Układ krążenia, Krew, Osocze

Krew – tkanka łączna płynna
Funkcje krwi:
• Funkcja transportowa – transportuje tlen, materiały budulcowe hormony; usuwa zbędne produkty metabolizmu (CO2, związki azotu)
• Tworzy płynne środowisko wewnętrzne organizmu - utrzymanie homeostazy (równowagi)
• Pomaga w utrzymaniu temperatury ciała 36,6C (najwyższa temp. w wątrobie 39C ; najniższa temp. w płucach 35,5C)
• Uczestniczy w procesach odpornościowych
Skład krwi:
• Nieupostaciowanego osocza 55%
• Elementów upostaciowanych (morfotycznych) 45%
Osocze – Płyn barwy lekko żółtawej w skład którego wchodzi woda (91%) oraz związki organiczne (9%), z czego 7-8% przypada na białka – albuminy, globuliny i fibrynogen. Ponad to w osoczu rozpuszczona jest glukoza, kw. tłuszczowe, hormony, mocznik, bilirubiny. Związki nieorganiczne stanowią 1% (chlorek sodu, wapnia, magnezu). Osocze pozbawione jest fibrynogenu to surowica – plazma.
Elementy Morfotyczne:
erytrocyty – czerwone ciałka krwi – powstają w czerwonym szpiku kostnym. Cmentarzyskiem krwinek jest śledziona (jeżeli jest uszkodzona to funkcje przejmuje wątroba). Mają kształt dwuwklęsłego krążka, tracą jądro w okresie dojrzewania, żyją 100-120 dni, transportują tlen. Otoczone są cieką błoną (liza) która może pęknąć pod wpływem czynników biologicznych (jad żmii, osy) lub czynników fizycznych (rentgen). Ilość w 1mm3 od 4,5 do 5,5 mln.[ Agregacja –skupianie się czerwonych krwinek .Glutynacja – zlepianie się czerwonych krwinek]
Leukocyty – ciałka białe – ilość w 1mm3 od 4 do 11 tyś. Poniżej 4 tyś. – leukopenia – następuje na skutek toksycznego uszkodzenia szpiku. Powyżej 11 tyś. – leukocytoza. Leukocyty dzielimy ze względu na obecność ziarnistości w cytoplazmie na: granulocyty i agranulocyty
1. Granulocyty
a. Granulocyty obojętnochłonne – stanowią ok. 60% wszystkich leukocytów. Ich funkcja jest obrona przed infekcjami
b. Granulocyty kwasochłonne (eozyfilne) – stanowią ok. 3% wszystkich leukocytów. Ich funkcja jest niszczenie obcych białek. Szczególnie silnie intensywnie produkowane są przy zarażeniu robakami płaskimi (tasiemiec) lub w czasie zakaźnych chorób wirusowych (szkarlatyna, żółtaczka )
c. Granulocyty zasadochłonne (bazofile) – stanowią od 0,2-1% wszystkich leukocytów. Ich funkcją jest wydzielanie do krwi heparyny, substancji przeciw krzepnięciu krwi
2. Agranulocyty
a. Limfocyty – stanowią 25-40% wszystkich leukocytów, dzielimy je na:
limfocyty typu „T” - Powstają w czerwonym szpiku kostnym, skąd wędrują do grasicy tam ulegają namnożeniu i uczuleniu (nabywają cech odpornościowych) nazywamy je grasiczo zależnymi. Żyją ok. 10 lat i są odpowiedzialne za reakcje odpornościowe typu komórkowego. Wirus HIV atakuje i niszczy te limfocyty.
Limfocyty typu „B” – powstają w ukł. Limfoidalnym, głównie w czerwonym szpiku kostnym. Nie przechodzą przez grasice, stad nazwa szpiko zależne. Żyją 10 dni i produkują immunoglobuliny (przeciwciała)
b. Monocyty – stanowią od 3-8% wszystkich leukocytów. Są największe spośród białych ciałek krwi i są strażnikami czystości biochemicznej. Nazywa się je makrofagami, powstają w szpiku kostnym i żyją 3-5 dni.
c. Trombocyty – płytki krwi – biorą udział w procesie krzepnięcia krwi, ilość od 200 tyś. Do 400 tyś. Żyją od 8-10 dni, spadek liczby ilości nazywany jest małopłytkowością i może zahaczyć się wykrwawieniem
Limfa – chłonka jest to przesącz osocza pośredniczy w dwustronnej wymianie substancji między krwią i tkankami spełnia rolę odpornościową, niedrożność ukł. Może prowadzić do znacznego gromadzenia się limfy w pewnych częściach ciała, skutkiem czego jest obrzęk. Głównym składnikiem są limfocyty ok. 99% w mniejszej ilości granulocyty i erytrocyty
Układ krążenia
Elementy ukł. krwionośnego:
• Serce
• Naczynia krwionośne (tętnice, żyły, naczynia włosowate
Serce
Serce –leży w śródpiersiu, koniuszkiem skierowanym w stronę lewą.
Serce u kilkulatka jest większe w stosunku do wielkości ciała (duża ruchliwość), w okresie pokwitania, serce jest zbyt małe w stosunku do organizmu. W wieku 18 lat serce osiąga normalny rozmiar..
Serce mężczyzny – 300g
Serce Kobiety – 270g
Serce ma kształt stożka z wyróżnioną podstawa i koniuszkiem serca. Jest czterojamiaste. Na przekroju poprzecznym komora prawa ma kształt półksiężyca, a lewa kształt koła. W ujściu przedsionkowokomorowoprawym znajduje się zastawka przedsmakowo komorowa prawa (trójdzielna). W ujściu przedsionkowkomorowymlewym znajduje się zastawka przedsionkowo lewa (dwudzielna)
Ściana serca zbudowana jest:
• Nasierdzie – cienka błona surowicza
• Mięsień sercowy – zbudowany z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej
• Wsierdzie – przezroczysta cienka błon
Serce umieszczone jest w worku osierdziowym w którym znajduje się niewielka ilość płynów zapobiegająca tarciu w pracy serca.
Tony serca – dźwięki przy prawidłowej pracy. Wyróżniamy 2 tony:
• Ton skurczowy –jest dłuższy od rozkurczowego bardziej głuchy i niski
• Ton rozkurczowy – jest krótszy i wyższy od rozkurczowego i powstaje on w skutek drgań płatków półksiężycowatych w ścianach aorty i pnia płucnego
Automatyzm serca – głównym rozrusznikiem serca jest węzeł zatokowo przedsmakowy który wywołuje skurcze z częstotliwością 70-72 razy na minutę. Jeżeli on ulegnie uszkodzeniu funkcje przejmuje węzeł przedsionkowo komorowy który pobudza serce z częstotliwością do 50-60 razy na minutę. Jeżeli on ulegnie uszkodzeniu funkcje przejmuje pęczek przedsionkowo komorowy (pęczek Hisa) który pobudza serce do skurczu 30-45 razy na minutę.
Szmery serca – powstają w skutek wadliwej budowy połączeń miedzy przedsionkami a komorami, miedzy komorami a tętnicami jak również w skutek nieprawidłowych połączeń miedzy jamami serca.
badanie pracy serca można określić za pomocą EKG

