Adam Mickiewicz wobec Rosji i Rosjan. Zinterpretuj wiersz „Do przyjaciół Moskali” oraz odwołaj się do III części „Dziadów”

TEMAT 2 z próbnego badania wyników nauczania z języka polskiego kl 2 LO 09.03.2006 Może się kiedyś powtórzy :)

I połowa XIX wieku, to okres okrutnych i nieludzkich prześladowań jakie dotknęły polską ludność przez carat rosyjski. Wszelkie mordy, zsyłki na sybir oraz innego rodzaju katusze same nasuwają przeróżne określenia dotyczące Rosji i Rosjan. Wszędzie jednak odnajdziemy ludzi dobrodusznych, lecz czy takie jednostki mogą zmienić pogląd na cały naród rosyjski?

Zwróćmy uwagę na Adama Mickiewicza, który jest poetą romantycznym. Nie jest on przeciętnym człowiekiem, dlatego też potrafi on dostrzec tych Rosjan, którzy są za obaleniem cara i uwolnienia ludności polskiej i rosyjskiej spod tyrani carskiej.
W wierszu „Do przyjaciół Moskali” podmiot liryczny wyraża swój ból po tragedii powstania dekabrystów. Już na początku wyraża smutek za Konradem Rylejewem, który z rozkazu cara po nieudanym powstaniu grudniowym zawisł na szubienicy. Był on wybitnym literatem i członkiem związku dekabrystów. Ogromny smutek pogłębia również tragedia Aleksandra Bestużewa, który został zesłany do kopalń syberyjskich skąd następnie wysłany jako żołnierz na Kaukaz, gdzie zginął. Bestużew był poetą i powieściopisarzem rosyjskim, oficerem gwardii i uczestnikiem powstania dekabrystów.
W wierszy pojawia się także groźba dla tych, którzy sprzedali się carowi. Mickiewicz wytyka im ich przekupstwo, głupotę oraz brak serca. Panującą sytuację nazywa karą Bożą za posłuszeństwo, poddaństwo i służalstwo carowi. Rozsławiając jego imię oraz radując się z męczeństwa przyjaciół chcą upodobać się carowi. Podmiot liryczny dogłębnie gardzi nimi i ich zachowaniem nazywając psami.

„Droga do Rosji” ilustruje nam Rosję widzianą przez więźniów wywożonych kibitkami. Podmiot opisuję ją jako krainę pustą, otwartą i ogarniętą niewolą. Mieszkańcy osad wyglądają jakoby byli uśpieni i nie zdawali sobie sprawy z tego, iż żyją w niewoli.

III częśc „Dziadów" idealnie ilustruje nam stosunki panujące w Rosji. Podczas snu Senatora Nowosilcowa Mickiewicz przedstawia nam służalstwo i podłość carskich urzędników. Poeta uważał, że tylko podczas snu można pokazać prawdziwą naturę człowieka. Senator swoimi poczynaniami skazał się na piekło. Czarty wiedzą o tym, lecz postanawiają jeszcze podręczyć Nowosilcowa nasyłając koszmary. Najpierw Senator śni o sobie. Widzi otaczającą go łaskę cara, otrzymuje od niego ordery oraz pieniądze, główny czynnik służalstwa. Przybywa on do cara na dwór, gdzie wszyscy mu się kłaniają podziwiają go i przeraźliwie boją. Lecz system carski polega na niepewności i zastraszeniu, dlatego też Senator widzi drugą stronę systemu. W jednej chwili zostaje pozbawiony łask władcy, staje się nikim. Wszyscy jego poddani, którzy wcześniej kłaniali się przed nim i płaszczyli teraz szyderczo się śmieją i drwią sobie z niego. Diabły dręczą w ten sposób Nowosilcowa aż do świtu, gdy powróci od do ciała nazwanego przez nich „brudną psiarnią”.

Trudno jest zilustrować uczucia jakimi pałał Mickiewicz do Rosjan, ale na pewno mogę powiedzieć, iż potrafił on doskonale rozpoznać przyjaciół Polski, takich jak Rylejew czy Bestużew. Zaistniała sytuacja, metody cara, jego pupile oraz system carski nasuwały Mickiewiczowi myśli zimne, mściwe oraz pełne pogardy dla Rosjan i Rosji. Potrafił on jednak odnaleźć przeciwników dyktatora, których nazwał nawet przyjaciółmi i dał „obywatelstwa prawo” w swych marzeniach.