Przejście demograficzne to historyczny proces zmian reprodukcji ludności związany z modernizacją społeczeństw. Polega on na gwałtownym obniżeniu współczynników urodzeń i zgonów,czemu towarzyszy początkowo systematyczny wzrost współczynnika przyrostu naturalnego, a następnie jego systematyczny spadek. Przejście demograficzne prowadzi więc do zastąpienia tradycyjnego sposobu reprodukcji ludności, z wysokimi wartościami współczynników urodzeń i zgonów, ale przy niskich wartościach przyrostu naturalnego, nowoczesnym sposobem reprodukcji, cechującym się niskimi współczynnikami urodzeń i zgonów i również niskim przyrostem naturalnym. Przejście demograficzne trwa od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu lat, na ogół następuje w tym czasie kilkukrotne powiększenie się liczby ludności.
W wyniku tego procesu dochodzi do znaczących zmian demograficznych w społeczeństwach:
• zmienia się struktura wieku ludności, społeczeństwa starzeją się, rośnie wielokrotnie udział ludzi starych;
• zmieniają się formy i nasilenie migracji głównie w wyniku procesów urbanizacji i rozwoju gospodarczego, co prowadzi do zmian struktury osadniczej;
• ulegają przeobrażeniu wzorce rozrodczości, zmniejsza się dzietność i zmianie ulega model rodziny;
• wydłuża się przeciętna długość życia i wyrównują się proporcje pomiędzy poszczególnymi grupami wiekowymi ludności.
Fazy przejścia demograficznego
Faza I (wysokostacjonarna) – charakteryzuje się wysokimi wartościami współczynników urodzeń i zgonów; w efekcie tego przyrost naturalny jest niewielki, wahający się w okolicy zera. W fazie tej notuje się wysokie wartości współczynnika dzietności (ilość dzieci przypadająca na kobietę w wieku rozrodczym). Wśród dzieci notowana jest jednak największa śmiertelność ze względu na brak higieny i opieki medycznej. Niski poziom rozwoju gospodarczego, częste niedobory żywności i klęski głodu w...
Proces starzenia się ludności
W miarę rozwoju demograficznego i przechodzenia przez kolejne fazy przejścia demograficznego zmianom ulega struktura wieku ludności i zaczyna się ujawniać proces starzenia się ludności. Generalnie przyjmuje się podział ludności na trzy zasadnicze grupy wiekowe: • ludność młoda (w wieku przedprodukcyjnym) 0-14 lat, • ludność dojrzała (w wieku produkcyjnym) 15-64 lat, • ludność stara (w wieku poprodukcyjnym) 65 i więcej lat Podział społeczeństwa według wieku i płci najlepiej obrazuje...
Główne kierunki i przyczyny migracji na świecie
Pojęcie migracja odnosi się do zmiany miejsca pobytu na stałe lub na pewien okres. Ruch migracyjny (wędrówkowy) dzieli się na: emigrację , czyli opuszczenie dotychczasowego miejsca zamieszkania w celu przeniesienia się na nowe, oraz imigrację,czyli przybycie na nowe miejsce po opuszczeniu starego miejsca zamieszkania. Migracje towarzyszą ludzkości od zarania dziejów i często są jednym z ważniejszych czynników wpływających na zaludnienie danego obszaru. Migracje wywołane są najczęściej: •...
Zróżnicowanie rasowe ludności świata
Wszyscy ludzie zamieszkujący Ziemię należą do tego samego gatunku – homo sapiens (człowiek rozumny). Jednakże gatunek ludzki wykazuje duże zróżnicowanie rasowe będące rezultatem przystosowywania się do zróżnicowanych warunków środowiska naturalnego, panujących w różnych regionach świata. Dodatkowym czynnikiem, który doprowadził do powstania wielkiej mozaiki rasowej, były i są do dnia dzisiejszego wielkie wędrówki ludów i migracje. Uniemożliwia to precyzyjne zdefiniowanie poszczególnych ras...
Materiał opracowany przez eksperta
Czas czytania: 1 minuta
-
Przejście demograficzne