Charakterystyka porównawcza Cześnika i Rejenta.

Aleksander Fredro w „Zemście” przedstawił środowisko szlacheckie z początku XIX wieku . Cześnik Maciej Raptusiewicz oraz Rejent Milczek byli właśnie szlachcicami w średnim wieku i współwłaścicielami starego zamku , którym dzielili się po połowie .

Cześnik pełnił dawniej urząd dworski, był wdowcem , opiekował się bratanicą Klarą . Był dobrze zbudowany . Ubierał się jak na szlachcica przystało „ (...) w białym żupanie ” . Cierpiał na reumatyzm ale mimo to był wciąż żwawy i świetnie władał szablą . Jego nazwisko wywodzi się od słowa raptus ,z którego można wywnioskować kilka cech jego charakteru , na przykład gwałtowność , porywczość , wybuchowość . Był on nieobliczalny gdy się zdenerwował . Papkin określił go : „ Cześnik wulkan - aż nie miło . Gdybym krótko go nie trzymał , nie wiem , co by z światem było . ” Chciał swoje problemy rozwiązywać walką . Raptusiewicz to człowiek bardzo kłótliwy
i zawistny , który za wszelką cenę chciał dokuczyć sąsiadowi i postawić na swoim . Gdy Rejent postanowił naprawić mur graniczny , on nasłał ludzi żeby przepędzili mularzy . W swojej zawziętości i chęci zemsty podstępem zwabił Wacława i zmusił go do ślubu z Klarą . Niby nic w tym złego , bo przecież Wacław z Klarą chcieli się poślubić , ale on o tym nie wiedział , i nie kierował się szczęściem Klary ale chęcią zemsty na sąsiadzie o czym świadczą jego słowa wypowiedziane do Wacława : „ (...) rękę oddasz Klarze (...) Tobie żonka jakby nimfa , Podstolinie grochowinka , Rejentowi tęga fimfa , a mnie zemsta doskonała ” . Cześnik był chciwy i przywiązany do majątku. Chciał ożenić się z Podstoliną po to, aby zapewnić sobie bogate i dostatnie życie . Wymieniając tyle jego wad nie można zapomnieć także o zaletach . Był on bardzo gościnny . Potrafił zapomnieć o wszystkich kłótniach , gdy witał gościa w domu . Sam powiedział : „ (...) Wszak gdy wstąpił w progi moje , włos mu z głowy spaść nie może ” . Nie okazał się on zarozumiały przyznając Papkinowi , ze nie potrafi rozmawiać z kobietami i że on jest od niego w tym lepszy .

Rejent bardziej wykształcony , były urzędnik sądowy, miał jednego syna Wacława i również był wdowcem . W przeciwieństwie do Cześnika był drobny i szczupły . Był jak to powiedział Raptusiewicz : „ (...) Słodki , cichy z kornym licem , ale z diabłem , z diabłem w duszy ” . Nie tracił panowania nad sobą , mówił powoli i spokojnie . W swoich wypowiedziach używał często zdrobnień : „ (...) Idź serdeńko bo cię trzepnę ” . Rejent w przeciwieństwie do Cześnika był bardzo sprytny i przebiegły . Chcąc się na nim zemścić za przegonienie robotników naprawiających mur , podstępem uzyskał od nich fałszywe zeznania i chciał podać Cześnika do sądu . Zawsze był rozważny . Udawał człowieka pobożnego . Często wymawiał słowa „ Niech się dzieje wola nieba , z nią się zawsze zgadzać trzeba ” . Był honorowy . Zjawił się na miejscu pojedynku na który został wyzwany przez sąsiada . W przeciwieństwie do niego nie był zbytnio gościnny . Gdy przyszedł do niego Papkin poczęstował go najgorszym winem . Nie okazał się lepszy od Raptusiewicza gdy chciał żeby jego syn poślubił Podstolinę . Też miał wtedy na celu zemstę .

Cześnik i Rejent bardzo się od siebie różnili , jak powiedział Wacław :
„ (...) jeden ogień , drugi woda ” , ale mieli na pewno jeden wspólny , najważniejszy cel : zemstę na sąsiedzie .

Piter