Interpretacja porównawcza, Czesław Miłosz "Który skrzywdziłeś" i Ernest Bryll "Ten, który..."

Od niepamiętnych czasów polska znajdowała się w trudnej sytuacji politycznej. Wielokrotnie przetrwała najazdy wrogów. Wśród nich Krzyżacy, Szwedzi i w końcu Niemcy i Rosjanie. W każdym z tych okresów pojawiali się jednak ludzie – poeci – którzy starali się pisać prawdę. W powojennej, komunistycznej Polsce, społeczeństwu nie żyło się łatwo. Brak podstawowych produktów na pułkach sklepowych, cenzura i powszechny strach, sprawiały, że ludzi poszukali autorytetów. Postaci, które wskażą im właściwą drogę i wygarną władzy ludowej to, co złe. Zarówno wiersz Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś jak i Ernesta Brylla Ten, który... odnosi się do osoby krzywdzącej człowieka prostego. W obu przepadkach tytułem jest incyfit- fragment pierwszego wersu. Na postawie tych dwóch dzieł zastanowię się nad istotną rolą poety. Czy władcy zła i ciemności powinni się jego lękać?
Wiersz Miłosza sprawia wrażenie bezpośredniego zwrotu do adresata, będącego zarazem przestrogą. Świadczy o tym chociażby apostrofa. Tymczasem Bryll bardziej skłania się ku refleksji. Wypowiada się nie w drugiej osobie liczby pojedynczej, lecz w trzeciej, a nawet w pewnym momencie w drugiej osobie liczby mnogiej. Spowodowane jest to opisem zaistniałej sytuacji, którą autor zaobserwował – Takie jest doświadczenie. Tymczasem Czesław Miłosz poucza – Nie bądź bezpieczny. Nie da się określić, kto jest konkretnym adresatem tegoż pouczenia, można zatem wnioskować, że autor pragnie przestrzec czytelnika, zatem i społeczeństwo, albo przynajmniej jego część, przed krzywdzeniem drugiego człowieka.
Który skrzywdziłeś jest dziełem bardzo harmonijnym w swojej budowie. Napisane jedenastozgłoskowcem, ze średniówką po piątek sylabie ma dwie pierwsze strofy po cztery wersy z rymami okalającymi. Kojenie dwa zaburzają tę harmonię. Kolejno trzy i 2 wersy zawierają rymy, ale trudno określić w nich jakąś regułę. Sądzę, że ma to zwrócić naszą uwagę na istotne słowa w nich wypowiadane. Groźby pod adresem socjalistów. Nikt z nich nie będzie bezpieczny. Każdy będzie musiał się rozliczyć z grzechów popełnionych w imię systemu. Podmiot liryczny wierzy, że poeta niesie ze sobą moc, pod którą system ten się ugnie, chociażby zabili poetę piszącego prawdę- narodzi się nowy, który będzie kontynuował jego dzieło. W ostatniej strofie podmiot liryczny nie pozostawia komunistom wątpliwości...sugeruje, że samobójstwo byłoby najlepszym wyjściem dla systemu komunistycznego.
Zupełnie inaczej jest w Ten, który…. W tym wierszu trudno doszukać się harmonii, brakuje rymów, a wersy są urywane w zupełnie nieoczekiwanych momentach. Ukazuje to bezsilność wobec głoszonego, przez autora, poglądu. Chaos architektoniczny wiersza pokazuje już nie tylko bezsilność, ale też beznadzieje. Przez to, jak Miłosz wlewa otuchę w serca i jasno wskazuje, co jest złe, tak Bryll propaguje pesymizm i relatywizm świata. Bardzo istotne wydaje się ostatnie zdanie I zawsze przeciw głupi poeci lecieli. Uważam je za kluczowe w znalezieniu odpowiedzi na moje pytanie zadane na samym początku. Według Brylla zarówno on jak i Miłosz, Szymborska, Różewicz i inni byli są i pewnie będą zawsze osobami, których powinni się bać Ci, którzy czynią coś złego dla społeczeństwa.
Warto jeszcze na chwilę zatrzymać się nad środkami stylistycznymi. Oba wiersze są stosunkowo współczesne, wolne od wcześniej panujących reguł i zasad. Jednak dość ważny wydaje się tutaj jeden epitet występujący zarówno u Miłosza jak i u Brylla – prostego. Pojawia się on tylko raz w pierwszym wersie, ale jest jakże istotny. Kieruje nasze myśli w stronę zwykłego obywatela, którym mógłby być każdy z nas. Fakt, że o tak prostej postaci piszą wybitni poeci pokazuje jak dużym problemem jest skrzywdzenie człowieka przez ówczesną władzę.
Podsumowując, dwa tak z pozoru wyglądające na podobne utworu, po głębszej analizie, ukazują zupełnie inny obraz poety. Który skrzywdziłeś paradoksalnie może wlać w serca otuchę, utrzymany jest w radośniejszym, patetycznym duchu. Natomiast Ten, który… obnaża beznadziejną sytuację człowieka relatywistycznego. Najważniejsze jest jednak, że oboje maja podobne zdanie, co od roli poety w historii. Przepowiednie zawarte w tych wierszach wkońcu się spełniły, komunizm przeminął. Być może przyczynili się do tego poeci, którzy za wszelka silę próbowali pisać prawdę. Socjalistów dosięgła kara, a w szkołach znów zaczęto nauczać prawdziwej historii Polski. Oby poeci dalej nas wspomagali swoją twórczością.