J.I Kraszewski-biografia na podstawie jego dzieł

Kraszewski jest najwybitniejszym powieściopisarzem żującym w okresie rozwoju literatury romantycznej oraz pozytywizmu(1812-1887). Jest on głownie znany jako autor powieści historycznej. Napisał ich przeszło sto. Pragnął w swoich utworach przekazać w okresie niewoli historię Polski. Rozpoczął od powieści „stara Baśń”, skończył na powieściach opisujących czasy saskie. Do najlepszych utworów prozaicznych tego autora można zaliczyć: ”Hrabina cosec” , „Chata za wsią”, „Król chłopów” , „Matka królów”.
W pierwszym okresie swojej twórczości przejął się emigracjami. Pod ich wpływem napisał szereg powieści o tematyce ludowej. Brał w obronę pańszczyźnianych chłopów, piętnował ówczesne stosunki na wsi- szczególny wpływ propagandy demokratycznej, widoczny jest w takich powieściach jak „Latarnia czarnoksiężnika”, i „Ulana”.
Główną problematyką „Ulany” jest realistyczne namalowanie panującego uścisku na wsi pańszczyźnianej, przedstawienie samowoli dziedzica i krzywdy bezsilnego chłopa.
Powieść obrazuje romans młodej i pięknej białoruskiej chłopki Ulany Oksen z dziedzicem Tadeuszem Mrozoczyńskim, który wykorzystując swoje uprzywilejowanie, stanowisko społeczne odwodzi Ulane od męża i dzieci, aby potem, kiedy mu się znudziła porzucić bezlitośnie. Kraszewski ujmuje się za dolą pokrzywdzonej chłopki. Równocześnie utwór zawiera oskarżenia feudalnych stosunków na wsi. Autor zauważa , że na pracy niewolnego chłopa wspiera się wyłącznie istniejący porządek społeczno-gospodarczy. Stwierdza, że samowola dziedzica jest zjawiskiem typowym. Aby ułatwić sobie spotkanie z Ulaną wysyła męża do Berdyczowa, a potem do Łucka. Kiedyś ekonom Linowski oddał chłopa Prokopa w rekruty, po to aby zabrać mu żonę Nastkę. Dziedzic Mrozoczyński to typowy przedstawiciel klasy szlacheckiej, nie mającej żadnego zrozumienia dla niedoli chłopskiej , doprowadza do licznych nieszczęść w rodzinie chłopskiej, kierując się egoizmem i chęcią poszukania sobie rozrywki. Samobójstwo Ulany doprowadziło , do śmierci także samobójczej Oksenia , który podpalił zabudowania dworskie, chcąc się zemścić za wyrządzoną krzywdę.
Kraszewski dostrzegł w tej postaci pasożytnictwo, bezideowość. Autor stał się sprzymierzeńcem propagandy demokratycznej. Nie wysuwa postulatów uwłaszczenia chłopów, ani nie nawołuje do świadomej walki z wrogiem. Czyn Olsena należy uznać za odruch ślepego buntu w obronie własnego szczęścia i godności ludzkiej.
Kraszewski poprzez swoją rozległą twórczość powieściową zachęcał do czytanie szerokich kręgów polskiego społeczeństwa, oraz przyczynił się do wyparcia bardzo rozpowszechnionych w tym czasie, często wątpliwej wartości, powieści francuskiej o tematyce najczęściej erotycznej.
Powieści Kraszewskiego przygotowały czytelników do przyjęcia wielkich dzieł twórców pozytywistycznych.