Fazy przejścia demograficznego

Faza I (wysokostacjonarna) – charakteryzuje się wysokimi wartościami współczynników urodzeń i zgonów; w efekcie tego przyrost naturalny jest niewielki, wahający się w okolicy zera. W fazie tej notuje się wysokie wartości współczynnika dzietności (ilość dzieci przypadająca na kobietę w wieku rozrodczym). Wśród dzieci notowana jest jednak największa śmiertelność ze względu na brak higieny i opieki medycznej. Niski poziom rozwoju gospodarczego, częste niedobory żywności i klęski głodu w połączeniu z brakiem higieny i opieki medycznej powodują wysoką umieralność oraz obniżenie przeciętnej długości życia do 45-50 lat. W fazie tej znajdują się obecnie odosobnione plemiona zamieszkujące niedostępne obszary (np. Amazonia, Borneo, Nowa Gwinea)
Faza II (wczesnego wzrostu) – współczynnik urodzeń nadal pozostaje wysoki, natomiast gwałtownie obniża się współczynnik zgonów, głównie za sprawą wprowadzenia zasad higieny i podstawowej opieki medycznej, opanowania epidemii oraz poprawy warunków życia i lepszego wyżywienia. Dzięki temu gwałtownie wzrasta przyrost naturalny, osiągając wartości powyżej 20‰. Fazę tę nazywa się często eksplozją demograficzną. Uwidoczniła się ona szczególnie w XX w. w państwach rozwijających się, w których w ciągu krótkiego czasu ograniczono umieralność, a poziomu rodzeń utrzymał się na wysokim poziomie dzięki czemu przyrost naturalny osiągnął szczególnie wysokie wartości. Obecnie w fazie tej znajduje się wiele państw afrykańskich.
Faza III (późnego wzrostu) – w fazie tej zaczyna spadać współczynnik urodzeń, co jest związane ze świadomą regulacją urodzeń i planowaniem rodziny. Współczynnik zgonów początkowo jeszcze się obniża, a następnie stabilizuje na niskim poziomie dzięki podnoszeniu poziomu higieny i opieki medycznej. Wydłuża się przeciętne trwanie życia, dochodząc do 65 lat. Przyrost naturalny nadal jest wysoki, jednakże stopniowo wraz ze spadkiem liczby urodzeń zaczyna się obniżać. W fazie tej znajdują się obecnie państwa średnio rozwinięte gospodarczo.
Faza IV (niskostacjonarna) – w fazie tej zarówno współczynnik urodzeń, jak i zgonów utrzymują się na niskim poziomie. Wynika to z przyjętego przez społeczeństwo modelu rodziny, w której dzietność obniża się poniżej 3 dzieci na jedną kobietę. W rezultacie tego przyrost naturalny jest niewielki, nawet zerowy, a liczba ludności się stabilizuje. W fazie tej znajdują się głównie wysoko rozwinięte państwa europejskie oraz Stany Zjednoczone, Kanada, Australia.