profil

Topos arkadii w Renesansie

Ostatnia aktualizacja: 2022-11-11
poleca 85% 1024 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Mikołaj Rej

Naturalna tęsknota człowieka za beztroskim życiem ma długa tradycję. Już w czasach starożytnych istniała pamięć o mitycznym "złotym wieku" i utraconych na zawsze krainach szczęścia, gdzie człowiek beztroski i niewinny istniał harmonijnie zespolony z naturą. Taką szczęśliwą krainę nazywano Arkadią.

W czasach renesansu, kiedy gospodarka, zwłaszcza rolnictwo, zaczęło przynosić należyte dochody, beztroski, arkadyjski żywot zaczęto wiązać z życiem wiejskim. Pojawiają się w polskiej literaturze utwory takie jak: "Żywot człowieka poczciwego" Mikołaja Reja czy "Pieśń świętojańska o Sobótce" Jana Kochanowskiego, które głoszą apoteozę wsi spokojnej gdzie:

"... człowiek szczęśliwie,
Bez wszelakiej lichwy żywie.

Mikołaj Rej "Żywot człowieka poczciwego".


Wieś w ujęciu Reja to Arkadia, w której szlachcic-ziemianin wiedzie spokojny, beztroski żywot. Tu znajdzie szczęście i dostatek. Przyjemność sprawia mu praca i możliwość oglądania jej owoców. Zachwyca go i cieszy piękno ogrodów i sadów. Radość dają polowania, łowienie ryb, dobra kuchnia, poczucie swobody we własnym domu, wieczory spędzane z rodziną i przyjaciółmi przy kominku. Szlachcic-ziemianin wiedzie unormowany tryb życia zgodnie z rytmem natury, która wyznacza mu zajęcia, ale też daje czas na odpoczynek.

Spokojne i unormowane bytowanie szlachcica-ziemianina na wsi, która stanowi Arkadię jest gwarancją życia cnotliwego, pozwalającego pielęgnować wartości moralne oraz zapewnia spokojną starość której "człowiek poczciwy" nie musi się obawiać.

Jan Kochanowski "Pieśń świętojańska o Sobótce"


Janowi Kochanowskiemu, znawcy łaciny i greki, poezji Horacego i Wergiliusza znany był mit antycznej Arkadii, krainy prostoty i szczęśliwości. Odwołanie do tego toposu znajdziemy między innymi w pieśni Panny XII, w której kreśli poeta idylliczny obraz wsi. Pieśń Panny XII wyraża wiarę w to, że szlachcic może znaleźć swoją Arkadię, krainę wiecznego szczęścia, którą jest wieś spokojna i wesoła.. Utwór stanowi pochwałę życia na wsi, gdzie człowiek wiedzie uczciwe, dostatnie życie, z dala od zgiełku, które przynieść może mu tzw. wielki świat. Obraz sadów pełnych owoców, pasiek ociekający miodem, mnóstwo ryb w rzece, wszystko to ma być dowodem obfitości i dostatku, zarówno w domu jak i w stodole. Zdaniem Kochanowskiego tylko wieś stanowiąca Arkadię może zapewnić człowiekowi szczęśliwe i beztroskie życie. Pozwala wstyd i cnotę chować wcale. Jest azylem od trosk i zmartwień życiowych. Daje szlachcicowi radość oglądania owoców własnej pracy i możliwość obcowania z przyrodą, która go hojnie obdarza wszystkich, czego potrzebuje. Wieś to Arkadia w której człowiek pragnie żyć.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Opracowania powiązane z tekstem

Czas czytania: 2 minuty

Teksty kultury