Załamek P – powstaje przy Skórczu przedsionków
krzywa Q , R, S świadczy o charakterze początku skurczu komór
Załamek T – powstaje w czasie rozkurczu komór. W fazie skurczu kurczą się zawsze pierwsze przedsionki, bezpośrednio po skurczu przedsionków następuje Skórcz komór.
Tętno (puls) – rytmiczne podnoszenie się i odpadanie ścian tętnic
Krwiobieg duży, bierze początek z lewej komory do prawego przedsionka
Krwiobieg mały, bierze początek z prawej komory do lewego przedsionka
Droga krwi odtlenowanej:
naczynia włosowate ciała żyły  żyła główna  prawy przedsionek  prawa komora  tętnica płucna  naczynia włosowate płuc
Droga krwi utlenowanej:
naczynia włosowate płuc  żyła płucna  lewy przedsionek  lewa komora  aorta  tetnice  naczynia włosowate ciała
Budowa tętnic
Tętnice dzielimy na duże, średnie, małe największą tętnicą jest aorta której średnica wynosi ok. 28-30mm. W miejscu odejścia aorty znajduje się zastawka złożona z trzech płatków, które od swego kształtu noszą nazwę półksiężycowatych. Ściana tętnic zbudowana jest z 3 warstw:
• Błony wewnętrznej - która składa się śródbłonka i cienkiej warstewki tkanki łącznej
• Błony środkowej - która jest najgrubsza i zbudowana z włókien mięśniowych przebiegających okrężnie
• Błona zewnętrzna - składa się tkanki łącznej, przy czym włókna klejodajne i sprężyste biegną wzdłuż długiej osi naczynia
Budowa żył:
• Błona wewnętrzna - składa się z śródbłonka i warstewki tkanki łącznej
• Błona środkowa – zawiera nieliczne włókienka mięśniowe i jest b cienka
• Błona zewnętrzna – w przeciwieństwie do tętnic jest najgrubsza zawiera włókna klejodajne oraz włókna mięśni gładkich, o przebiegu podłużnym
żyły zawierają zastawki zapobiegające się cofaniu krwi
naczynia włosowate (kapilary) –mają ściankę zbudowaną z jednej warstwy komórek śródbłonka

1. Prawy przedsionek
2. Lewy przedsionek
3. Żyła główna górna
4. Łuk aorty
5. Lewa tętnica płucna
6. Żyła płucna dolna
7. Zastawka mitralna
8. Zastawka aortalna
9. Komora lewa
10. Komora prawa
11. Żyła główna dolna
12. Zastawka trójdzielna
13. Zastawka pnia płucnego


Choroby układu krwionośnego
Nadciśnienie – 160/95
Miażdżyca – zmieszenie światła przepływu tętnicy, istota zmian chorobowych miażdżycy polega na odkładaniu się płytki miażdżycowej
Dusznica bolesna – przewlekły stan niewydolności wiecowej, objawiający się bólami w klatce piersiowej, głównie podczas wysiłku bądź zdenerwowaniu
Zawał serca – martwica wynikająca z niedokrwienia mięśnia sercowego
Udar mózgu – następuje w wyniku światła tętnicy mózgowej
Anemia – niedokrwistość, zmniejszenie liczby czerwonych krwinek (leukocytów)
Hemofilia- mała krzepliwość
By-pass – jedna z metod leczenia miażdżycy naczyń wieńcowych polegająca na obejściu (pomstowaniu) zapchanego naczynia