Konflikt artysty i filistra w literaturze młodopolskiej, czyli co znaczy być artystą.

W epoce Młodej Polski narodził się nowy wizerunek artysty, który pełni w społeczeństwie bardzo ważną rolę, choć często go nie doceniano. Utworami pokazującymi ową rolę artysty są: "Evviva l'arte" Kazimierza Przerwy-Tetmajera, oraz "Confiteor" Stanisława Przybyszewskiego. Oba dzieła są również manifestami nurtów literackich Młodej Polski.

Wiersz "Evviva l'arte" dzieli społeczeństwo na artystów i filistrów. Filistrzy to ludzie obojętni na dobro ogółu i niewrażliwi na piękno sztuki. Natomiast artyści to postacie, które nie chcą poświęcić swojej sztuki nawet za wielkie bogactwa. Gardzą filistrami, a sława jest dla nich najważniejsza, świadomi, że ich natchnienie płynie od Boga. Widoczny tutaj jest neoromantyzm, czyli twórcze wykorzystanie romantycznej teorii, zdaniem której artysta jest człowiekiem wyjątkowym. Nie można postawić znaku równości między życiem a sztuką, mimo że oba są dla artystów ogromnie ważne. Życie często jest trudne i pełne nędzy, cierpienia i braku zrozumienia, natomiast sztuka niesie ze sobą radość z własnych tworów i najważniejszą w życiu artysty sławę. Dlatego też zbiorowy podmiot liryczny, którym są artyści, bardzo często używa określenia "Evviva l'arte", czyli "Niech żyje sztuka". Należy również pamiętać, że artyści nie są w stanie funkcjonować bez filistrów, ludzi, którzy, często nie rozumiejąc ani nie ceniąc sztuki, płacą na jej utrzymanie.

Utwór Stanisława Przybyszewskiego "Confiteor" pokazuje ważną rolę artysty w świecie. Przedstawia go w sposób egotystyczny, ustawiając w centrum świata. Artysta to pierwszy prorok, kapłan sztuki, która stała się religią. Nie należy on do narodu, ani do świata, nie służy społeczeństwu, ponieważ stoi ponad nim. Artysta jest święty i czysty, gdyż jego sława pochodzi od Boga. Celem owej wybitnej jednostki jest odtworzenie duszy człowieka i odkrycie najwstrętniejszych brudów świata. Nadawca utworu nobilituje sztukę i artystę, pokazując zarazem ich metafizyczny wymiar i negując dosłowną interpretację dzieł.

Na podstawie przedstawionych przeze mnie argumentów można powiedzieć, że rola artysty w literaturze i sztuce Młodej Polski była bardzo ważna. W wielu utworach, takich jak "Confiteor" i "Evviva l'arte", widać podział społeczeństwa na arystokratów sztuki, którzy są nobilitowani, oraz potępianych małostkowych filistrów.