Pamiętniki
Pasek Jan Chryzostom
Przedstawiciel zubożałej szlachty, którego jedyny utwór Pamiętniki (1836) jest źródłem wiedzy o życiu szlachty i kulturze sarmackiej. Kształcił się w kolegium jezuickim, ale szybko zaniechał edukacji na rzecz służby żołnierskiej. Walczył ze Szwedami, uczestniczył w walkach w Danii, w wojnie z Moskwą. Interesował się sprawami publicznymi, brał udział w obradach sejmu, w elekcjach. Po kilkunastu latach wojennej tułaczki ożenił się, by wieść spokojne życie ziemianina. W pamiętnikach spisał...
Sarmata o sobie, inni o sarmacie. Omów na podstawie przykładów literackich XVII i VIII wieku. Blaski i cienie sarmatyzmu.
Sarmatyzm jest pojęciem złożonym. Określa ono obyczajowość oraz kulturę duchową i umysłową Rzeczypospolitej szlacheckiej od schyłku wieku XVI, aż po czasy rozbioru. Z pojęciem tym kojarzy się również swoisty sposób bycia: rubaszność, bujność...
Postawa Wacława Potockiego i Jana Chryzostoma Paska - różne oblicza sarmatyzmu.
Pasek był typowym przedstawicielem średniej szlachty. Jak każdy ówczesny Sarmata był rycerzem (żołnierzem) i rolnikiem (gospodarzem). Brał udział w wyprawach do Danii i Moskwy. Osiadł na wsi i zajął się gospodarką. "Pamiętniki"...
Pamiętniki i diariusze Jana Chryzostoma Paska.
Pamiętniki i diariusze (dzienniki) zajmowały niemało miejsca w literaturze XVII wieku. Dzięki bezpośredniemu stosunkowi autorów do przedstawianych faktów, dzięki żywości i barwności wysławiania się, pamiętniki są doskonałym źródłem poznawania...
Powtórka z Baroku.
LITERACKIE I IDEOWE WYZNACZNIKI EPOKI. 1. N a z w a: Nazwa „barok” stała się metaforą epoki dziwnej, niezwykłej i odchodzącej od klasycznego wzorca renesansu, harmonii i proporcjonalności (zarzucano jej barbarzyństwo polegające na wypaczeniu...
Pamiętniki i Epistografia.
Pamiętnikarstwo - Rozkwita w XVII w. wielka moda na pamiętniki. W większości te domorosłe dzieła nie są zbyt wartościowe literacko. Pisano diariusze, zapisy gawędziarskie, raptularze, czyli kroniki rodzinne. Odnotowywano urodziny dzieci, śmierć,...
Barok, Oświecenie.
Zjawiska i motywy. Śmierć przemijanie, szatan-typowe motywy sztuki i lite -ratury. Zwrot ku Bogu i religii wobec przeczucia kruchości i przemijalności życia ludzkiego. Filozofowie B. Franciszek Bacon(An) Novum Organum. Błażej Pascal(Fr)...
Barok.
30. Los człowieka w twórczości Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego i Daniela Naborowskiego Mikołaj Sęp-Szarzyński żył w tym samym czasie co Jan Kochanowski, gdy zmarł w 1581 roku Kochanowski jeszcze żył (do 1584 roku). Wielu historyków literatury...
Jan Chryzostom Pasek - przykład prawdziwego szlachcica-sarmaty.
Jan Chryzostom Pasek był potomkiem zubożałej , zagrodowej szlachty , a jego ojciec siedział już na dzierżawie , nie na zagrodzie . Z jezuickiego kolegium w Rawie Mazowieckiej , z której okolic pochodził , zaciągnął się do wojska w czasie najazdu...
Trzy nurty w literaturze barokowej: dworski, sarmacki i plebejski.
Barok jest kierunkiem we wszystkich dziedzinach sztuki, występujący w Europie, a następnie w Ameryce Łacińskiej od końca XVI do I połowy XVIII wieku. Najwcześniej został ukształtowany we Włoszech (manieryzm, marinizm) i w Hiszpanii (konceptyzm,...
