Stereotyp
Przeczący stereotypom
Bohater Pamiętnika przeczy stereotypowi Polaka, powstańca, który walczy nawet wtedy, gdy siła wroga jest miażdżąca. Jest zwykłym szarym cywilem, który dba tylko o to, żeby jakoś przeżyć. Taka jest też postać z dramatu Tadeusza Różewicza Do piachu , przecząca stereotypowi bohatera – partyzanta. Skazany na śmierć partyzant Waluś boi się jej panicznie. Inni ludzie „z lasu” też nie przystają do stereotypu walczących za sprawę. Dokonują gwałtów i kradzieży. Antybohaterskimi cechami odznacza...
Macierzyństwo jako wybór
W literaturze współczesnej coraz częstsza jest tendencja do pokazywania macierzyństwa jako wyzwania, wyboru,trudnej decyzji, do której się dorasta, a nie oczywistej społecznej roli kobiety. Już w dwudziestoleciu międzywojennym trudną drogę do macierzyństwa pokazuje Przymierze z dzieckiem Marii Kuncewiczowej. W opublikowanym dzienniku Manueli Gretkowskiej Polka (to imię córki!) czytamy o trudnym wchodzeniu kobiety w rolę matki. Pisarka oczywiście nie wpasowuje się w stereotyp matki...
Feministka, feminizm
Dałam mojemu dziecku ciało i krew, Torturę rodzenia I nieznużoną troskliwość kwoki, Wysuszającą w kobiecie płeć i mózg (...) Ale moje dziecko Nosi nazwisko mężczyzny (Anna Świrszczyńska, Patriarchat ) Postać feministki pojawia się w literaturze stosunkowo rzadko, a już na pewno nie ma jej w tekstach ze szkolnego kanonu lektur. Feministka jako postać groteskowa, agresywna i trudna do zrozumienia występuje niekiedy we współczesnych tekstach kultury. Inne kreacje, które można by...
Ukłon w stronę kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym
W dziennikach Zofii Nałkowskiej także pojawia się problem konieczności wyboru pomiędzy byciem kobietą a byciem człowiekiem. Młoda Zofia, wychowana w tradycji pozytywistycznej ojca – naukowca i społecznika, sama fascynująca się twórczością modernistów, uważa, że we współczesnym jej społeczeństwie nie da się pogodzić roli kobiety i człowieka, można być „albo kobietą, albo człowiekiem”– stwierdza dramatycznie. W jej dziennikach znajdziemy echa udziału w dyskusjach i odczytach na temat praw...
Stereotyp
rzecz. m (psych., soc.) utrwalony sposób myślenia, postępowania, zazwyczaj uproszczony, stosowany bezkrytycznie i nie zakładający zmian ani nowej jakości, szablon, kalka. Pewien profesor znany był z niechęci do stereotypów (D. lm) myślowych i utartych wzorców postępowania. Zawsze powtarzał studentom, że prawdziwe odkrycia nauki pojawiają się dopiero wtedy, kiedy ktoś zrozumie, że warto obalić ten czy inny stereotyp (B. lp) i przyjrzeć się rzeczywistości w zupełnie nowy sposób.
Szkoła jako miejsce ogłupiania i „upupiania”
Szkoła bywa też miejscem ogłupiania, zmuszania ludzi do myślenia stereotypami. Stara się wpasować ich w role, z których już dawno wyszli: dzieci, bezmyślnych prymusów lub głupich zawadiaków. Sytuację tę opisuje skrajnie Witold Gombrowicz w powieści Ferdydurke . Mamy obserwują z zadowoleniem swych synów nastolatków traktowanych jak dzidziusie... Nauczyciele upominają niepokornych i wtłaczają do uczniowskich głów gotowe formułki. Pedagodzy w Ferdydurke – tacy jak Pimko czy Bladaczka – nie...