Neologizm

Neologizm, wyraz nowo utworzony, zwykle na podstawie słowa będącego juz w użyciu, zgodnie z obowiązującymi zasadami słowotwórstwa. Neologizmy pojawiają sie zarówno w utworach literackich, jak w słownictwie naukowym, publicystyce itp. Czasem pozostają w zasobach słownikowych i funkcjonują normalnie, np. powstałe w okresie oświecenia nadmiar i istnieć.

W poezji pelnia szczególna funkcje ekspresywna, pojawiajac sie niekiedy w dużych ilościach, jak w wierszach M. Białoszewskiego lub w poetyckich stylizacjach T. Czyżewskiego i J. Tuwima, w prozie Witkacego. Maja często charakter jednorazowy, np. witacz (Bialoszewski).

Neologizm, jest to wyraz nowy, utworzony przez pisarza w języku środków słowotwórczych. Powstaje wówczas, kiedy twórca szuka nowych sposobów wyrażania treści, określania stanów emocjonalnych, sensów filozoficznych. Neologizmy są środkiem ekspresji twórczej, np:

" Tylko brzoza kwitnąc w światów mnóstwo
całe swoje w snach odmilkłe brzóstwo
z nagłym szeptem wcudziła do strumienia,
gdzie raz jeszcze w brzozę się zamienia ".

Neologizmy to nowo utworzone wyrazy, wyrażenia, które służą do oznaczenia nowego przedmiotu lub pojęcia.

Z zestawienia NEO (nowy) i LOGOS (słowo) powstał wyraz neologizm (nowy element języka, innowacja językowa). Pojawia się wypowiedziach ustnych (nazywa i informuje), gdzie ma charakter obiegowy, oraz w wypowiedziach pisemnych, w których jest formą ekspresji (wywołuje doznania estetyczne) i ma charakter artystycznych (inwidualny). Wyraz przestaje być neologizmem, gdy się upowszechni i na stałe wejdzie do języka ogólnego.

RODZAJE NEOLOGIZMÓW
- słowotwórcze - utworzone od wyrazów istniejących za pomocą formantów, np.
zmywać - zmywarka
program - programista
gada - gadaczka
- frazeologiczne - powstają przez połączenie już istniejących wyrazów w związki, które mają nowe znaczenie, np. ulga podatkowa, zielone światło (możliwość, udogodnienia w realizacji czegoś)
- zapożyczenia - wyrazy zaczerpnięte z języków obcych, np. hit, monitor, mass, media
- znaczeniowe - powstają przez nadanie nowego znaczenia wyrazom już istniejącym, np. zamek - budowla

Neologizmy służą do wzbogacenia słownictwa, zastępują wyrazy