„Na tym świecie bez cierpień nie dano nam żyć, ciężki haracz płacimy śmiertelni”.

Od początku stworzenia świata od momentu pojawienia się pierwszych ludzi na Ziemi mamy do czynienia z cierpieniem. Każdy człowiek wielokrotnie w swoim życiu doznał cierpienia i poczuł jego gorzki smak. Cierpienie jest wszędzie , jest częścią istnienia ,nieuniknione, pozwala nam poznać prawdziwe życie .przyczyny cierpienia mogą być różne spowodowane bólem , strachem ,chorobą, śmiercią kogoś bliskiego, bądź też nie szczęśliwą miłością. Cierpi człowiek pokolenie, naród. Każdy z okresów literackich ma swoje niepowtarzalne oblicze ,lecz jest coś co łączy je , bez względu na swoisty charakter danej epoki , tym czymś jest ludzkie cierpienie wpisane w życie każdego człowieka. Literatura od wieków ukazuje swych bohaterów cierpiących oraz przeżywających tragedie ,w każdej bowiem epoce cierpienie ludzkie , ból fizyczny oraz psychiczny towarzyszyły człowiekowi w codziennym życiu.

Na podstawie dzieł literackich z poszczególnych epok można zauważyć różne aspekty cierpienia. Jednym z nich jest niewątpliwie cierpienie niezawinione, którego przykładem jest biblijna postać: Hiob . Z powodu zakładu między Bogiem a Szatanem, znosi liczne cierpienia - traci cały dobytek , umierają jego dzieci , wreszcie sam zostaje dotknięty trądem uważanym za najwyższą karę za grzechy. Przekonany o swojej uczciwości , szukał odpowiedzi na odwieczne pytanie : dlaczego na człowieka bogobojnego spadają nieszczęścia , jaki jest sens cierpienia niezawinionego ? Jedyną odpowiedzią jaka można udzielić w tym przypadku jest ujęcie cierpienia jako próby, której Bóg poddaje człowieka, by sprawdzić jego wiarę i ufność. Ta opowieść biblijna obrazuje , że cierpienie uczy nas pokory wobec życia i Boga oraz uświadamia nam , że nie jest ono karą za grzechy.

Innym aspektem cierpienia ukazanym w literaturze jest cierpienie dla idei. Najlepszym przykładem jest postawa św. Aleksego, który skazuje się na fizyczne i duchowe udręki .Znosi wszelki ból i upokorzenie , by zyskać zbawienie .W oparciu o żywoty świętych takich jak św. Aleksy można stwierdzić , że dążenie do wyznaczonego celu wymaga ofiary , którą może być świadomie przyjęte cierpienie.
Może ono przyjmować także wymiar ogólny. Prometeusz był postacią , która cierpiała dla ogółu , dla dobra ludzkości .To on stworzył człowieka z gliny i łez, nauczył go rzemiosła , pomagał w codziennym życiu. Wykradł dla niego ogień z Olimpu , za co został surowo ukarany. Zeus kazał przykuć go do skał Kałkazu , gdzie sęp wyjadał mu wciąż odrastającą wątrobę , tym samym został skazany na niekończący się ból fizyczny.
Konrad Wallenrod był postacią, która także poświęciła się dla dobra ogółu, a przede wszystkim ojczyzny, przyjmując cierpienie i ból. Konrad cierpiał psychicznie , bo musiał odrzucić kodeks rycerski , by skutecznie ratować Litwę przed Krzyżakami. Jego cierpienie było tym większe, że skazany był na samotność wśród wrogów oraz miał świadomość tego , że unieszczęśliwił ukochaną kobietę.
W przetoczonych utworach obserwujemy dwa rodzaje cierpienia : cierpienie fizyczne u Prometeusza , które sprowadza się do nieustannego bólu fizycznego oraz cierpienie psychiczne , którego przykładem jest zraniona dusz Konrada. Na przykładzie wymienionych bohaterów można zauważyć , że poświęcenie się dla dobra ogółu lub w obronie ojczyzny , związane jest z dużym wyrzeczeniem, które najczęściej prowadzi do cierpienia.