Interpretacja fragmentu "Pamiętników" J. Ch. Paska pt. "Bitwa".
Epika Paska należy do nurtu sarmacko-szlacheckiego. Poeta napisał "Pamiętniki" około roku 1690.Pamiętniki i diariusze zajmowały dość znaczną pozycję w literaturze XVII w. Dzięki bezpośredniemu stosunkowi autorów do przedstawionych faktów...
Na podstawie wybranych utworow omow charakterystyczne cechy Baroku.
W baroku polskim wyróżnić można trzy charakterystyczne nurty: barok kwiecisty, dworski barok sarmacki, dworkowy barok klasyczny, francuski 1. Barok kwiecisty.Jest to styl zwycięskiego kościoła i absolutystycznej monarchii. Charakteryzuje...
Porównanie Rolanda i Rycerza Sarmackiego
Porównanie osoby Rycerza Rolanda i ogółu Rycerza Sarmackiego na pozór wydaje się rzeczą dość trudną do zrealizowania. Przytaczając tutaj wiele cytatów oraz opisów obu rycerzy pokaże, iż w rzeczywistości jest to możliwe i jak najbardziej realne....
Stylizacja językowa i jej odmiany
Stylizacja polega na świadomym wprowadzeniu do stylu utworu literackiego środków językowych, właściwych językowi dawnych epok - jest to wprowadzenie do utworu elementów gwarowych, środowiskowych. Rodzaje stylizacji: archaizacja...
Człowiek wobec Boga, życia i śmierci w literaturze staropolskiej
Literatura staropolska obejmuje następujące epoki: średniowiecze, ordodzenie,, barok i oświecenie. Epoki te różniły się między sobą filozofią życia, rozwijały się w różnych warunkach społeczno- ekonomiczno- politycznych, różniło je również inne...
Przeżycie osobiste jako przedmiot refleksji artystycznej w sztuce renesansu i baroku
Wstęp: Zaznaczenie się indywidualizmu artysty w epoce renesansu Chęć pozostania w pamięci potomnych Rozwinięcie: Wiele przeżyć skłaniało artystów do tworzenia: -śmierć córki -J. Kochanowski „Treny” cykl 19 trenów poświęconych...
Sarmatyzm w literaturze epok późniejszych
Wstęp: Sarmatyzm – światopogląd polskiej, XVII-wiecznej szlachty, według którego pochodzi ona od walecznego i dzielnego ludu Sarmatów – jego źródłem jest chęć utrzymania „złotej wolności”; jego cechy to konserwatyzm, przywiązanie do religii,...
O baroku.
I. Nazwa epoki Barok - nazwa epoki wyrażająca zepsucie , bezguście i brak dobrego smaku - tak bowiem oceniano tę epokę zarzucając jej odejście od stylu klasycystycznego a tworzenie innych, nowych form. Jednak oznacza ona również coś niezwykle...
„Czymże jest człowiek?” – William Shakespeare. Jaką odpowiedź na to pytanie odnajdujesz w wybranych utworach literatury? (antyk, średniowiecze, renesans, barok)
Człowiek od początku swego bytowania na Ziemi zastanawiał się nad sensem swojego istnienia. Pytania „Kim jesteśmy i skąd się tu wzięliśmy?” zadajemy sobie od zawsze. I zaczynając od czasów najdawniejszych, a kończąc na dniu dzisiejszym, udzielamy...
"Społeczeństwo bez przeszłości to zbiegowisko" skomentuj słowa Stanisława Lema i rozważ, które elementy rodzimej historii i tradycji utrwalone w literaturze powinny kształtować poczucie narodowej tożsamości Polaków?
