profil

Reforma walutowa Władysława Grabskiego

poleca 78% 75 głosów

W 1923 roku w wyniku tzw. paktów lanckorońskich powstała tzw. koalicja Chjeno-Piasta i utworzono rząd z Wincentym Witosem na czele. Jego funkcjonowanie zbiegło się z wystąpieniem zjawiska hiperinflacji (gwałtownego spadku wartości pieniądza, co uderzało głównie w pracowników najemnych).

Taka sytuacja spowodowała wzrost niezadowolenia społecznego i w efekcie masowe demonstracje, strajki itp. Rząd Witosa odpowiedział na to militaryzacją kolei i wysłaniem wojska przeciw protestującym. W Krakowie, Tarnowie i w Borysławi upadli zabici. W takiej atmosferze, w grudniu 1923 roku rząd Witosa podał się do dymisji. Zastąpił go pozaparlamentarny gabinet utworzony przez wybitnego ekonomistę Władysława Grabskiego, który został równocześnie ministrem skarbu. Skład rządu sugerował, że w pierwszym rzędzie zajmie się on poprawą sytuacji gospodarczej kraju. Dla zrealizowania tego celu rząd wyposażony został w szczególne pełnomocnictwa na 6 miesięcy, m.in. w prawo wydawania dekretów z mocą ustawy w sprawach gospodarczych. Najważniejszą inicjatywą zrealizowaną przez rząd Grabskiego była reforma walutowa. Najpierw, 28 IV 1924 roku, powołano Bank Polski, następnie wprowadzono nową jednostkę monetarną: złotego polskiego dzielącego się na 100 groszy. Zastąpił on dotychczasowe marki polskie. Czynnikiem gwarantującym stabilność nowej waluty było to, że została ona oparta na tzw. parytecie złota i dewiz złożonych w Banku Polskim. Nastąpiła wymiana dotychczasowych marek polskich na złote według przelicznika: 1 zł = 1,8 mln marek polskich. Reforma walutowa zakończyła się pełnym sukcesem rządu, ocenianym do dziś jako jedno z największych osiągnięć gospodarczych Polski międzywojennej. Wstrzymana została galopująca inflacja, a kurs dolara wynoszący po reformie 5,18 zł = 1 $ utrzymał się na stałym poziomie przez dłuższy czas.
Banknot z czasów hiperinflacji
Banknot z czasów hiperinflacji

Budynek Parlamentu przy ul. Wiejskiej
Budynek Parlamentu przy ul. Wiejskiej

Warto pamiętać

Banknoty złotowe wykorzystane do przeprowadzenia reformy walutowej wydrukowano już w 1919 roku. Wówczas jednak nie zdecydowano się napuszczenie ich w obieg.

Pojęcia

inflacja – spadek wartości pieniądza spowodowany pojawieniem się na rynku pieniędzy niemających pokrycia w towarze

Literatura

Z. Landau, J. Tomaszewski: Druga Rzeczpospolita. Warszawa 1977.

Daty

1923 rok - powstanie koalicji Chjeno-Piasta
28 IV 1924 roku - powołanie Banku Polskiego. Początek reformy walutowej rządu Władysława Grabskiego

Podoba się? Tak Nie