Filozofia ze wszystkich epok

STAROŻYT:
1) epikureizm od Epikura (IV-III pne) droga do szczęść do unik cierpien. Dobro to brak bólu, człow ma chwytać dzień – carpe diem, liczy się to, co obecne. 2) stoicyzm – Zenon z Kition z IIIw pne. Człow aby osiąg szczęśc musi zachow równowag duchową. Mieć umiar w radości i rozpaczy, żyć zgodnie z naturą. Powinien rządzić rozum, a nie namiętnoś. „Zasada złotego środka” wyrzekanie się dóbr przemijalnych. „stoicki spokój” o ludziach, którzy spokojnie, z kamienną twarzą, przyjmują ciosy i dary losu. Fil grec: Tales – wszystko skład się z wody. Anaksymenes – podstaw powietrze. Heraklit z Efezu ogień+ „Panta Rhei” wszystko płynie, niepodobnym jest wejść 2x do tej samej rzeki. Ksenofanes – ziemia. Empedokles – te 4 w 1. Fil rzym: Sokrates – „jedno wiem, że nic nie wiem”. Platon – Jaskinia Platońska. Istnienie jaskinią, wszystk co widzim, to cienie idei, jesteś bowiem jak ci ludzie związani w jaskini, za którymi płonie światło. Cienie idei, które spostrzeg, to świat zjawisk względnych, idee=wartości bezwgl i prawdz. Arystoteles – wg niego państwo nie może się składać z jednolit obywat lecz różnorod jednost. Liryk grec: Tyrteusz „Rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc w 1 szeregu, ginie człow odważny, walcząc w obronie ojczyzny”. Liryk rzym: Wergiliusz – twórca eklogów, które przenosz czyteln do mistycz krainy wieczn wiosny – arkadia, Horacy – najsłyn poeta rzym, stoik – „exegi monumentum” stawiam sobie pomnik, poezja nieśmiertel daje sławę i życie wiecz. „Non omnis moriar” – nie wszystek umrę.+portret artysty ptaka obcy na ziemi, stale marzy o podniebnym locie, maksyma: „ars langa, vita brevis” – sztuka trwa długo, życie krótko.
ŚREDNIOW (IV/XI – XVw):
1) augustynizm od św Augusta. Filoz rozdarcia, człow towarzyszy konflikt między cieles, a duchow, dualizm, człow zwierze filozof. 2) tomizm od Tomasza. Pokrewny ze stoic, człow we właściwym miejscu na drabinie byt. 3) franciszkanizm – pokora i służebność, radość z życia. DANCE MACABRE – śmierć z kosą, a wokół korowód reprezent różnych stanów. Śmierć sędzią nie zważa na zasługi, sławę. Miał pozostać przestrogą „memento mori” ODRODZ-RENESANS „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce” – komediopisarz rzym Terencjusz,
1) Irenizm – przeciwstaw się wojnie, złu. Erazm z Roterdamu głosił, iż „człow z natury jest dobry, a zło pochodzi z niewiedzy”. 2) machiavelizm – od Niccola Machiaveliniego dobro państwa i racji stanu najważniejsz. W imię wartości dopuszcza zdradę, podstęp zbrodnię – cel uświęca środki. BAROK: Kartezjusz – pochwała rozumu – „myślę, więc jestem (cogito ergo sum)” człow istot myślącą.
OŚWIEC: - --------------------?,
ROMANTYZM:
1) mesjanizm – wiara w rychłe zbaw ludzko, dokonan za spraw jednostk lub zbiorow, powołan przez Boga. Polska porówn przez Mickiewicza do Chrystusa. 2) Winkelriedyzm – polskie zrywy narod-wyzwol umożliw i zachęć inne narod do walki, Polska ocali innych jak to zrobił szwajcar boh Winkelried, przyjmując na swoje piersi strzały. Pol „poświęci się i padnie jak nieraz”
POZYTYW:
1) organizcyzm – porówn ludzk do organizmu, w którym różne części mają do spełnienia inne funkcje. Zależność między org ludz, a grupą społeczną. 2) ewolucj – wszystko nieustann podlega przemij i udoskonalaniu. Org w procesie ewol uleg przekształceniu = Darwin. 3) determinizm – na rozwój człow wpływają determinatory: rasa, środowisk, moment dziej. Twórca Taine. 4) Stendal – „powieść jest zwierciadł, przechadzającym się po dziedzińcu”. Fotograf dokładnmość.
MŁODA POLSKA (XIXw):
Kult poety, wizyjność, dekadentyzm – schyłkowość. 1) Schopenhaueryzm – pęd ku miłości i śmierci=nirwana. Człow nigdy nie osiągnie szczęścia, ma uciekaćw sztukę. 2) Nietzscheanizm – filozof potęgi i siły, kult nadczłow. 3) Bergsonizm – uczuć zwątpien i rozpaczy związ z końcem wieku.

XX-LECIE (1918-1939):
1) Behawioryzm – człow można poznać przez obserw jego zachowań. 2) Freudyzm (Zyg.Freud) – psychika ludz składa się z ego-warstw zewn, id-zbiór popędów, superego-podświadomośc. 3) Egzystencjalizm – człow towarzysz ciągle zagroż związ z egzyst. W poezji: futuryzm – odcięcie się od przeszłości, dadaizm – absurd wszystkich dążeń sztuki. WSPÓŁCZ: Filozof egzystenc (J.P.Savtre) filozof ateist, człow zmierza ku nicości, wartość życia leży w samej egzystenc. Należy skoncentrow się na samym bycie od narodzin do śmierci. Pesymizm. Wyznawca A.Camus – jednak próbował przełamać pesymizm.