Renesans - synteza epoki.

1.Rozumienie pojęcia "renesans"
-termin "odrodzenie" pochodzi od włoskiego malarza, architekta Giorgio Vasari, a rozpowszechniony został przez niemieckiego myśliciela tamtej epoki Jacoba Buckhardt'a,
-francuskie "La renaissance",
- termin ten oznacza odrodzenie sie kultury antycznej, powrót do żródeł, odcięcie się od ociemniałego średiowiecza i ucieczkę od terażniejszości,
-ramy czasowe: Europa od 1453r. do początku XVI wieku,

2.Przywołanie starożytności
-tragedia renesansowa jako kontynuacja tragedii antycznej,
-zaczerpnięcie tematów ze starożytnej mitologii,
-powrót do łaciny klasycznej - "łaciny Cycerona",
-dewizą epoki hasło rzymskiego pisarza Tyrencjusza: "człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce",
-dążenie do przyjemności życiowych hasłem epoki,
-humanizm- prąd umysłowy rozwijający wiedzę o człowieku zawartą w starożytnej filozofii i literaturze,
-odrodzenie kultury antyku,
-Horacjanizm,
-powrót sztuki retoryki,
-powrót do epikureizmu i stoicyzmu,

3.Reformacja i jej konsekwencje
-reformacja- ruch społeczno-religijny skierowany przeciw Kościołowi, zapoczątkowany w dobie średniowiecza,
-kalwinizm: przedstawicielem Jan Kalwin, teza o predestynacji (los jest nadany człowiekowi przez Boga i nie może on wpłynąć na jego zmiane), jedynym żródłem poznania jest Biblia, odrzucenie kultu relikwii, obrazów i odpustów,
-luteranizm: przedstawicielem Marcin Luter, jedynym żródłem wiary jest Biblia, ogłoszenie 95 tez w 1517r.,
-anglikanizm: przedstawicielem Henryk VIII, ustanowienie króla głową kościoła narodowego,
-arianie: bracia polscy, trzeci bardzo radykalny nurt reformacji, wyłonił się z odłamu kalwinizmu, krytykowali Kościół katolicki i niesprawiedliwość społeczną,
-konsekwencje: sobór w Trydencji, kontrreformacja, wojny religijne, teologia, zanik łaciny

4.Odkrycia geograficzne
-Johann Gutenberg: druk w 1450r.
konsekwencje: rozpowszechnienie sztuki drukarskiej i ideałów humanizmu, zmiana metod nauczania i wychowania,
-Vasca da Gama 1498r. droga do Indii,
-Krzysztof Kolumb 1492r. odkrycie Ameryki
-Magelan opłynięcie ziemi
-konsekwencje: zmiana ludzkiego myślenia, poznawanie nowych miejsc, rozwój handlu, rywalizacja, instytucja mecenatu,
-teoria heliocentryczna,

5.Światopogląd
-humanista- człowiek wszechstronnie wykształcony, znający kulturę antyku, władający starożytnymi językami: greką i łaciną,
-antropocentryzm- człowiek w centrum zainteresowania filozofów i artystów,
-humanitas- wzorzec wychowania obywatela, miłość do człowieka,
-"Homo sum- humani nihil a me alienum esse puto" Terencjusz
-humanizm- prąd umysłowy epoki renesansu przynoszący fascynację człowiekiem, głoszący afirmację życia, wiarę w potęgę ludzkiego rozumu,
-wzorce osobowe: humanista, obywatel, dworzanin, ziemianin,
-neoplatonizm- prąd stworzony przez Plotona, łączący chrześcijaństwo z ideami Platona,
-irenizm- pochwała pokoju, protest przeciw wojnom i kłótniom, twórca Erazm z Rotterdamu,