Gwałt
Zemsta na obcych – krzywda Niemców
Więźniowie obozów koncentracyjnych mszczą się na Niemcach – w serialu Dom mowa o zabiciu byłego kata przez byłego więźnia. W tym samym serialu mowa także o dyskryminacji Polki, zgwałconej przez Niemca. Dziewczynę, cudem ocalałą po gwałcie od śmierci, obmawia cała kamienica, sąsiedzi wytykają ją palcami albo wręcz wygrażają ciężarnej i jej przyszłemu dziecku. Nawet dziadek nie może zaakceptować takiego wnuka. Gwałcicielowi córki życzy straszliwego cierpienia: życia „bez rąk, bez nóg”. O...
Sarmackie pijatyki
Sarmackie uczty suto zakrapiane alkoholem przedstawił Henryk Sienkiewicz w Trylogii . Szczególnym amatorem takich biesiad jest Jan Onufry Zagłoba – wytrawny smakosz wina, który potrafi wytrwać przy alkoholu najdłużej, opowiadając dowcipy i zabawne historyjki. Na ogół bardzo się przy tym przechwala, a przechwałki te niewiele mają wspólnego z prawdą. Niekiedy biesiady mają jednak złe skutki, np. wtedy, gdy Zagłoba po upiciu się na weselu kozackim orientuje się nagle, że jest więźniem Bohuna....
Żołnierz – pijak i gwałciciel
Motyw rosyjskiego prymitywnego żołnierza gwałciciela spotykamy w Pierścionku z orłem w koronie Andrzeja Wajdy. Gwałci on na oczach wielu zastraszonych Polaków polską dziewczynę (ofiara to symboliczna – ona, polska dziewica, ubrana jest w białą sukienkę, symbolizującą niewinność, on zachowuje się jak zwierzę). Prymitywni rewolucjoniści, niewahający się mordować kobiet, rabować, nawet bezcześcić zwłok, ukazani zostają także w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego. W Bożej podszewce Teresy...
Barbarzyńskie rządy
Liczne utwory, w tym także Boża podszewka , donoszą, że mieszkańcy wschodnich terenów Rzeczypospolitej witali Niemców jako naród kulturalny, w odróżnieniu od Rosjan, prymitywów i barbarzyńców. Obyczaje Rosjan, jak rozstrzeliwanie personelu szpitala, lekarzy, jeńców, gwałcenie kobiet, ukazuje przerażający film Wrota Europy , nakręcony na podstawie tekstu Melchiora Wańkowicza przez Jerzego Wójcika.
Armia carska – służalcy
Rosjanie też oceniani są na ogół źle. Armia carska to głównie służalcy, gotowi bezmyślnie umierać dla cara i podlizywać się jego urzędnikom. Taki obraz znajdziemy np. u Mickiewicza: Car dziwi się – ze strachu drżą Petersburczany, Car gniewa się – ze strachu mrą jego dworzany; Ale sypią się wojska, których Bóg i wiara Jest car. – Car gniewny: umrzem, rozweselim cara. (Adam Mickiewicz, Reduta Ordona ) Obraz służalców przedstawiony został także w III części Dziadów , jednakże...
Zdrajcy interesów kraju
Dzieła polskiej literatury czarną kreską szkicują zdrajców ojczyzny. Za takiego uchodzi bohater Potopu Henryka Sienkiewicza – książę Janusz Radziwiłł, potężny,bogaty i przebiegły magnat, który wolał wzmacniać swą potęgę u boku szwedzkiego króla, Karola Gustawa, również protestanta, niż służyć królowi polskiemu Janowi Kazimierzowi, katolikowi. W Sienkiewiczowskiej opowieści książę pociągnął również za sobą i niemal zgubił dobrego Polaka Kmicica, który z powodu przysięgi złożonej magnatowi...
