Ludność
Przejście demograficzne
Przejście demograficzne to historyczny proces zmian reprodukcji ludności związany z modernizacją społeczeństw. Polega on na gwałtownym obniżeniu współczynników urodzeń i zgonów,czemu towarzyszy początkowo systematyczny wzrost współczynnika przyrostu naturalnego, a następnie jego systematyczny spadek. Przejście demograficzne prowadzi więc do zastąpienia tradycyjnego sposobu reprodukcji ludności, z wysokimi wartościami współczynników urodzeń i zgonów, ale przy niskich wartościach przyrostu...
Zróżnicowanie rasowe ludności świata
Wszyscy ludzie zamieszkujący Ziemię należą do tego samego gatunku – homo sapiens (człowiek rozumny). Jednakże gatunek ludzki wykazuje duże zróżnicowanie rasowe będące rezultatem przystosowywania się do zróżnicowanych warunków środowiska naturalnego, panujących w różnych regionach świata. Dodatkowym czynnikiem, który doprowadził do powstania wielkiej mozaiki rasowej, były i są do dnia dzisiejszego wielkie wędrówki ludów i migracje. Uniemożliwia to precyzyjne zdefiniowanie poszczególnych ras...
Rozmieszczenie ludności na Ziemi
Rozmieszczenie ludności na świecie jest nierównomierne i uzależnione od czynników przyrodniczych oraz pozaprzyrodniczych. Rozległe obszary kuli ziemskiej możliwe do zamieszkania oraz wykorzystania gospodarczego przez człowieka zwane są ekumeną. Przeciwieństwem są anekumena – obszary nienadające się do zasiedlenia i zagospodarowania przez człowieka ze względu na niesprzyjające warunki klimatyczne,bądź ukształtowanie terenu. Istnieją także obszary pośrednie– subekumena , przejściowo...
Zmiany zaludnienia Ziemi
Zmiany liczby ludności zamieszkującej Ziemię przez wiele tysięcy lat postępowały bardzo wolno. W historii zmian zaludnienia Ziemi pojawiały się okresy przełomowe, charakteryzujące się nagłym przyspieszeniem wzrostu liczby ludności. Wywołane były one rewolucyjnymi przemianami w sposobie produkcji i organizacji życia społecznego. Pierwszym takim przełomowym okresem była rewolucja rolnicza , która rozpoczęła się ok. 10 tys. lat temu. W jej wyniku doszło do stopniowego udomowienia niektórych...
Fazy przejścia demograficznego
Faza I (wysokostacjonarna) – charakteryzuje się wysokimi wartościami współczynników urodzeń i zgonów; w efekcie tego przyrost naturalny jest niewielki, wahający się w okolicy zera. W fazie tej notuje się wysokie wartości współczynnika dzietności (ilość dzieci przypadająca na kobietę w wieku rozrodczym). Wśród dzieci notowana jest jednak największa śmiertelność ze względu na brak higieny i opieki medycznej. Niski poziom rozwoju gospodarczego, częste niedobory żywności i klęski głodu w...
Proces starzenia się ludności
W miarę rozwoju demograficznego i przechodzenia przez kolejne fazy przejścia demograficznego zmianom ulega struktura wieku ludności i zaczyna się ujawniać proces starzenia się ludności. Generalnie przyjmuje się podział ludności na trzy zasadnicze grupy wiekowe: • ludność młoda (w wieku przedprodukcyjnym) 0-14 lat, • ludność dojrzała (w wieku produkcyjnym) 15-64 lat, • ludność stara (w wieku poprodukcyjnym) 65 i więcej lat Podział społeczeństwa według wieku i płci najlepiej obrazuje...
Zróżnicowanie religijne ludności świata
Kolejnym czynnikiem różnicującym populację ludzką jest wyznawana religia. Głównymi religiami świata są: Chrześcijaństwo – będące największą religią monoteistyczną (wiara w jednego boga) świata skupiającą we wszystkich odłamach ok. 2 mld wyznawców. Powstało w I wieku n.e. na terenie Palestyny. Chrześcijaństwo głosi wiarę w jednego Boga w trzech osobach (Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty), czyli Trójcę Świętą. Podstawę wiary stanowi Boże Objawienie zawarte w Piśmie Świętym (Biblii), co...
Gęstość zaludnienia
Notowane współcześnie wartości gęstości zaludnienia poszczególnych kontynentów i państw są wynikiem wielowiekowych procesów wzrostu zaludnienia oraz koncentracji ludności w regionach najbardziej atrakcyjnych ze względów przyrodniczych oraz ekonomicznych.Wskaźniki gęstości zaludnienia nie uwzględniają jednak wewnętrznego zróżnicowania rozmieszczenia ludności w obrębie poszczególnych kontynentów czy państw. Jest to szczególnie mylące w przypadku dużych państw o zróżnicowanych warunkach...
Zróżnicowanie językowe ludności świata
Ze względu na olbrzymie zróżnicowanie językowe ludności świata oraz brak pełnych informacji dotyczących występowania poszczególnych języków, ich podobieństw i różnic, nie można jeszcze dokonać pełnej ich klasyfikacji. Językoznawcy na podstawie stwierdzonych podobieństw grupują poszczególne języki w grupy językowe , które z kolei łączy się w rodziny językowe . Najbardziej rozpowszechnione rodziny językowe to: 1) Indoeuropejska – jest najbardziej rozpowszechniona przestrzennie,należącymi...
Proces urbanizacji na świecie
Pierwsze miasta pojawiły się na Ziemi stosunkowo dawno, już ok. 3500 lat p.n.e. w południowej Mezopotamii (cywilizacja sumeryjska) oraz Egipcie. Powstanie ich było możliwe dzięki osiągnięciu postępu w rolnictwie i uzyskaniu coraz większych nadwyżek żywności umożliwiających części ludności przejście do zajęć pozarolniczych.Nieprzypadkowo pierwsze miasta powstały w regionach o szczególnie sprzyjających warunkach dla rozwoju rolnictwa,w których najszybciej udało się uzyskać wystarczające...
Zróżnicowanie przyrostu naturalnego na świecie
Ludność danego terytorium wzrasta, gdy liczba urodzeń żywych w określonej jednostce czasu (najczęściej rok) przewyższa liczbę zgonów. Różnicę pomiędzy liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów nazywamy przyrostem naturalnym . W celu porównania skali tego zjawiska w ujęciu czasowym i między różnymi państwami lub regionami stosuje się współczynnik przyrostu naturalnego liczba urodzeń żywych – liczba zgonów PN = ------------------------------------------ x 1000 [‰] liczba ludności...
Główne kierunki i przyczyny migracji na świecie
Pojęcie migracja odnosi się do zmiany miejsca pobytu na stałe lub na pewien okres. Ruch migracyjny (wędrówkowy) dzieli się na: emigrację , czyli opuszczenie dotychczasowego miejsca zamieszkania w celu przeniesienia się na nowe, oraz imigrację,czyli przybycie na nowe miejsce po opuszczeniu starego miejsca zamieszkania. Migracje towarzyszą ludzkości od zarania dziejów i często są jednym z ważniejszych czynników wpływających na zaludnienie danego obszaru. Migracje wywołane są najczęściej: •...