Analiza i interpretacja porównawcza wiersza Horacego "Do Apollina" i fraszki Jana Kochanowskiego "Na dom w Czarnolesie"

Każdy człowiek w swoim życiu posiada własną hierarchię wartości, według której kształtuje swoje postępowanie. Sposoby na życie mogą być skrajnie różne, bo dla jednych najważniejszą wartością może być miłość lub przyjaźń, a dla innych liczą się tylko pieniądze. Pomimo ogromnego przedziału czasu, który oddziela Horacego (I w. p.n.e.) i Jana Kochanowskiego (XVI w. n.e.) przedstawili oni w swoich utworach bardzo podobną filozofię w tej kwestii. Świadczy to, że niektóre wartości na zawsze pozostają niezmienne, a dzieła antyczne mają charakter ponadczasowy i dlatego stały się wzorcem dla tak wielu artystów.

Zarówno odę "Do Apollina", jak i fraszkę "Na dom w Czarnolesie" można nazwać poetycką modlitwą, w której podmiot liryczny wyrzeka sie bogactwa i wszelkich dóbr materialnych na rzecz spokojnej starości i nieustającego zdrowia. Artyści proszę swoich duchowych powierników o dobre pożywienie ("lekkie" u Horacego i "ućciwe" w przypadku Kochanowskiego). Taka postawa jest zgodna z zasadami stoicyzmu, który polega na zachowaniu umiaru i cnoty oraz kierowaniu się zdrowym rozsądkiem. Poeci próbują w tych wierszach odnaleźć idealną równowagę, doskonały umiar w życiu, nazywany aurea mediocritas, czyli złotym środkiem. Szczęściem, według obydwu, jest zaspokojenie podstawowych potrzeb (epikureizm). Jan Kochanowski zwraca dodatkowo uwagę na znaczenie ojczyzny, w której pragnie pozostać do końca swoich dni. Dla Horacego ważne jest natomiast natchnienie poetyckie. Poeta z Czarnolasu w swojej modlitwie prosi również o czystość sumienia i życzliwość ludzi. W obu wierszach wymieniono dobra, które są uznawane za pragnienie większości ludzi i wyraźnie zaznaczono, że dla podmiotu lirycznego nie są przedmiotem pożądania.

W budowie wierszy również można dostrzec wiele cech wspólnych. W obu przypadkach występuje pierwszoosobowy, bezpośredni podmiot liryczny, który może być identyfikowany z autorem. Dowodem, że wiersz Horacego to liryka maski jest prośba o natchnienie poetyckie i użycie nazw poszczególnych regionów jego ojczyzny. Kochanowski zasugerował to w tytule fraszki. W obydwu utworach mamy do czynienia z liryką zwrotu do adresata. Oda "Do Apollina" składa się z pięciu strof złożonych z czterech jedenastozgłoskowych wersów. Rymy nie występują.

Wiersz "Na dom w Czarnolesie" ma budowę stychiczną, składa się z ośmiu trzynastozgłoskowych wersów.Występują tu rymy parzyste, żeńskie, dokładne.
Utwór Kochanowskiego rozpoczyna się apostrofą do Boga: "Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje", użyto także wykrzyknienia: "Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje!" Horacy również wykorzystał apostrofę - "Synu Latony pozwól mi się cieszyć..." Oda pozbawiona jest znaków interpunkcyjnych. Występują w niej pytania retoryczne.Poeta rzymski zastosował też przerzutnie (np."...w żarach Kalabrii...") oraz kompozycje pierścieniową, która polega na zestawieniu pytania w pierwszej strofie z odpowiedzią w strofie ostatniej. Oba wiersze zawierają liczne epitety i metafory (np. "starość brzydka i bez lutni", "gniazdo ojczyste")

Podsumowując należy stwierdzić, że utwory są podobne, prawdopodobnie dlatego, że Jan Kochanowski wzorował się na klasycznej twórczości Horacego.
Pragnienia podmiotów lirycznych wydają się bardzo skromne, a jednak zawierają w sobie najcenniejsze wartości jakimi są łagodna starość, zdrowie i czystość. Wiersze zalecają czerpanie radości z tego, co dostępne, bo po co trwożyć się i umartwiać z powodu niewielkiego stanu posiadania, jeśli szczęście może zapewnić zupełnie co innego.