Reformacja - ruch religijny

Przyczyny reformacji
1, Krytykowano nadmierne bogacenie się kościoła przez podatki na kościół – dziesięcina. Raz na rok płacono świętopietrze. Pobierali pieniądze za pogrzeby, śluby, chrzciny. Kościół posiadał swoje bogactwa, nie płacił podatku
2. Symonia – handel urzędami
3. Mieszanie się kościoła do polityki, Nepotyzm – stanowiska po znajomości
4. Celibat – niemoralne życie księży, mieli kochanki i dzieci, po czym synowie dziedziczyli po ojcu miejsce
5. Kształcenie księży – byli niedouczeni

Hus - jeden z pierwszych reformatorów, ksiądz, spalony na stosie
Marcin Luter - reformator. Ksiądz, widział zepsucie w Kościele, spotkał się z cesarzem i został wyklęty przez niego i papieża. Zaopiekowali się nim książęta niemieccy i byli po jego stronie. Książę Saski - Fryderyk Mądry ukrył go w zamku w Warburgu. Reformacja mogła się udać tylko w Niemczech, bo było tam wiele państewek i a książęta byli biedniejsi od księży, a więc byli za Lutrem.

W Niemczech zaczęły się wojny religijne (1524-1525 wojny chłopskie). Chłopi po przeczytaniu Biblii stwierdzili że Jezus nie chciał, aby ludzie byli nierówni pod względem majątkowym. T. Miintzer – przywódca chłopów.
Pojawia się nowa religia. Całe Niemcy pogrążają się w wojnie (protestanci-katolicy). Wojny trwały 30 lat, w końcu pokój w Augsburgu 1655: „czyj kraj tego religia”
Luteranie mogli wyznawać swoją wiarę.
Przyczyniło się to do:
Powstanie szkół luterańskich
Zakładanie drukarni, aby propagować swoją wiarę, opisywać swoje wierzenia.

Reformacja w Europie
Państwa luterańskie – Skandynawia.
Kalwinizm odegrał duża rolę
Rozwój demokracji

Rozwój kapitalizmu
Hugenoci – francuscy kalwini. Na czele Henryk Bourbon.
Noc św. Bartłomieja (1572r.) wymordowano Hugenotów. H.Bourbon nawrócił się na katolicyzm bo ożeniony z katoliczką.
Edykt Hantejski – gwarantował prawa polityczne i religijne Hugenotom
Powstanie w Niderlandii 1568 r. Przekształciło się w wojnę. Była to walka o religię

Skutki:
- Powstanie Belgii,
- Powstanie Holandii

Skutki reformacji to:
- wojny religijne w Niemczech, Francji i Niderlandach
- podział polityczny i religijny Niemiec
- nietolerancja religijna w obydwu obozach
- podział Europy na kraje katolickie i protestanckie
- upadek uniwersalizmu religijnego i kulturowego
- kontrreformacje, jako reakcja na reformację

Anglia: anglikanizm został wprowadzony w 1534 (akt o supremacji) przez Henryka VIII.

Reformacja w Polsce
Dotarła bardzo szybko – 4 lata po przybiciu tez Lutra

Przyczyny:
- Nadmierne bogacenie się kościoła
- Mieszanie się kościoła do polityki
- Dotarła do Polski prze kupców niemieckich, oni przynosili idee luterańskie do Polski
NIE BYŁO W POLSCE WOJEN RELIGIJNYCH

Dokumenty:
Konfederacja warszawska 1573 – każdy szlachcic może wyznawać taką religię jaką chce
Ugoda Sandomierska 1570 – współpraca wszystkich wyznań

Kontrreformacja
Jest to przeciwdziałanie reformacji Takie działanie podjął kościół. Sobór trydencki-1543 63 dyskusje kościoła na temat zatrzymania reformacji.:
- Zastraszać ludzi którzy byli zwolennikami reformacji (wznowiona święta inkwizycja sądziła i łapała heretyków –wyłapywani katowani paleni na stosie inkwizycja wyłapywała także czarownice inkwizycje prowadzili dominikanie
- uporządkowanie dogmatów wiary
- podniesiono dyscyplinę w kościele np. wprowadzono kary dla księży którzy nie spełniali swoich obowiązków
- reklamowanie się kościoła budowa nowych kościołów nawet w małych miejscowościach bogate wnętrza kościoła barokowego sztuczki artystyczne w takim kościele działano również na słuch - max rozwój kazań polski kaznodzieja PIOTR SKARGA wspaniały rozwój muzyki organowej msza staje się niejako teatrem- odbywają się procesje, sztandary kadzidła sypanie kwiatków zmienia się sposób budowania kościołów -k.barokowy

Sobór trydencki w 1545 – 1563:
a) podniesienie moralnych i umysłowych kwalifikacji duchowieństwa,
b) biskupom nakazano stale przebywać w swoich diecezjach,
c) regularne zwoływanie synodów,
d) w celu kształcenia – seminaria duchowe,
e) Pismo Święte i tradycja – źródło wiary,
f) prawo komentowania Pisma Świętego miał tylko Kościół,
g) sformułowano definicję kapłaństwa, sakramentów, poglądy na rolę mszy świętej oraz istnienie czyśćca.

Reforma kościoła – dążenie do odnowy wnętrza Kościoła:
a) rozwinięta propaganda wyznaniowa:
- ustna – kazania,
- drukowana – literatura teologiczna,
- wizualna,
- przedstawienia teatralne, malowidła.

Inkwizycja – zwalczanie wyznawców protestanckich:
a) stosowanie przymusu,
b) ścisła współpraca organów przemocy (na usługach kościoła) z władzą świecką (przy pomocy wojska, policji),
W 1542 papież Paweł III powołał do życia trybunał inkwizycji – 6 kardynałów:
a) nadzorowali działalność sędziów – dominikanie,
b) szpiedzy, korzystali z donosów,
c) oskarżonych torturowano, aby wymusić zeznania,
d) kary – pieniężne, pokuta kościelna, wygnanie (banicja), długoletnie więzieni

W Hiszpanii inkwizycja podlegała królowi i stanowiła narzędzie państwa.

W 1559 papież Paweł IV spisał indeks ksiąg zakazanych:
a) dzieła heretyckie,
b) utwory humanistów – krytyka kleru, pochwała pogańskiego życia,
c) zakazano katolikom czytania i rozpowszechniania ksiąg zakazanych,

Skutki:
a) duchowni palili dzieła protestanckie,
b) wyznawców karano chłostą, więzieniem, stosem.

Jezuici
Nowy zakon – Towarzystwo Jezusowe – 1540 – Ignacy Loyola:
a) do 3 ślubów zakonnych (ubóstwo, czystość, posłuszeństwo), czwarty – posłuszeństwo wobec papieża,
b) zwalczanie zwolenników reformacji,
c) działalność misyjna – ludy świeżo odkryte w Ameryce i Azji,
d) w Europie działali na dworach królewskich i książęcych, w środowiskach magnackich i kręgach elity szlacheckiej.
e) zakładali kolegia zakonne – dyscyplina, dobra wymowa, umiejętność postępowania z ludźmi.