profil

Skały- ściąga

poleca 85% 157 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Skały pod wpływem warunków atmosferycznych oraz organizmów zwierzęcych i roślinnych wietrzeją.
Ruchy masowe ? pokrywa zwietrzelinowa na stokach przemieszczająca się w dół w skutek działania siły ciężkości. Po pochyłościach spłwają wody które erodują podłoże przenoszą materiał skalny i osadzają go tam gdzie słabnie jego energia.
Czynniki masowe czyli rzeźbienie terenu przez warunki atmosferyczne takie jak woda wiatr lód.
Wietrzenie fizyczne(mechaniczne)- skały rozpadają się na mniejsze fragmenty co prowadzi do powstawania pokryw gruzowych.
Wietrzenie chemiczne- prowadzi do zmian składu mineralnego skały czyli do rozkładu skały. Produktem wietrzenia chemicznego są gliniaste pokrywy zwietrzelinowe składające się z produktów całkowitego lub częściowego rozkładu skał. Zachodzi w skałach wapiennych, dolomitach, gipsach, a także w solach kamiennych. Ciepło i duża wilgotność sprzyja wietrzeniu jest to dominujący typ wietrzenia.
Formy Krasowe: a)formy powierzchniowe: poleje, kocioł zapadliskowy, ponor, lejek, żłobki, źródło krasowe (wywietrzelisko), ostańce
b)formy podziemne: jaskinie, formy naciekowe-stalaktyt, stalagnat, stalagmit, Tatry zachodnie sudety góry świętokrzyskie (jaskinia raj)
Wietrzenie biologiczne- główny czynnik to organizmy roślinne i zwierzęce np. kret, rozrastanie się systemu korzeniowego drzew
W klimacie zimnym przeważa wietrzenie fizyczne główne w postaci zamrozu.
Produktem wietrzenia jest gruz, wietrzenie mechaniczne dominuje także w klimacie gorącym i suchym łuszczenie skał występuje w tym klimacie czyli odpadanie z jej powierzchni skorup. W klimacie umiarkowanym zimą panuje wietrzenie fizyczne, a latem przeważa wietrzenie chemiczne.
Opadanie-przemieszczanie się skał (bloków i ich mniejszych fragmętów) w dół stoku
Obryw- odrywanie większych części stoku
Żleby- wyżłobienia w kształcie rynien, spowodowane staczaniem i zsuwaniem się głazów
Piag lub stożek piagowy- materiał skalny gromadzący się na stoku o mniejszym nachyleniu tworząc u podnóża ściany skalnej stożek usypiskowy.
Osuwiska- zsunięcie się dużej części materiału skalnego, dlatego w górnej części stoku powstaje nisza odsuwiskowa, a u podnóża-jęzor osuwiskowy
Pełznięcie stoku- powolne przemieszczanie się składnikó ilastych pęczniejących pod wpływem wody.
Deflacja-wywiewanie, gdy zostanie wywiany drobniejszy materiał, pozostałe na miejscu większe okruchy skalne tworzą bruki pustynne charakterystyczne dla pustyń żwirowych lub kamienistych. W skutek wywiewania obniża się powierzchnia terenu.
Korazja (erozja eolityczna, wiatrowa) piasek niesiony wiatrem nieustannie szlifuje powierzchnię skał, a w miejscach gdzie strumień piasku jest najsilniejszy, a skały najmniej odporne, żłobi nisze i gzymsy.
Barchany- często występujące na pustyniach wydmy występują najczęściej gromadnie tworząc całe pola wydm.
Wydmy paraboliczne- wielkie wały wydmowe tworzące się na obrzeżach pustyń tam gdzie jest trochę wilgoci, procesy akumulacji rozszerzają zasięg pustyń zasypując wszystko co spotkają na swojej drodze.
Pokrywy lessowe- pyły zatrzymane przez roślinność trawiastą
Wąwóz ? spływające linijne wody opadowe, może osiągnąć duże głębokości i długości.
Udea- na saharze suche koryto rzek; creek- Australia suche koryto rzek
Działalność erozyjna rzeki:
-pogłębianie koryta rzeki(erozja wgłębna); -podcinaniu progów w korycie i zboczach rzeki(erozja wstczna); -podcinanie wklęsłych odcinków koryta rzeki(erozja boczna)
Koryto rzeczne-płynąca woda przy normalnych jej stanach
Dno doliny- pokrywa się czasem z korytem rzecznym najczęsciej tworzy je równina zalewana w czasie powodzi
Taras zalewowy(równina zalewowa)- miejsce akumulacji osadów niesionych falą powodziową, ponad tarasem zalewowym mogą występować również tarasy nadzalewowe
Zbocza doliny- zaznaczają się w dolinach górskich i przełomowych; formowane przez procesy zachodzące na stokach spłukiwanie, ruchy masowe.
Doliny rzeczne- usłane materiałem przyniesionym przez rzekę, rozcina powstałe poprzednio formy terenu, przebieg procesów rzeźbotwórczych zmienia się z biegiem rzeki
Erozja wgłębna-tym silniejsza im mniej odporne skały
Erozja wsteczna- przesuwanie się w górę rzeki przez skały u jej podnóża
Delta rzeczna- wydłużona rzeka która rozdziela się na wiele ramion i rozbudowuje nadwodna część swoich osadów.
Ujścia lejkowate (estuaria)- fala przypływu niszcząca brzegi, rozszerza się nadając mu kształt lejka
Dolina Przełomowa- np. Pieniny przełamujący się obszar rzeki w dolinach

Załączniki:
Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty