Andrzej Frycz Modrzewski - biografia

Najwybitniejszy polski pisarz polityczny , a zarazem niepospolita umysłowość renesansu nie tylko w Polsce , ale i w Europie , pionier myśli demokratycznej i szermierz postępu , pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej , osiadłej w ziemi sieradzkiej . Ojciec piastował dziedzicznie urząd wójta w Wolborzu , gdzie urodził się przyszły pisarz , "w niewysokim", jak sam przyznał , stanie.

Zdolny i dobrze się zapowiadający wychowanek Akademii Krakowskiej znalazł mecenasów we wpływowej rodzinie Łaskich , z którą związał się na dłuższy czas . Na zlecenie Jana Łaskiego dwukrotnie wyjeżdżał do Wittenbergi , owego "luterskiego Rzymu", w celu przekazywania swemu opiekunowi informacji o tamtejszych stosunkach politycznych i kościelnych . Modrzewski wykorzystał pobyt w Wittenberdze dla pogłębienia wiedzy , a studiował literaturę starożytną , prawo , filozofię i teologię . Odbywał różne podróże po Europie , zatrzymując się dłużej w Norymberdze , Paryżu i Bazylei.

Mając niższe święcenia kapłańskie , pracował początkowo w kancelarii kanclerza i prymasa Jana Łaskiego , a pozyskawszy względy króla Zygmunta Augusta - jako sekretarz w kancelarii królewskiej . Wreszcie osiadł na probostwie w Brzezinach i objął po ojcu wójtostwo wolborskie . Nie zasklepił się jednak w obowiązkach plebańskich i wójtowskich , lecz rozwijał działalność publicystyczną oraz społeczno-polityczną . Rok 1543 przyniósł jego pisarski debiut - wydał wówczas pierwszą mowę : "Łaski , czyli o karze za mężobójstwo". Europejski zaś rozgłos i podziw świata humanistycznego zyskał dziełem "O poprawie Rzeczypospolitej".

Sprawdziły się jednak , niestety , słowa włoskiego humanisty Machiavellego , iż "człowiek , który chciałby pod każdym względem szerzyć dobro , staje się pastwą złych ludzi". Z chwilą wzmożenia się kontrreformacji w Polsce wszczęto na Frycza nagonkę . Jedynie glejt króla Zygmunta Augusta uchronił go od wyroku sądu biskupiego , odebrano mu natomiast probostwo , a następnie wójtostwo wolborskie , zaś papież Paweł IV zaliczył Modrzewskiego do pisarzy zakazanych pierwszej klasy i wszystkie jego dzieła umieszczano na indeksie.

Ostatnie zatem lata życia wraz z żoną i dwojgiem dzieci spędził pisarz na tułaczce , nim nabył za zgromadzone oszczędności wioskę w powiecie brzezińskim - na kilka miesięcy przed śmiercią . Rozwój polityczny państw w Europie zmierzał jednak ku innemu typowi ustroju , ku monarchii absolutnej , toteż śmiała i głęboka myśl Andrzeja Frycza Modrzewskiego wyprzedziła o dwa wieki doniosłe reformy społeczne . W ojczyźnie pisarza doceniła ją w pełni i nawiązała do niej dopiero potomność .