Odrodzenie.

Reformacja to drugi z głównych prądów renesansu . Reformacja stworzyła wizerunek człowieka jako istoty o całkowicie skażonej naturze, w której Bóg widzi tylko "smród i plugastwo". Renesansowa harmonia i równowaga zaczęły chwiać się wobec zagrożenia samotnością, wobec rozterek duchowych. Bezpośrednią przyczynę wybuchu reformacji upatruje się w wystąpieniu Marcina Lutra (1483-1546), który w 1517 r. w Wittenberdze ogłosił swe słynne tezy o odpustach. Humanizm (łac. humanitas = "człowieczeństwo", "ludzkość") to prąd umysłowy renesansu, który poprzedził całą epokę, był jej zwiastunem, "świtem" . Waga tego pierwszego objawienia polegała przede wszystkim na uzmysłowieniu sobie wartości własnej, jedynej, ludzkiej osobowości (humanus = "ludzki"). Hasłem humanistów było hasło Terencjusza: "człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce" kim i jakim jest człowiek, stanowiło centrum zainteresowania humanistów. Fraszka (wł. frasca = bagatela, drobnostka) to krótki utwór poetycki, najczęściej żartobliwy i na błahy temat, dotyczący jakiegoś zdarzenia lub osoby zamknięty wyrazistą pointą, stanowiącą wyostrzenie myśli lub konkluzję; Pieśń cechuje uproszczenie budowy, prosta składnia, układ stroficzny, występowanie refrenów i paralelizmów (powtórzenie jakiegoś elementu); charakter pieśni wynika z jej związków z muzyką; ułatwia ukształtowanie melodii; często o tematyce miłosnej, np. pieśń powitalna i pożegnalna, pieśń pochwalna, pieśń biesiadna pieśń poranna, pieśń wieczorna; Sielanka to utwór poetycki, przedstawiający życie ludu na tle natury, zawierający elementy realistyczne, podkreślający wdzięk prostego, wiejskiego życia; akcja sielanki jest słabo rozwinięta, przeważają opisy i piosenki poch z Grecji (idylla Teokryta III w. p.n.e.), utwory utrzymane w pogodnym tonie, opowiadające o życiu pasterzy lub wieśniaków; Wergiliusz. Tren (threnos = lament, pieśń żałobna, opłakiwanie) jest to utwór poetycki o tonie elegijnym i charakterze żałobnym, poświęcony wspomnieniu osoby zmarłej, rozpamiętywaniu jej zalet i uczynków. w antyku (m.in. Pindar, Owidiusz),

ODRODZENIE (renesans) rozpoczęło się w XIV w. we Włoszech, a w krajach północnoeuropejskich w końcu XV w.; trwało we Włoszech do początku XVI w., a na północy Europy do końca tego wieku (po lata trzydzieste XVII w.). Na ostatnie dwa dziesięciolecia XV wieku przypada w Polsce świt idei renesansowych (już "Kronika" Długosza realizuje myśl humanistyczną). Kształtuje się także w opisywanym okresie mecenat związany z dworem arcybiskupa lwowskiego. W okresie przełomu renesansowego nastąpił także rozwój sztuki drukarskiej. Pierwszy, wędrowny jeszcze warsztat drukarski pojawił się w Polsce w 1473 roku. Od 1503 roku drukarstwo na stałe już wrasta w dzieje kultury polskiej (Haller, Hochfeder, Ungler). Olbrzymie znaczenie dla rozwoju renesansu miała także działalność Akademii Krakowskiej. Renesans nie "odkrył" antyku, tak jak odkrywa się nowe, nie znane dotąd lądy; w tym sensie humaniści nie byli Kolumbami obszarów starożytnej kultury. Natomiast renesansowe odkrycie antyku polegało na wspomnianym już wskrzeszaniu jego duszy, czyli na próbie zrozumienia i pojęcia starożytności jako sensownej całości, w której każdy element ma określone miejsce i znaczenie tłumaczące się właśnie w związku z ową całością. Takie ujęcie przyczyniło się do innego, bardziej wszechstronnego naświetlenia starożytnej wiedzy i kultury, do nadania jej zabytkom nowego, właściwego sensu. Wszechstronne, kierowane, harmonijne formowanie osobowości oraz twórczych zdolności człowieka (humanitas) było niejako powtórzeniem greckiego ideału wychowawczego (starożytna nazwa paideia). Humanistyczne przejęcie się antykiem nie miało znamion amatorszczyzny, było dogłębne; chciano poznać możliwie najwięcej i najdokładniej. Tak zrodziły się nauki humanistyczne uprawiane na wielu uniwersytetach europejskich, w tym na liczącej się Akademii Krakowskiej

Cechy dramatu Szekspira : zerwanie z zas. 3 jedności , wprowadzenie scen zbiorowych, podział na akty i sceny, bohater dynamiczny, zmieniający się , ukazanie jego przeżyć wewnętrznych, wprowadzenie el. fantast i epizodów, rola przyrody, brak punktu kulminacyjnego, Odprawa : podział na epizody i komentarze chóru, zasada 3 jedności, decorum Przyczyny rozwoju renes : odkrycie Ameryki 1492, wynalezienie druku, mecenat, odkrycie “ducha “antyku, reformacja, kształtowanie się silnych państw. Stoicyzm : nurt filozof pocz Zanan z Kition, mówił, że człowiek jest wyniosły i osiąga pełnię szczęścia jeśli nawet dla przeciwności losu pozostaje spokojny.Mecenat opieka nad wybitnymi twórcami (Mecenas I w p.n.e. Przez materialną pomoc wielu zdobyło wykształcenie i warunki do pracy. W zamian artyści demonstrowali wielkość czasów i zapewniali im pamięć potomnych. Luteranizm propagował teorię ufnej wiary w wybaczającą łaskę bożą, jedyną szansę pozyskania nieba przez człowieka Kalwinizm obarczał jednostkę poczuciem niepewności i zagrożenia ( perdestynacja ) Bóg z góry przeznacza człowieka do zbawienia lub potępienia, niezależnie od starań. Arianie: potępiali poddaństwo chłopów, głosili potrzebę wyrzeczenia się majątków. Żeńcy : Olucha, Pietrucha, Ekonom. Gat. Z antyku treny, pieśni, sielanki, dialog, tragedia,
Gat ze średn. Sonet, kronika, misterium, kazanie. Wzorzec osobowy ziemianin, dworzanin, partiota, Poeta doctus Rozpoczęło się w XIV w. we Włoszech, a w krajach północnoeuropejskich w końcu XV w.; trwało we Włoszech do początku XVI w., a na północy Europy do końca tego wieku (po lata trzydzieste XVII w.). odkrycie antyku polegało na wspomnianym już wskrzeszaniu jego duszy, czyli na próbie zrozumienia i pojęcia starożytności jako sensownej całości,