ofiarą mieszczańskiego społeczeństwa jest „szalona Julka”, bohaterka dramatu Kisielewskiego W sieci. Odważna i utalentowana malarka, zakochana w artyście, porzuca z woli rodziny szkołę i wychodzi za bogatego, dobrze sytuowanego, choć...

poleca 34% 3 głosy

Wieszcz – spełniony w poezji, niespełniony w życiu

Kolejną kreacją artysty jest romantyczny wieszcz, spełniony w poezji, niespełniony w życiu. Konrad jest genialnym poetą, samotnikiem, który przeżył zawód miłosny. Podobnie mówiący w wierszu Do*** podmiot liryczny utworu Mickiewicza (być może można go utożsamiać z poetą) jest nieszczęśliwy z powodu rozłąki z ukochaną.

poleca b/d

Artysta zdeheroizowany, bezsilny

Zaprzeczeniem romantycznego wzorca jest strącony z wieszczego piedestału pisarz z Małej apokalipsy Konwickiego. Cierpi z powodu kryzysu twórczego i niemożności funkcjonowania w szarej komunistycznej rzeczywistości. Nie wierzy w sens swoich działań. Koledzy z opozycji proszą go o popełnienie samobójstwa w akcie protestu przeciw sowietyzacji Polski. Mówią mu przy tym bez ogródek, że jego śmierć nie będzie zbyt wielką stratą dla kultury narodowej... Zamiast testamentu pisarskiego dla...

Podoba się? Tak Nie

Więcej informacji:

Artysta Artysta zdeheroizowany, bezsilny

Podobne teksty:

Materiał opracowany przez eksperta

Czas czytania: 1 minuta

Spis treści

Artysta