Powody egzystencjalnego niepokoju człowieka przedstawione w poezji Stanisłwa Barańczaka, Wisławy Szymborskiej, Tadeusz Różewicza.

Bardzo często mnie, i nie tylko, nachodzą refleksje, że nasze życie jest pozbawione większego sensu. Płynie ono zbyt szybko, a problemy i kłopoty tego świata przytłaczają nas codziennie. Powodują, że człowiek gubi się w zawiłościach tego świata. Codziennie atakowany jest przez media jakimiś krwawymi, niezwykłymi wydarzeniami. Jednak trzeba zdać sobie sprawę z jednego, że od egzystencji, od otaczającego nas świata i istnienia w nim, nie da się uciec. Każdy z nas wybiera sobie jakiś sposób życia, stawia sobie „poprzeczkę” i stara się osiągnąć cel i pokonać piętrzące się trudności. Często wybiera życie w określonej społeczności, często chce żyć samotnie, w określonej wierze lub bez jakiegokolwiek wyznania. W literaturze pięknej również podejmowany jest wątek istnienia. Poniżej chciałbym przytoczyć kilka powodów egzystencjalnego niepokoju człowieka przedstawionych w poezji polskich poetów współczesnych.

Pierwszym z autorów jest Stanisław Barańczak - brat powieściopisarki dla młodzieży, Małgorzaty Musierowicz. Poeta ten urodził się w 1946r., lecz ze względu na jego późny debiut literacki zaliczany jest do Pokolenia ’68. Poeta ze względów politycznych opuścił kraj i wyemigrował do USA. Barańczak w swoich utworach poetyckich odnosi się do ludzkiej egzystencji. Spróbuję to zaprezentować na podstawie wiersza „Widokówka z tego świata”.

Wiersz ma budowę stroficzną. Podmiot liryczny wyraża żal, smutek z powodu nieobecności Boga, lecz ani przez moment nie kwestionuje Jego istnienia. Uważa, że Bóg znajduje się poza światem – stąd taka forma wypowiedzi. Pod koniec każdej strofy podmiot liryczny próbuje się dowiedzieć czegoś od Boga „Ale dosyć już o mnie. Mów, jak Tobie mija czas – i czy czas coś znaczy, gdy się jest Tobą”.
Kolejnym analizowanym testem jest „Kot w pustym mieszkaniu” Wisławy Szymborskiej, polskiej noblistki z 1996 r. W poezji Szymborskiej urzeka odejście od egoistycznego punktu widzenia. Cała twórczość poetki skierowana ku „innobytom”. W jej twórczości każdy element rzeczywistości, każdy pojedynczy i poszczególny byt jest ważny, trzeba uszanować jego prawa do istnienia.

Prezentowany wiersz pozornie nie ma nic wspólnego z omawianym tematem. Możemy w nim odnaleźć znaczenia ukryte, nadające wypowiedzi sens metaforyczny. Utwór można podzielić na 3 poziomy interpretacji. Poziom I przedstawia kota nieświadomego śmierci swojego pana. Przez cały czas odczuwa on jego brak i jest pełen nadziei na powrót swojego opiekuna. Poziom II to porównanie człowieka do kota. Podmiot liryczny mówi o tym, że ludzie tak samo jak zwierzęta przeżywają utratę bliskich. Najpierw się buntujemy, następnie godzimy się z losem, by ostatecznie oczekiwać ponownego spotkania we śnie lub na tamtym świecie. Kolejny sens metaforyczny dotyczy ludzi, którzy zwątpili w wyznawaną wcześniej prawdę o istnieniu Boga. Był On dla nich gwarantem stabilności, spokojniej egzystencji. Ludzie zachowują się jak „kot w pustym mieszkaniu”: szukają Go, oczekują Jego przyjścia, próbują swoim zachowaniem przywołać Go. Nie pozbywają się nadziei na Jego powrót.

Następnym utworem jest „bez” Tadeusza Różewicza. Różewicz to współczesny poeta, który w swojej twórczości roztrząsa dylematy życia ludzkiego. W wierszu najbardziej zadziwiający jest sam tytuł. Przyimkowi „bez” czegoś brakuje. Dlatego od razu możemy się domyśleć, że tekst będzie w jakiś sposób mówił o czymś, co nieodwracalnie zmieniło jakość życia. Podmiot liryczny rozważa, kiedy Bóg go opuścił, czy wtedy, kiedy próbował „objąć życie”, czy może wtedy, kiedy zmieniał się jego charakter „za to, że próbowałem stworzyć nowego człowieka”.

Reprezentanci polskiej poezji współczesnej z wielkim zaangażowaniem i troską przedstawili egzystencjalne niepokoje człowieka. Skupiają się one przede wszystkim na poziomie relacji człowiek - Bóg. Podmioty liryczne w powyższych utworach poetyckich zmagają się z problemem istnienia Boga. Jego obecność lub brak wpływają znacząco na całokształt ludzkiego życia.
Po przeanalizowaniu tych testów nasuwa się jedna refleksja, że życie bez Boga jest niemożliwe. Ludzie czują się zagubieni, niepewni. Pełnię egzystencji ludzkiej stanowi obecność Boga, Jego miłość wobec ludzi. Bóg w życiu każdego człowieka jest gwarantem spokoju, bezpieczeństwa.