Jarosław Marek Rymkiewicz - biografia

Jarosław Marek Rymkiewicz urodził się 13.07.1935 r w Warszawie,polski poeta,eseista,dramatopisarz i krytyk literacki. Po wojnie mieszkał w Łodzi, gdzie chodził do szkoły średniej i ukończył filologię polską na tamtejszym uniwersytecie.

Debiutował na łamach prasy jako poeta. W 1957 r wydał swój pierwszy zbiór wierszy pt. Konwencje. Za drugi tomik Człowiek z głową jastrzębia otrzymał nagrodę „Nowej Kultury”. Już jako początkujący poeta wzbudzał też dyskusje, zwłaszcza gdy, zaczął formułować własny program poetycki zarówno w praktyce, jak i w swoich manifestach. Stał się przedstawicielem tendencji klasycystycznych w poezji. Następne zbiory wierszy to: Metafizyka (1963), Animula (1964), Anatomia (1970), Kto to jest drozd (1973).

Rymkiewicz jest również tłumaczem poezji anglosaskiej ( min. Szekspira, Eliota i Stevensa ), hiszpańskiej i rosyjskiej. W szkicach teoretycznych Czym jest klasycyzm i Manifesty poetyckie (1967) przedstawił swój program, stał się kontynuatorem tradycji, przejmując dawne, wypracowane przez pokolenia wzory, aby je twórczo przetworzyć. Czy starał się przekazać nowe wartości i jakości? Od 1965 r. J M Rymkiewicz mieszka w Warszawie, jest pracownikiem Instytutu Badań Literackich PAN. Teatrem Rymkiewicz zainteresował się stosunkowo wcześnie. Pierwszy kontakt dotyczył teatru hiszpańskiego. Równocześnie z poetyckim debiutem książkowym- Rymkiewicz pisze swoje małe dramaty: Eurydyka i Odys w Berdyczowie.Są to etiudy na tematy antyczne, tak modne wtedy stylizacje mitu. W tematach mitologicznych zachował pisarz szacunek dla konwencji, pewien ład myślowy i formalny. Inaczej jest w Królu w szafie, enigmatycznej grotesce o królu-wygnańcu. Autor parodiuje tęsknoty za tym, co odeszło, przeminęło jak koszmarny sen, ale zostawia w nas skazę, bo „bardzo trudno pozbyć się przeszłości”.

Pewien rozdział w twórczości teatralnej Rymkiewicza, rozdział stanowiący w całości próbę poszukiwań własnej poetyki, zamyka Lekcja anatomii profesora Tulpa ożywiająca znany obraz Rembrandta. Tulp na zwłokach zbrodniarza udziela zespołowi chirurgów lekcji poglądowej na temat anatomicznego układu ludzkiego ciała. Pokaz tak fascynuje mistrza, że pragnie przywrócić życie nieboszczykowi. Kiedy trup zaczyna „oddychać”, aniołowie unoszą jego ciało, natomiast Tulpa pochłonie piekło” w bryzgach ognia i siarczystych wyziewach”, za to że chciał wniknąć w tajemnice życia Alegoryczny finał jest jednocześnie demonstracją teatru barokowego i świadomą stylizacją poetycko-językową i sceniczną w duchu 17-wiecznego moralitetu.

Rymkiewicz w swoich utworach, co było już podkreślane, mówi o jedności kultury europejskiej i jej ciągłości w wypracowanych przez wieki archetypach, a swoją rolę widzi w ich twórczym ponawianiu. Ilustracją tego stał się Król Mięsopust – tragifarsa, która stała się gatunkiem utworu łączącego elementy jarmarcznej zabawy z ambicjami intelektualnymi. Mięsopust, karnawałowa zabawa ludowa, maskarada, utrwalona w polskiej tradycji literackiej i kulturowej, została tu wykorzystana jako tło i przetworzona. Pisarz wykorzystał motyw chłopa przebranego za króla. Akcję umiejscowił Rymkiewicz na dworze hiszpańskim, ale realia, postaci, są nasze swojskie, np. para służących, Florek i Kaśka. Im to marzą się królewskie przywileje i atrybuty. Zaczyna się przebieranka i gra pozorów. Wszyscy zmieniają maski, w każdym wyzwalają się niewyżyte tęsknoty, zachcianki, ukryte cele. Gonitwa jak w komedii dell`arte, pełna nieporozumień sytuacyjnych i słownych przekomarzań. Tragiczny finał zabawy, będzie oczywiście groteskowym zakończeniem królewskiej kariery chłopa bo przecież ta farsa niema końca, a korowód masek toczy się dalej- przez całe życie.