Polska, ojczyzna, mój kraj, mój naród, moje strony, moi rodacy. Niby wiemy, co znaczą te słowa, lecz...Czy młodzi ludzie czują, co naprawdę znaczy patriotyzm!? Czy w czasach, gdy liczy się pieniądz, kariera, prestiż etc, czy w tych czasach ludzie...
To był naprawdę szczęśliwy dzień. Kartka z pamiętnika.
27 sierpnia 2001 Niedawno wróciłam z letnich wakacji spędzonych wraz z przyjaciółmi w Zakopanem. Był to wyjątkowo udany i mile spędzony czas na górskich szlakach i spacerach po Krupówkach. Teraz czekały mnie dni szkolnych przygotowań i...
Jakie treści i postawy zawarte w literaturze przedrozbiorowej mogą pomóc w kształtowaniu wzorca osobowego współczesnego człowieka - Polaka.
Człowiek współczesny wraca myślami w przeszłość. Zastanawia się nad początkiem swego istnienia, skąd pochodzi, jacy byli jego przodkowie, jak kształtowało się jego życie. Powraca do literatury, która powstała przed jego narodzeniem. Pragnie...
Motywy literackie z języka polskiego.
Arcydzieła polskie 1. Jan Kochanowski – Treny 2. Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz 3. Stanisław Ignacy Witkiewicz – Szewcy 4. Witold Gombrowicz – Ferdydurke 5. Twórczość Wisławy Szymborskiej Artysta i sztuka Antyk i literatura dawna 1....
Literatura reagująca na wydarzenia; sztuka na usługach; utylitaryzm pewnych epok.
Oświecenie i pozytywizm to dwie epoki, w których dostrzegamy ogromny wpływ literatury i sztuki na człowieka. Wartościowa stała się jedynie sztuka reagująca na wydarzenia - tzw. sztuka na usługach. Przewodnim terminem tych dwóch epok jest...
"Pamiętniki" J. Ch. Paska świadectwem obyczaju i dokumentem językowym epoki.
Jan Chryzostom Pasek reprezentuje nurt dworkowy, czyli sarmacki w polskiej literaturze barokowej. Sama nazwa tego nurtu wywodzi się od legendarnych Sarmatów - ludu zamieszkującego w I w. p. n. e. ziemie nad dolną Wołgą. Historycy XVI wieku...
Portret rycerza, szlachcica i dworzanina
Temat o który będę dziś mówił brzmi: „Portret rycerza, szlachcica i dworzanina w literaturze”. Jest to temat, który ściśle powiązany jest z tak zwanymi wzorcami osobowymi. Są to „ideały”, które pokazywały jak człowiek w danej epoce powinien się...
Która wizja Boga, prezentowana w tekstach kultury, jest ci najbliższa?
Religia jest jednym z ważniejszych aspektów życia człowieka. Od kultu Słońca, przez politeistyczny Egipt, Grecję i Rzym, właściwie aż do dzisiejszego oblicza chrześcijaństwa, religia pełniła wiele funkcji. Dawała ludziom nadzieję, podtrzymywała na...
Zaproszenie, pamiętnik, ogłoszenie, dedykacja
1. Zaproszenie składa się z kilku stałych elementów: *formuła wstępna - zazwyczaj zwrot: miło mi zaprosić, mam zaszczyt zaprośić, z ogromną radością zapraszam,... *rodzaj uroczystości - czyli z jakiej okazji zostało napisane zaproszenie:...
Okresy
Barok Nie była to epoka spokojna. Po okresie tolerancji religijnej nastąpiła kontrofensywa Kościoła: kontrreformacja, szaleństwa Inkwizycji, wojny religijne i skrytobójstwa (noc św. Bartłomieja we Francji), wreszcie chrystianizacja mieczem...
Mistrzowie i ich uczniowie wśród twórców literatury. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw ujawniające się w działach związki między ich twórczością
„MISTRZOWIE I ICH UCZNIOWIE WŚRÓD TWÓRCÓW LITERATURY. NA PODSTAWIE WYBRANYCH PRZYKŁADÓW PRZEDSTAW UJAWNIAJĄCE SIĘ W DZIEŁACH ZWIĄZKI MIĘDZY ICH TWÓRCZOŚCIĄ” Literatura to wszystkie dzieła artystyczne zachowane w formie pisanej lub w przekazie...
