Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny

1. Tendencja do ekonomiczności środków językowych – polega na oszczędności środków językowych w wypowiedzi, dążeniu do jej skracania (minimum słów – maksimum treści) np. ekonomik, ogólniak, Pekaes, ZUS, mata, erga, w, zdzwonić się;
2. Tendencja do uzupełniania systemu językowego:
a. zapożyczenia – właściwe (hamburger) lub całych struktur składniowych (być na topie);
b. neologizmy słowotwórcze – kopiarka, koparka, nauczycielka;
c. neosemantyzmy (nadawanie starym wyrazom nowych znaczeń) – margines, bielizna, żywot;
d. nowe frazeologizmy – konferencja na szczycie
3. Tendencja do wyrazistości i precyzji – chodzi o rozgraniczenie użycia pewnych form (np. dziecinny / dziecięcy), konstrukcji analitycznych i hiperboli (wprawić w zachwyt – zachwycać, miłość do ojczyzny – miłość ojczyzny, szczególni interesujący), jest ona sprzeczna do tendencji ekonomicznej.
4. Tendencja do ujednolicania języka – likwidowanie wyjątków, ujednolicanie ortografii (pointa – puenta, „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łącznie – niechcąc).


Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. Omów jedną z nich, np. tendencję do uzupełniania zasobu językowego.
Obserwując rozwój poszczególnych języków można zauważyć występowanie pewnych prawidłowości, działanie pewnych tendencji. Wynikają one z dążenia ludzi aby wkładając jak najmniej wysiłku dokładnie się porozumiewać. Pierwsze kształtują się pod wpływem tendencji do oszczędzania wysiłku, do ekonomi i skrótu, drugie są rezultatem działania tendencji do wyrazistości i precyzji. Sa to czynniki wewnętrzne rozwoju języka. Na jego rozwój mają wpływ również czynniki zewnętrzne. Zmiany w życiu człowieka, w otaczającej go rzeczywistości wymagają odpowiedniego zasobu słownego. Obserwujemy więc stałe działanie tendencji do uzupełniania środków językowych, przystosowania języka do nowych potrzeb, rozwój społeczny cywilizacji, upowszechnianie oświaty przyczyniają się do ujednolicenia języka.
1. Tendencje do oszczędzania wysiłku
a) w sposobie wymawiania - więcej wysiłku wymaga wypowiedzenie "ł" czy "ę" niż "l" czy "e", potocznie zamiast niosę - niose
b) przekształcenie nazw dwuwyrazowych w jednowyrazowe - często posługujemy się wyrazami krótszymi zamiast ich dłuższymi odpowiednikami. Powiemy żaglowiec zamiast statek żaglowy, odrzutowiec zamiast samolot odrzutowy
c) tworzenie przymiotników odrzeczownikowych, np.: przymiotnik mieszkaniowy w połączeniu dzielnica mieszkaniowa pozwala krócej wyrazić to co bez niego wymagałoby rozbudowanego opisu, zastępuje konstrukcje wielowyrazową dwuwyrazową
d) tworzenie skrótowców - symboli zastępujących wielowyrazowe nazwy, powstają przez łączenie ze sobą pierwszych liter wchodzących w skład nazwy, różnie jednak wymawiane
- jako nazwy liter - ZHP - literowce
- jako ciąg głosek - NATO - głoskowce
- jako kombinacja nazw liter i głosek CPLIA (Cepelia) - literowo-głoskowe
- skrótowce grupowe (grupowce) Pafawag
e) zastępowanie zdań podrzędnych, zastępowanie form czasownika Kiedy wychodziłem z domu... Wychodząc z domu..
f)wypowiedzi eliptyczne - skracanie wypowiedzi, konstrukcja w której skład wchodzi rzeczownik w połączeniu z dwoma przyimkami, co pozwala uniknąć jego powtórzenia listy do redakcji i od redakcji - listy do i od redakcji
g)dążenia do nieodmienności rzeczowników i liczebników. Nieodmienność żeńskich nazw zawodów i tytułów naukowych (architekt, redaktor, doktor). Polskie nazwiska męskie zakończone na -o odmieniają się według własnego typu deklinacji. Formy tych nazwisk są identyczne z formami rzeczow. rodz. żeńsk. (Moniuszko, Moniuszce, Moniuszki), liczebniki się odmienia - można deklinować wszystkie człony składowe lub - odmieniać tylko dwa ostatnie, jeśli jeden stoi na końcu liczebnika złożonego to się nigdy nie odmienia
h) wyrównania analogiczne używamy, kiedy akcentowanie sprawia nam trudność (w wyrazach zakończonych -liśmy, -liście lub obcego pochodzenia na -yka, -ika np.: matematyka) akcentujemy na sylabie przedostatniej, a powinno się na trzeciej od końca, zamiast tę mówimy tą, szerzenie się konstrukcji biernikowych zamiast tradycyjnych dopełniaczy. Książkę - książki
2. Tendencje do wyrazistości i precyzji - przeciwstawna pierwszej tendencji