Żona tyranka

Literatura przynosi też obrazy żon będących prawdziwymi jędzami i tyrankami.Z pewnością należy do nich pani Aniela Dulska – bohaterka komedii Gabrieli Zapolskiej. Ta nietolerancyjna mieszczka trzęsie domem – organizuje życie męża, dzieci i służby oraz lokatorów. Mąż jest dla niej podnóżkiem, niegodnym uwagi ani szacunku, biernym i milczącym. Być może tak mu wygodnie – jak oceniają dzieci, mama rozpycha się łokciami za ojca... Dulska traktuje też Felicjana jak maszynkę do zarabiania pieniędzy, dość nieporadną istotę, którą można manipulować i której nie wolno dać się oszukać: w tym celu należy roztoczyć nad nim śmieszny niekiedy nadzór: wydzielać cygara i pieniądze na wizyty w klubie. Oczywiście, mąż taki od dawna nie jest obiektem erotycznego pożądania: można przy nim chodzić w brudnym szlafroku, nie warto się dla niego stroić, to byłoby nawet, zdaniem Dulskiej, nieprzyzwoite... Żona Felicjana wcale nie liczy się z jego zdaniem, bez jego wiedzy załatwia wszystkie drażliwe sprawy: rodzinne, ze służbą czy lokatorami.Wygodnie jednak Dulskiej nim manipulować: np. byłoby jej na rękę, by jako ojciec stanowczo sprzeciwił się małżeństwu Zbyszka z Hanką.
Podobną tyranką jest Krzeszowska z Lalki Bolesława Prusa. Jednak baronowa nie radzi sobie z mężem tak dobrze jak Dulska i chyba bardziej go kocha, dlatego cierpi z powodu jego zdrad, spłaca jego długi i robi wszystko, byle tylko wrócił. Być może czyni tak tylko dla opinii publicznej i pieniędzy – nie chce, by mąż marnotrawił ich wspólny majątek ani by dostał jego część w wyniku rozwodu. Jej małżeństwo okazało się pomyłką: wyszła za hulakę żyjącego ponad stan, niezdolnego być dla niej wsparciem w trudnej sytuacji po śmierci dziecka. Konflikty, kłótnie, głównie o pieniądze, pomiędzy Krzeszowskimi stają się tematem plotek, oni sami stanowią nie lada atrakcję: baronowa śledzi wydatki męża, np. w sklepie Wokulskiego, procesuje się z nim o majątek, wystawia do sprzedaży klacz barona... Znane są zresztą i inne jej intrygi wymierzone nie tylko przeciwko mężowi, ale także sąsiadom: Ignacemu Rzeckiemu, pani Stawskiej i jej córce.
Typem żony tyranki jest też Róża Żabczyńska – bohaterka Cudzoziemki Marii Kuncewiczowej. Róża nie kocha męża Adama i pogardza nim. Oskarża go o wszelkie swoje porażki, zmusza do znoszenia swych nieustannych humorów i kaprysów. Jako nieznośna matka dyryguje też życiem dzieci, Marty i Władysława (myśli nawet o ich zabiciu!). Porażona niechęcią do całego świata uwodzi mężczyzn tylko po to, by ich odpychać, znęca się nad synową i... wciąż rozmyśla o niespełnionym młodzieńczym uczuciu do Michała Bądskiego.