Opracowanie epoki barokowej.
Barok. Podłoże rozwoju literatury barok. 1. Barok (od portugalskiego barocco- perła nieoszlifowana)- nowy prąd w literaturze i sztuce, który w zestawieniu z renesansową harmonią kojarzono początkowo z cywilizacyjnym cofnięciem się, a nawet...
Barok - opracowanie epoki.
Barok - Epoka uduchowiona, mistyczna, u podłoża filozofii leży poczucie przemijalności życia i kruchości istoty ludzkiej. Zwrot ku Bogu i religii, myśli o życiu pozaziemskim. Niepokój i ozdobność w sztuce (również słowa), celem - wyrażenie uczuć...
Rola literatury patriotyczej w literaturze polskiej.
Literatura patriotyczna jest praktycznie nieodzownym elementem polskiej literatury. Zaznaczyć jednak należy, dlaczego tak jest. Oto, bowiem historia naszego pięknego kraju podzielona na epoki pokazuje jak bardzo zmieniał się wizerunek kraju i jak...
Zagadnienia maturalne
Jak rozumiesz określenie "Bogowie jak ludzie - ludzie jak bogowie"? Zdaniem tym określa się często bohaterów mitologii i wywodzącej się z niej literatury. Prezentuje ona bowiem bogów greckich, którzy są ogromnie podobni do ludzi, mają te same...
Dzięki jakim wartościom wyróżnia się pisarstwo W. Potockiego na tle literatury drugiej połowy XVII wieku?
Polska literatura barokowa rozwijała się w dwóch nurtach: dworskim i dworkowym (sarmackim). Reprezentantami nurtu dworskiego są: Jan Andrzej Morsztyn oraz Daniel Naborowski, zaś literaturę sarmacką reprezentują: Jan Chryzostom Pasek i Wacław...
Na przykładzie twórczości F. Karpińskiego omów sentymentalizm w literaturze polskiej.
Głośny pisarz francuski Jan Jakub Rousseau (czyt. Russo) dał początek rozwojowi nowego nurtu umysłowego - sentymentalizmu. Dowodził on, że człowiek jest z natury dobry, zaś cywilizacja okalecza go. Trzeba zatem wrócić do natury, aby czuć się...
Wpływ literatury na człowieka
Każdy czytając książkę lub wiersz, słuchając piosenki ma po niej inne odczucia. Zawsze zostają nam jakieś przemyślenia i o coś się wzbogacamy. Są takie książki, po których przeczytaniu może się zmienić całe nasze życie. Z ateistów możemy się...
Kartka z pamiętnika Karoliny Friedrich
15.10.1822rok Kartka z pamiętnika Ten dzień był dla mnie bardzo niezywkłym przeżyciem, gdyż przeniosłam się w świat wyobrażni.Za oknem był piękny , ogromny statek ,...
Czy problematyka wypowiedzi pisemnej decyduje o jej formie? Uzasadnij swoja wypowiedź.
Uważam, że forma wypowiedzi w dużym stopniu zależy od jej problematyki. Wyraźnie to można zaobserwować na omawianych przez nas na lekcjach przykładach takich rodzajów literackich jak kronika, pamiętnik i dziennik. W swojej ?Kronice? Gall Anonim...
Potocki i Pasek wobec sartamatyzmu - podobne czy odmienne stanowisko?
A czym tak właściwie jest sarmatyzm? Krótko mówiąc to wykształcona w końcu XVII wieku formacja kulturowa obejmująca światopogląd, obyczajowość i kulturę polskiej szlachty. Wszystko wzięło się z przekonania przedstawicieli szlachty, że ludy...
Rola pamiętnika Joanny Podborskiej w "Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego.
