Renesans - wiadomości ogólne o epoce

Renesans - okres w historii Europy obejmujący przede wszystkim wiek XV i XVI, okres w historii kultury europejskiej określany często jako "odrodzenie sztuk i nauk" i koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520. Polski termin "renesans" pochodzi od francuskiego słowa "Renaissance", zastosowanego przez Julesa Micheleta i Jakoba Burckhardta. Termin ten jest używany w wielu językach europejskich, w tym francuskim, angielskim, niemieckim i włoskim.

Termin „Renesans” nie jest jednoznaczny. Renesans jako koncepcja historiozoficzna Jakoba Burckhardta, pewien wzorzec do naśladowania jaki ten historyk chciał przekazać swoim współczesnym, a z którym wiąże się do dziś popularne i „szkolne” rozumienie tej epoki, jest już przestarzały. Jako spójny okres w historii cywilizacji Renesans postrzegany jest tylko przez niektórych historyków, szczególnie historyków amerykańskich jako samodzielną jedność. Wielu innych uczonych współczesnych woli widzieć Renesans na tle całości europejskiej kultury, odrzucając często tezę o jego przełomowości dla kultury europejskiej, często widząc w nim bardziej kontynuację średniowiecza niż samodzielną epokę w historii. Jako kontynuację średniowiecza widzą Renesans przede wszystkim mediewiści, jak tienne Gilson wykazujący, że jest on „zepsutym średniowieczem”, czy Charles Homer Haskins, główny twórca teorii fal renesansowych w średniowieczu, do której przynależeć ma Renesans XV i XVI w. Historyk sztuki Erwin Panofsky twierdzi jednak, że należy odróżniać Renesans i renesansy średniowieczne ze względu na tym, że w Renesansie włoskim wieku XV dokonało się zjednoczenie obecnych w dawniejszych renesansach starożytnych form z odkrytymi na nowo treściami starożytności.