Rewolucja jako rozlew krwi
W Przedwiośniu Stefana Żeromskiego rewolucja przedstawiona zostaje mniej metaforycznie, bardziej konkretnie. Zastaje bohaterów w wielonarodowym,pięknym Baku i zamienia je w miasto spływające krwią. W powieści pokazano racje rewolucjonistów odbierających dobra dawnym panom, ale także przemawiające przeciw buntownikom, związane z rewolucją bezprawie i zbrodnie.Zafascynowany ideami komunistów młody Polak Cezary Baryka ma jednak okazję w czasie rewolucji w Baku przekonać się, jak taki przewrót...
Zgwałcona
Inna bohaterka Bożej podszewki , siostra Marianny Anusia, ulubienica całej rodziny, najgrzeczniejsza i najdelikatniejsza z córek, uważana za świętą, dziwnie się zachowuje po wypadku, jaki spotyka ją podczas wojny, kiedy gwałci ją kozacki żołnierz. Skromna dotąd i wręcz do przesady wstydliwa, być może w gorączce opowiada siostrze o swych erotycznych doświadczeniach. Jest w szoku, przerażona i podniecona zarazem: odkrywa bowiem nową sferę życia. Niedługo się nią jednak nacieszy, umiera...
Kobiety – wojenne zgwałcone anioły
Niewinne anioły w białych czepkach przypominają bohaterki filmu Jerzego Wójcika Wrota Europy – młodziutkie pielęgniarki, ochotniczki ze szpitala polowego, gwałcone i zabijane przez bolszewików. Jako zgwałcony anioł zostaje też pokazana idąca przez salę pełną ludzi upokorzona dziewczyna w jasnej sukience – bohaterka filmu Andrzeja Wajdy Pierścionek z orłem w koronie , skrzywdzona przez sowieckich żołnierzy. Podobnym zgwałconym aniołem, uosobieniem skrzywdzonej niewinności, jest niezwykle...
Umizgi dla umizgów i chwilowych wrażeń
Zaloty Hrabiego miały inny charakter niż umizgi Telimeny. Potomek Horeszków liczył na romans, poetyczną miłość, która byłaby dla niego natchnieniem w artystycznej pracy, jeszcze jedną pozą artysty. Uczucie do Telimeny nie przeszkadzało mu bowiem np. w zachwycaniu się Zosią. Zapewne nie myślał ograniczać się formalizowaniem związku z Telimeną, poza tym lubił samą adorację. Z kolei Tadeusz w związku z Telimeną początkowo poszukiwał miłości, potem już tylko chwilowych wrażeń, w dodatku pomylił...
Prawo do aborcji – hasłem feministek i przedmiotem troski lekarzy
Jednym z autorów, który chętnie podejmie gorące feministyczne tematy, jest John Irving. Bohater jego powieści Regulamin tłoczni win , sfilmowanej przez Lasse Hallströma jako Wbrew regułom – lekarz, Wilbur Larch, ukazany przez autora z wielką sympatią, opowiada się za prawem kobiet do bezpiecznego przerywania ciąży. Na jego poglądach zaważy dramatyczne doświadczenie z czasów praktyki lekarskiej w szpitalu położniczym w Bostonie. Umrze w męczarniach po nieudanym, pokątnie i...
Polowanie z punktu widzenia... zwierzyny – smak utraconej wolności
Niekiedy, rzadko, zdarza się w utworze literackim, że pisarz (poeta) ukazuje polowanie nie z punktu widzenia myśliwych, lecz... zwierzyny. Wówczas polowanie staje się symbolem gwałtu na zwierzęciu, przemocy, utraconej wolności. Tak dzieje się w słynnej piosence Jacka Kaczmarskiego, inspirowanej utworem Włodzimierza Wysockiego: Skulony w jakiejś ciemnej jamie smaczniem sobie spał I spały małe wilczki dwa – zupełnie ślepe jeszcze Wtem stary wilk przewodnik co życie dobrze znał Łeb...