Tą samą drogą konsekwentnie poszedł Rymkiewicz w następnych sztukach w Porwaniu Europy i Kochankach piekła.Teatr Rymkiewicz jest w naszej współczesnej dramaturgii zjawiskiem swoistym, ale i kontrowersyjnym. Kontrowersje budzi koncepcja teatru, szukającego w archetypach i strukturach, inspiracji i formy dla wyrażenia współczesnych

treści intelektualnych. A swoistość tego teatru polega na mariażu dzisiejszych doświadczeń, i niepokojów człowieka. Jest to zatem teatr wysnuty z teorii i dla tej teorii stworzony. Cechą charakterystyczną dla twórczości Rymkiewicza jest odwoływanie się do klasyków baroku. Szczególnie uwidacznia się to w jego poetyce. Czytając wiersz „Na różę” zastanawiamy się co stanowi treść refleksyjną tego wiersza? Zaduma nad przemijaniem, nie tylko piękna, którego róża jest symbolem, bowiem róża istnieje, to my jesteśmy bezsilni wobec przemijania, ale pozostają w nas, narastają jak gdyby ślady tego co przemija: jesteśmy wzbogacani o „piękno w nas”, o mądrość życia budowaną przez wieki. Owa bezsilność wobec własnej „przemijalności”, jest zaprzeczeniem renesansowej wiary we wszechmoc człowieka Zachód słońca w Milanówku. Tematem królewskim Rymkiewicza jest śmierć., afirmowaną później przez romantyków, natomiast żywo przypomina filozofię doby baroku. Twórczość Jarosława Rymkiewicza w ostatnich latach dała się odzwierciedlić w przyznaniu poecie i pisarzowi literackiej nagrody „Nike” w 2003 r

Za książkę Zachód słońca w Milanówku. Tematem królewskim Rymkiewicza jest śmierć. Thema regium, Moje dzieło pośmiertne, Znak niejasny znaczą drogę poety, który stworzył swoją formę pisania o śmierci. Śmierć jest też koroną poezji poety w cyklu Zachód słońca w Milanówku.Tom odznacza się świetnością kompozycji i pobrzmiewa tonami sarmackiego baroku.. Szczególną rolę odgrywa tu muzyka, muzyczność, śpiewność i stałe odwołania poety do ulubionych kompozytorów. Sam objaśnia „muzyka jest ze śmierci- i do śmierci wzywa”. Proste rymowanie odwołuje się do baśni, przypowieści, bajek dla dzieci, do paralelizmu pieśni ludowej i jej „gajów i ruczajów.” Bohater tej poezji „przygłup istnieniowy”, wyszedł „z rojeń istnieniowych” poety, wypełzł z baśni o śmierci, „śmierć jest baśnią...Ten kto umarł ten już wie gdzie przebywa/ Tylko taka jest tu prawda-ta prawdziwa”. Przejmująca lokalność Milanówka, zwyczajna i groźna- z jego kolejką, myszami, kotem, wszystko to staje wobec pytań o nicość, o byt-niebyt i o Boga.

Na te pytania niema odpowiedzi, poza słowami, że „istnienie to jest jakaś siła straszna i zła”
Wiersze Rymkiewicza wyrastały z poezji Leśmiana, Iwaszkiewicza, są niezapomniane dzięki kunsztowi śmiertelnego-nieśmiertelnego poety.