Wizerunki Maryjne w literaturze średniowiecznej. Omów temat dokonując analizy i interpretacji "Bogurodzicy" i "Posłuchajcie, bracia miła..."

Przedstawianie wizerunku Maryi w średniowiecznej liryce było powszechne. Bezimienni autorzy zwracali się do Maryi - Matki Boga, prosząc o wstawienie się u Syna. Często przedstawiali także scenę ukrzyżowania Chrystusa. Przyczyną swoistego kultu maryjnego może być jej silny związek z Jezusem oraz względy jako Matki u Chrystusa. Przykładem tego kultu w polskiej literaturze może być "Bogurodzica" i "Lament Świętokrzyski".

"Bogurodzica" jest to najstarsza polska pieśń religijna. W tym utworze, za pomocą Maryi, ludzie, jako podmiot zbiorowy, zwracają się do Boga. Proszą go o zbawienie, dostatnie i szczęśliwe życie, ponowne zesłanie Zbawiciela na Ziemię. Maryja jest przedstawiona jako postać Boska, o nadludzkich zdolnościach. Jest opiekuńcza i życzliwa, pośredniczy między Bogiem a ludźmi, dzięki swoim względom gwarantuje bezpośredni kontakt z Synem. Zwroty "Bogiem sławiena" oraz "matko zwolena" opisują Maryję jako sławioną przez Boga, matkę wybraną z wielu. "Bogurodzica" nie wywołuje u czytelnika żadnych głębszych emocji.

Inaczej jest w utworze "Posłuchajcie, bracia miła...". Tu podmiot liryczny - Maryja, przedstawiona jest z typowo ludzkimi cechami i uczuciami. Ukazana jest jako lamentująca matka, zwykła kobieta, która nie może pogodzić się ze stratą ukochanego syna, jest bezsilna wobec jego cierpienia.. Zwraca się w swoim bólu do innych matek, prosząc o współczucie. Ostrzega je także, aby modliły się do Boga, by nigdy nie doświadczyły takiego cierpienia. Mówi, że chciałaby ulżyć w swojemu dziecku, ale nie jest w stanie się do niego zbliżyć. Zwraca się także bezpośrednio do Chrystusa, co świadczy o ogromie jej rozpaczy oraz wielkiej miłości do Niego. Maryja mówi, że Jezus zawsze był i będzie jej jedynym dzieckiem: "Nie mam ani będę mieć jinego,
jedno ciebie, Synu, na krzyżu rozbitego"

Mimo, iż oba utwory przedstawiają postać Maryi, prezentują całkowicie odmienne jej wizerunki. W "Bogurodzicy" przedstawiona jest jako pośredniczka między Bogiem a ludźmi,

postać boska. Ukazana jest jako osoba wybrana, nadzieja na lepsze jutro, opiekunka ludzkości. Nie ujawnia swoich uczuć, to ludzie zwracają się do niej z prośbami. Obraz Maryi w "Posłuchajcie, bracia miłą" jest bardziej człowieczy. Autor ukazuje ją jako kogoś, cierpiącego po stracie najbliższej osoby - cierpienie matki po starcie dziecka. Maryja szuka w nim wsparcia i cierpienia, ukazuje w nim swoją rozpacz i uczucia.