Socjalizm
Idealiści
Oprócz męczenników za sprawę i małych konformistów znajdziemy też wśród przedstawianych w tekstach kultury komunistów głęboko mądrych i uczciwych idealistów. W Popiele i diamencie Jerzego Andrzejewskiego poznajemy postać szlachetnego przedwojennego komunisty Stefana Szczuki. Przed wojną pracował jako inżynier i był więziony przez trzy lata za działalność komunistyczną. Podczas wojny jego żona została osadzona w Ravensbrück, gdzie zginęła, wykazała się jednak bardzo ludzką, szlachetną...
Kamienica – przyjazna czy nie?
Przyjaznej na ogół lokatorom kamienicy, kamienicy-domowi Stanisław Barańczak przeciwstawia w swych wierszach betonowy blok z wielkiej płyty– architektoniczny symbol socjalizmu w Polsce. Sformułowanie poety: „cztery kąty i szpieg piąty” nawiązuje do akustyczności i bylejakości szarych bloków, a jednocześnie do cechy systemu totalitarnego, jaką jest wszechobecna inwigilacja obywateli. Motyw starej, przyjaznej kamienicy, w której mieszkają pogodni, gościnni ludzie,występuje w popularnych...
Praca w socrealizmie – na usługach ideologii
Nie można też pominąć aspektu pracy na usługach ideologii. W zapomnianej dziś socrealistycznej prozie, poezji czy zwłaszcza w filmach socrealistycznych, propagandowych,praca służy budowaniu socjalizmu. Bohaterem pozytywnym jest tu na ogół robotnik przekraczający normy, pracujący zacięcie np. w fabryce czy na budowie, zaangażowany politycznie i bezwzględnie zwalczający wszechobecny sabotaż... Docenia się też pracę kołchoźników czy pracowników PGR-ów; trud rzemieślników czy kułaków jest bez...
O 1968 roku parabolicznie
Według wielu interpretacji także inna, może mniej popularna niż Początek , ale zapewne wybitniejsza powieść Andrzeja Szczypiorskiego Msza za miasto Arras przedstawia dyskryminację Żydów. W średniowiecznym mieście Arras obwiniono ich o sprowadzenie gniewu Bożego na miasto (którego skutkiem była rzekomo epidemia). Odtąd stali się celem ataków... Książka jest uniwersalną opowieścią o nietolerancji i fanatyzmie, jednak wielu czytelników dopatrywało się jej związku z wydarzeniami 1968 roku w...
Socjalizm
Dla socjalisty szczególne znaczenie ma zło, jakie dokonuje się w społeczeństwie, zwłaszcza zło czynione przez innych ludzi. Socjalista niczym Prometeusz powinien być uczulony na wszelakie krzywdy dziejące się na świecie, być gotowy zmieniać świat na lepszy. Człowiek ma ogromną moc nieustannego przekształcania świata,tak żeby służył szczęściu wszystkich. Dzięki wolności i nieograniczonym możliwościom rozumu człowiek jest najważniejszą istotą w kosmosie. Dla wielu socjalistów wspólny...
Wybrane współczesne doktryny polityczne
Wśród rozlicznych doktryn, które kształtowały się na podstawie różnych idei, postanowiliśmy poświęcić uwagę tym, których istnienie pozostawiło wyraźny ślad w istniejących współcześnie systemach lub poglądach politycznych. Bez zrozumienia istoty tych poglądów nie jest możliwe poznanie w pełni działania wielu partii i instytucji związanych z polityką. Doktryna konserwatywna Narodziła się na przełomie XVIII i XIX wieku i była odpowiedzią na wydarzenia związane z wystąpieniami...
Metafora egzaminu
Z kolei w wierszu Ewy Lipskiej Egzamin obserwujemy „egzamin konkursowy na króla”. Dość absurdalny, oddaje on paradoksy totalitaryzmu: Egzamin konkursowy na króla wypadł doskonale. Zgłosiła się pewna ilość królów i jeden kandydat na króla. Królem wybrano pewnego króla który miał zostać królem. Otrzymał dodatkowe punkty za pochodzenie spartańskie wychowanie i za uśmiech ujmujący wszystkich za szyję. (Ewa Lipska, Egzamin ) W wierszu jest wiele ironii – zdanie „Z historii...
Everymani Konwickiego, Mrożka
Za everymana można też chyba uznać bohatera Małej apokalipsy Tadeusza Konwickiego – pisarza o nieznanym imieniu i nazwisku. Poza tym wszyscy go z kimś mylą – każdy z kimś inny m... Mimo iż artysta, jest on uosobieniem przeciętności. Od dawna przeżywa regres twórczy, zmaga się z socjalistyczną codziennością, nie utożsamia się ani z opozycją, ani z reżimem, nie czuje pisarskiej misji, a jedyne, co ma do pozostawienia potomnym, to... recepta na pozbycie się łupieżu i kłopotliwych zaparć. Ten...
Socjalizm
rzecz. m, br. lm ideologia polityczno-społeczna, w której postulowano powszechną nacjonalizację dóbr, stopniową likwidację własności prywatnej i podział wypracowanych dóbr na zasadach równości między członków społeczeństwa. ustrój państwowy oparty na ideologii socjalistycznej. (w zn. 1.) Socjalizm (M. lp) był ideologią, którą próbowano wprowadzić w życie w XIX- i XX-wiecznej Europie. Wiązało się to ze stopniowym uświadomieniem możliwości wpływania proletariatu na...