„Samotność jest przyjemnością dla tych, którzy jej pragną i męką dla tych, którzy są do niej zmuszeni.” Czym jest samotność?

Czym jest samotność? –jest stanem wyobcowania gdy nie możemy się porozumieć z innym człowiekiem, gdy nie ma obok nikogo, kto mógłby podać nam pomocną dłoń, gdy cały świat jest nieprzyjazny, zimny, mroczny. Ludzie samotni są nieszczęśliwi, nie mają dla kogo żyć, są sami ze własnymi troskami i problemami. Samotność może mieć wiele przyczyn: jedni są na nią skazani wbrew swojej woli, inni zaś sami ją wybierają, nie będąc świadomymi konsekwencji tego wyboru.

Swoje rozważania rozpocznę od samotności w aspekcie nieodwzajemnionej miłości. Posłużę się tu przykładem z literatury, mianowicie „Lalką” Bolesława Prusa. Została w niej ukazana miłość zubożałego szlachcica, który dorobił się wielkiego majątku, Stanisława Wokulskiego do arystokratki, panny Izabeli Łęckiej. Wokulski był mężczyzną przystojnym, podobał się wielu kobietom, wybrał jednak pannę Izabelę, która była dla niego uosobieniem niedoścignionego piękna, wdzięku i kobiecości. Ten wybór okazał się dla bohatera fatalny – Łęcka nie odważyła się oddać mu swojej ręki, przeszkodziła jej w tym duma i zapatrzenie w arystokrację. Wokulski był człowiekiem zapracowanym, nie myślał o samotności, jednak jego życie wypełniała pustka, cierpiał w osamotnieniu. Nieodwzajemniona miłość sprawiła, że bohater uświadomił sobie, iż nie ma dla kogo żyć. Był samotny, w pełnym tego słowa znaczeniu.

Samotność jest najczęściej kojarzona z brakiem przyjaciół. Tak też zastała ukazana w filmie Roberta Zemeckisa pt. „Forest Gump”. Tytułowym bohaterem jest nierozgarnięty młody człowiek, który jako dziecko był często wyśmiewany przez swoich kolegów. Sądzę, że można zaryzykować stwierdzenie, że Forest był samotny, jednak przejawiało się to w nieco inny sposób. Gump nie był akceptowany przez swoich rówieśników. Mamy tu przykład samotności społecznej, której towarzyszy brak umiejętności współżycia w grupie oraz brak przyjaciół. Spotykamy tu także inny problem, a mianowicie samotność z powodu inności. Forest nie miał znajomych, ponieważ nie był taki jak inne dzieci. Z powodu choroby został jakby wyrzucony ze społeczeństwa, zepchnięty na dalszy plan, co z kolei spowodowało iż żył w osamotnieniu

Inny rodzaj samotności został ukazany w takich utworach jak: „Siłaczka” Stefana Żeromskiego i „Buszujący w zbożu” J. D. Salingera. W tym przypadku przyczyną samotności jest bunt tytułowych bohaterów przeciwko otaczającej ich rzeczywistości. Stasia Bozowska sprzeciwiała się zacofaniu polskiej wsi. Poświęciła życie walcząc z ciemnotą i ubóstwem, pracując jako nauczycielka wśród biednych dzieci. Holden Caulfield zaś buntuje się przeciwko mieszczańskiemu stylowi życia oraz zakłamanemu, choremu światu dorosłych. W przypadku Holdena i Stasi samotność wynika z ich indywidualności Podejmują oni samotną walkę, która z góry skazana była na klęskę. Musieli sobie bowiem uświadomić, że jedna osoba nie jest w stanie niczego zmienić. Byli sami ze swymi pragnieniami i marzeniami. Pomimo, że przyświecały im różne cele, byli do siebie bardzo podobni – jest to przykład bohaterów, którzy w samotności próbują zmienić świat i otaczającą ich rzeczywistość.

Literatura zna również przypadki, gdzie samotność wynikała z tęsknoty. Przykładem może tu być „Latarnik” Henryka Sienkiewicza. Została w nim ukazana historia Polaka, długoletniego żołnierza-tułacza, biorącego udział w wielu powstaniach i wojnach, mieszkającego z dala od ojczyzny. Skawiński pracował w latarni morskiej, z której praktycznie nie schodził. Żył w odosobnieniu, nie licząc osoby, która przynosiła mu jedzenie. Punktem zwrotnym w noweli był moment, w którym bohater czytał „Pana Tadeusza”. Epopeja sprawiła, iż oczyma wyobraźni ujrzał swą ukochaną Polskę, choć na chwilę wrócił do domu. Skawiński nie czuł się osamotniony z powodu braku przyjaciół, to ból, żal i tęsknota za ojczystym krajem sprawiły, iż nasz bohater nie umiał w żaden sposób zapełnić przerażającej pustki samotności.

W jeszcze inny sposób zastał wykreowany problem samotności w obrazie Rona Hawarda pt. „Piękny umysł”. Film opowiada o genialnym matematyku, który cierpi na schizofrenię. John Nash nie poddaje się jednak chorobie, nad którą początkowo nie umie zapanować. Z czasem uczy się jak odróżniać realny świat od tego, który sam wytworzył w swojej wyobraźni. W pierwszej fazie choroby Nash jest całkowicie osamotniony, nikt go nie rozumie, nikt mu nie wierzy. Później samotność bohatera sprowadza się do czysto psychicznego aspektu tego uczucia. Wie, że rodzina i przyjaciele pragną mu pomóc, jednak, żeby zwyciężyć, musi walczyć samotnie. Film jest opowieścią o człowieku, który podejmuje walkę z własnym umysłem i tylko dzięki ciężkiej pracy udaje mu się tą walkę wygrać.

Czasem człowiek sam wybiera życie w samotności, a przyczyn takiego postępowania może być wiele. Pustelnicy na przykład wybierają samotność, gdyż dzięki życiu w odosobnieniu lepiej mogą zrozumieć naturę człowieka, postępować zgodnie z własnym sumieniem, być wolnym od czyichś sugestii czy porad. Inni uważają, że samotnością odpokutują za swoje grzechy, popełnione w przeszłości. Posłużę się tu przykładem Jacka Soplicy, bohatera „Pana Tadeusza”. Nieszczęśliwa miłość popchnęła go do zbrodni, przez którą do końca życia dręczyły go wyrzuty sumienia. Chcąc odpokutować, przywdział habit bernardyna i resztę swego życia poświęcił służbie ojczyźnie, społeczeństwu i Bogu. Bohater miał możliwość wyboru drogi, jednak w pełni tego świadom wybrał podążanie w samotności. Jako ks. Robak cichy, skromny i tajemniczy. Samotność była jego własnym wyborem, czy jednak była dla niego przyjemnością?

Czym zatem jest samotność? Samotność jest wyborem każdego z nas. Jedni wybierając życie w odosobnieniu odkrywają swoje wnętrze, znajdują wyjaśnienie wielu nurtujących ich problemów. Drudzy żyjąc wśród przyjaciół, wrogów, społeczeństwa uczą się jak postępować właściwie, by nie krzywdzić innych, szanować unikalność każdego człowieka. Większość z nas, mając wybór, nie zechce żyć w odosobnieniu, ponieważ panicznie boimy się odrzucenia, życia w pojedynkę. Jednak cyt. „wśród ludzi jest się także samotnym” powie Mały Książę i chyba ma rację...