Więzień
Głupi komunista
Polski film wykreował też postać głupiego służbisty, którego jest w stanie oszukać inteligentny człowiek – opozycjonista. Takie postaci komunistów wojskowych znajdziemy w głośnej komedii Kazimierza Kutza Pułkownik Kwiatkowski , której bohater – sprytny człowiek z zasadami i fantazją, lekarz wojskowy– ułatwia koledze zwolnienie z wojska, sam ucieka i wypożycza wojskowy samochód, kreując się na komunistycznego wojskowego dygnitarza. Dzięki swym wyczynom uwalnia niesprawiedliwie więzionych,...
Piłat w innych utworach
Postać Piłata pojawia się także w innych utworach. Według tradycji chrześcijańskiej Piłat nie mógł pogodzić się z wydanym wyrokiem i być może popełnił samobójstwo. W utworze Anatola France’a Procurator Judei mamy jednak do czynienia z reinterpretacją tej legendy. Pytany po latach o dawnego skazańca, Piłat nie może przypomnieć sobie Jezusa Chrystusa... Do motywu tego nawiązał rosyjski pisarz Warłam Szałamow, autor wstrząsających Opowiadań kołymskich . W opowiadaniu Procurator Judei...
Niemiec – wróg
Pisarze polscy niejednokrotnie brali udział w kampaniach o charakterze publicystycznym,przedstawiając Niemców jako wrogów. Literatura, stając wobec naporu kolonizacji niemieckiej, nakłaniała do protestu przeciw dominacji gospodarczej wroga (np. Placówka Bolesława Prusa) lub angażowana była przeciwko germanizacyjnej polityce zaborcy (np. Rota Marii Konopnickiej). Powieść Prusa pokazuje spór chłopa Ślimaka z niemieckimi kolonistami, poruszając wciąż delikatny problem wykupu polskiej ziemi...
Biblijna postać
Opisany w ewangeliach Piłat jest człowiekiem niezdecydowanym. Z okazji żydowskiego święta ma uwolnić jednego z uwięzionych: Barabasza bądź Jezusa. Sądzi, że będzie to Jezus. Kiedy jednak orientuje się, że nastawienie tłumu jest zgoła odmienne i że Żydzi są skłonni uwolnić Barabasza, a Jezusa ukrzyżować, ustępuje. Zwłaszcza że słyszy z ust Jezusa słowa, które, odpowiednio zinterpretowane, można uznać za obrazę majestatu cesarza – Piłat ryzykowałby więc, puszczając więźnia wolno. Uwięziony...
Praca rzekomym narzędziem resocjalizacji i przekleństwem więźniów lagrów i łagrów
W prozie lagrowej i łagrowej również znajdziemy przerażające odbicie tego, iż praca była narzędziem ohydnej indoktrynacji zarówno w hitlerowskich obozach koncentracyjnych, jak i w sowieckich łagrach. Napis nad bramą oświęcimskiego obozu głosił: „Arbeit macht frei” („praca czyni wolnym”), co dziś wydaje się stwierdzeniem dramatycznie superironicznym. W opowiadaniach Borowskiego czy Medalionach Nałkowskiej znajdziemy ślady nieludzkiego wysiłku więźniów, którzy często pracowali np. przy...
Zemsta na obcych – krzywda Niemców
Więźniowie obozów koncentracyjnych mszczą się na Niemcach – w serialu Dom mowa o zabiciu byłego kata przez byłego więźnia. W tym samym serialu mowa także o dyskryminacji Polki, zgwałconej przez Niemca. Dziewczynę, cudem ocalałą po gwałcie od śmierci, obmawia cała kamienica, sąsiedzi wytykają ją palcami albo wręcz wygrażają ciężarnej i jej przyszłemu dziecku. Nawet dziadek nie może zaakceptować takiego wnuka. Gwałcicielowi córki życzy straszliwego cierpienia: życia „bez rąk, bez nóg”. O...
Wojenni święci
Portret bezkompromisowego współczesnego męczennika za wiarę szkicuje w swych esejach Jan Józef Szczepański – ojciec Maksymilian Kolbe oddaje swoje życie za życie współwięźnia ( Święty ). O tym samym bohaterskim zakonniku opowiada film Krzysztofa Zanussiego Życie za życie. „Żydowskim świętym” nazywa się niekiedy dobrego doktora, utrwalonego w wielu tekstach kultury, m.in. w filmie Andrzeja Wajdy Korczak czy Pianiście Szpilmana.