Joanna Podborska- bohaterka "Ludzi bezdomnych" Stefana Żeromskiego, przedstawiona została na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony poznajemy ją oczami Judyma: "Doktor ujrzał tylko jej białe czoło otoczone ciemnymi włosami",...
Dwa obrazy polskiej szlachty – u Jana Chryzostoma Paska i Henryka Sienkiewicza - podobne czy różne?
Szlachta była bardzo ważną warstwą społeczną. Zaczęła się wyodrębniać z rycerzy u schyłku średniowiecza. W Polsce siłą dominującą stała się w wieku XVI, bo wtedy ukształtował się w Rzeczpospolitej ustrój demokracji szlacheckiej. W ten sposób miała...
Biblia, Księga Koheleta, motyw vanitas w malarstwie
VANITAS VANITATUM ET OMNIA VANITAS - MARNOŚĆ NAD MARNOŚCIAMI I WSZYSTKO MARNOŚĆ: te słowa pochodzą z Biblii, z Księgi Koheleta. Pojawiają się tam ponad 20 razy. Autor księgi rozważa sens ludzkiej egzystencji. Uważa, że wartości doczesne czyli:...
Opowiadanie - moje spotkanie z bohaterem literackim
Spotkanie z Mią Właśnie skończyłam czytać ósmą część z serii ,,Pamiętnik księżniczki” Meg Cabot. Jeszcze dziś mogłam oddać książkę do biblioteki. A więc o 1600 wyszłam z domu. W wypożyczalni nie było nikogo. Tylko w kafejce siedział jakiś...
Wojna
Wojna Wojna - Zorganizowana walka zbrojna między państwami, narodami, klasami lub grupami społecznymi wywołana dla osiągnięcia określonych celów politycz¬nych, ekonomicznych lub ideologicz¬nych albo zmierzająca do obrony włas¬nych interesów. W...
Barok
1. RAMY CZASOWE EUROPA XVII w. we FRANCJI nie było 2. CHARAKTERYSTYKA CZASÓW BAROKU 2.1 SYTUACJA POLITYCZNA I KULTURALNA NA ZACHODZIE EUROPY - czas kontrreformacji - tolerancja religijna zanikała - we Francji rozwijała się kultura -...
Kartka z pamiętnika
Drogi Pamiętniku ! Dziś mija pierwszy od poznania Tezeusza.Kocham go ponad życie.Juz nie moge się doczekać,kiedy zostanę z nim sam na sam, w cztery oczy.Ach co to by bylo.Marzę o tym.Od zawsze pragnęłam spotkać takiego mężczyznę, z którym...
Dwa obrazy polskiej szlachty - u Jana Chryzostoma Paska i Henryka Sienkiewicza - podobne czy różne? Wykorzystaj stosowne konteksty.
W XVII wieku szlachta polska, która w sensie politycznym stanowiła naród, doszukiwała się swej genologii u starożytnych Sarmatów, cechujących się, według podań, odwagą, walecznością, rycerskością i wspaniałomyślnością. Jan Chryzostom Pasek za...
„Należy odczuć jakiego świata jesteś cząstką” –słowa Marka Aureliusza uczyń mottem do rozważań na temat człowieka poszukującego sensu i wartości życia w literaturze staropolskiej
Człowiek będąc istotą rozumną odbywa podczas życia niekończącą się wędrówkę w poszukiwaniu odpowiedniej drogi – sensu i wartości swego bytowania. Zdaje sobie sprawę z własnego istnienia oraz ogółu czynników składających się na nie. Jest poniekąd...
Nurty poezji barokowej. Scharakteryzuj na przykładach.
Barok ma dwa podstawowe nurty tj.: dworkowy i dworski. Ten pierwszy oparty na sarmatyźmie, czyli typie kultury szlacheckiej ukształtowanej w okresie baroku, chociaż zapoczątkowanej w latach 80-tych XVI w. Jego podstawą było uznanie, że...