W literaturze romantycznej dostrzegamy również motyw cierpienia z powodu tęsknoty za ojczyzną. W hymnie „Smutno mi Boże „ Juliusza Słowackiego świadomość przemijania i tęsknoty do ojczyzny, do której nigdy nie wróci sprawiają , że podmiot liryczny cierpi , ale jego ból połączony jest ze smutną rezygnacją i zgodą na los.
Te same uczucia trapią autora „ Sonetów krymskich ” Adama Mickiewicza .Pielgrzym cierpi bo ma świadomość, ,że nigdy nie powróci do ukochanej ojczyzny, za którą tęskni. Przedstawione powyższe utwory
powstałe w XIX w. Na emigracji wskazują ,że tęsknota za ojczyzną może stać się również przyczyną nostalgii
i cierpienia .
Cierpienie może być także spowodowane nieszczęśliwą miłością.W „Panu Tadeuszu cierpi „ zaś Jacek Soplica gdy Stolnik daje mu do zrozumienia , że nie ma co liczyć na rękę Ewy. Próbuje leczyć swój ból alkoholem i małżeństwem z inną kobietą.
Stanisław Wokulski główny bohater powieści B. Prusa pt. „ Lalka” także cierpiał z powodu nieszczęśliwej miłości. Cierpiał , bo pokochał kobietę, która nim gardziła i uważała go za kogoś gorszego od siebie, kupca.
Ten rodzaj bólu spowodowany nieszczęśliwą miłością ma charakter ponadczasowy i ogólnoludzki. Uczucie odrzuconej miłości wiąże się z ogromnymi przeżyciami psychicznymi, które potrafią doprowadzić młodego człowieka do skrajnej rozpaczy a nawet samobójstwa. Aby uniknąć dramatycznego zakończenia z powodu odtrąconej miłości , każdy z nas powinien budować w sobie mocne poczucie własnej wartości , które mimo zadanych ran pozwoli nam dalej żyć , da nam siłę do przezwyciężania bólu
Literatura ukazuje również cierpienie będące następstwem po utracie kogoś bliskiego. Śmierć dziecka rodzi wilki ból i smutek u Jana Kochanowskiego . Zrozpaczony nie potrafi znaleźć wytłumaczenia dla zaistniałego faktu. Cierpienie powoduje u niego kryzys światopoglądowy i wiary w ludzką mądrość. Rodzi też wątpliwości wobec Boga , który w swoim okrucieństwie uderza w człowieka w najmniej spodziewanym momencie.

Z takim rodzajem cierpienia ludzkość spotyka się od wieków. Jest to przede wszystkim cierpienie duszy
Po utracie ukochanej osoby , które pozostawia pustkę .Cierpienie to uczy nas , że jedynym lekarstwem jest pogodzenie się z zaistniałym faktem oraz dopasowanie się do nowej sytuacji. Mimo bólu duszy życie musi toczyć się dalej , tylko człowiek , który pogodził się z losem ma szansę odzyskać spokój i harmonię.
Moim zdaniem cierpienie jest najlepszym nauczycielem życia .Od najmłodszych lat człowiek uczy się na błędach poprzez wyciąganie właściwych wniosków na przyszłość. Cierpienie potrafi otworzyć człowiekowi oczy na niedostrzegalne wcześniej problemy i krzywdę drugiego człowieka . Trud i ból jest nierozerwalnie związany z życiem ludzkim i nikt od niego nie jest wolny. Jedno jest pewne , cierpienie uszlachetnia i w myśl Ajschylosa uczy , przez to , że pozostawia głęboki ślad w ludzkim sercu.
Gdy zachorował mój malutki półtoraroczny brat świat mi sie załamał , nawet ściany krzyczały ; nie ma ratunku on umrze\\\".Teraz każdego dnia dziękuje Bogu że on nadal jest przy mnie, że mój brat życie ... Czasami trzeba otrzeć się o śmierć , by zrozumieć że cierpienie nie jest winą za grzechy a haraczem jaki my śmiertelni płacimy za pobyt po tej stronie ...